Megan Specia / New York Times
Ziyaretçiler mağazanın labirent gibi 7 katı boyunca tasarım çantaların, elmas kaplı saatlerin ve Mısır hiyeroglifleriyle oyulmuş sütunların yanından geçip gidiyor. Dışarıda ise müşteriler selfie çekmek için duraklıyor ve ellerinde altın harflerle Harrods yazan yeşil kağıt torbalar tutuyor. İlk olarak 1849 yılında açılan mağaza, uzun zamandır lüks müşterilerin ilgisini çekiyor. Ancak 1985'ten 2010'a kadar Harrods'un sahibi olan milyarder iş insanı Muhammed Al-Fayed'e yönelik tecavüz ve cinsel saldırı iddiaları, miras odaklı perakendecinin imajını karmaşık hale getirdi.
Geçtiğimiz ay BBC'de yayınlanan bir belgesel, Al-Fayed'in bir dizi kadın çalışana yönelik cinsel istismarına ilişkin iddiaları detaylandırarak, Harrods'ta Al-Fayed'in davranışlarına olanak tanıdığını söyledikleri kültüre ilişkin soruları gündeme getirdi. İddia sahipleri, Al-Fayed'in Harrods'u, depo katından seçtiği ve daha sonra kişisel ofisinde çalışmak üzere yükselttiği genç kadınlar için bir avlanma alanı olarak kullandığını söylüyor. En az beş kadın Fayed'in kendilerine tecavüz ettiğini söylerken, 20'den fazla eski çalışan da Harrods'un ofisleri, Fayed'in evi ya da yurt dışındaki iş seyahatleri de dahil olmak üzere başka cinsel taciz ve istismar vakaları olduğunu iddia etti. Bu kişiler, Fayed'in davranışlarının şirket içinde açık bir sır olduğunu iddia ediyor. Bazı kadın çalışanlar, Harrods'a katılırken zorla jinekolojik muayenelere ve cinsel sağlık testlerine tabi tutulduklarını söyledi.
Fayed 2010 yılında Harrods'u Katar'ın egemen varlık fonuna 1,5 milyar sterline (o dönemde 2 milyar dolardan fazla) sattı. Harrods iddialara karşı duyarlı davranarak hızlı bir şekilde bir uzlaşma süreci ilan etti ve eski çalışanlarını destek ve potansiyel başvuru için işletmeyle iletişime geçmeye teşvik etti. Ayrıca şirket kültürünün gözden geçirilmesinin bir parçası olarak “cinsel taciz şikayeti olan çalışanlara güvenli, empatik yardım ve destek sağlamak” üzere eğitildiğini söylediği 50 yeni “cinsel taciz görevlisi” atadı.
Yeni iddialar günyüzüne çıkıyor
Şirket belgeselin etkilerini ele alırken bile, yeni iddialar ortaya çıkmaya devam ediyor. Avukatlar şu anda Fayed tarafından tacize uğradığını söyleyen 71 müvekkili temsil ettiklerini ve 220 soruşturmayı daha işleme koyduklarını söylüyorlar. Geçen hafta düzenlenen bir basın toplantısında avukatlar, Harrods'a karşı bireysel hukuk davaları açmayı planladıklarını söylediler. Geçen yıl 94 yaşında ölen Fayed, ünlülere ve kraliyet ailesine kur yapan büyük bir figürdü. Hayatının ilerleyen dönemlerinde, 1997 yılında Paris'te geçirdiği trafik kazasında ölen oğlu Dodi ile Galler Prensesi Diana arasındaki aşkla tanındı. Mağazada net bir iz bıraktı. Harrods'un merkezi yürüyen merdivenine bakan gösterişli bir alan olan Mısır odası, bu hafta mağazada hala görülebilen, yüzü onunkinden modellenmiş bir dizi firavun heykeli içeriyor.
Mağazadan izlerini silmeye çalışıyorlar
Harrods'tan yapılan açıklamada, yeni sahiplerinin 2010 yılında mağazayı satın almasından bu yana “Harrods'un Mohamed Fayed'in fiziksel kalıntılarını mağazadan çıkarmak ve mağazayı Edward dönemi mirasına geri döndürmek için büyük yatırımlar yaptığı” belirtildi. Harrods, bu çalışmanın, mağazanın listelenmiş bir bina olması ve yenileme için özel izin gerektiren tarihi bir yapı olması nedeniyle ertelendiğini belirterek, “Bu süreç, kurbanlarına ve meslektaşlarımıza saygı çerçevesinde hızlandırılmaktadır” dedi.
Geçen hafta Londra'da yağmurlu bir günde mağazanın dışında alışveriş yapanların birçoğu Fayed hakkındaki iddiaları duymamıştı bile; bu da mağazanın müşterilerinin çoğunun uluslararası turistlerden oluştuğu gerçeğini yansıtıyor ve marka için muhtemel bir esneklik alanına işaret ediyor. Çok sayıda ziyaretçi Orta Doğu ve Asya'dan geliyor. Şirket 2017 yılında, Çin vatandaşlarının mağazada en çok harcama yapan İngiliz müşterileri geride bıraktığını açıkladı.
'Harrods'ın itibarında leke bırakacak'
Perakende analisti Natalie Berg, #MeToo'nun ardından Harrods'un iddiaları ele alırken herhangi bir yanlış adımı göze alamayacağını söyledi. Berg "Al-Fayed'e yönelik iddialar korkunç ve Harrods'ın itibarında şüphesiz bir leke bırakacak. Marka şimdi 2024 Harrods'ının güvenli ve kapsayıcı bir işyeri olduğunu ve geçmişteki sistemik başarısızlıkları ele aldığını dünyaya kanıtlaması gerekiyor" dedi. Ancak Berg, Fayed'in Harrods'ın 175 yıllık tarihinin sadece 25 yılında mağazanın sahibi olması nedeniyle, uzun vadede Harrods'u bir İngiliz kurumu olarak gören tüketiciler için bunun bir fark yaratmayabileceğini söyledi. Berg, “Markanın uzun vadede zarar göreceğini düşünmüyorum, ancak bu durum mevcut sahiplerin daha fazla kadının ortaya çıkmasına nasıl tepki vereceğine bağlı olarak değişebilir” dedi.
Yetkililere işaret etti
Harrods'ın genel müdürü Michael Ward geçen hafta yaptığı bir açıklamada ortaya çıkan olaylar karşısında duyduğu kişisel dehşeti dile getirmiş ve Al-Fayed dönemini utanç verici bir dönem olarak nitelendirerek işletmenin artık onun sahipliğindeki Harrods'a benzemediğini savunmuştu. Şirketin meslektaşlarını hayal kırıklığına uğrattığını ve bunun için derinden üzgün olduklarını kabul etti. 2006'dan 2010'a kadar Fayed için çalışan Ward, onun suçlarından ve suiistimallerinden haberdar olmadığını ve davranışlarına ilişkin söylentiler kamuoyunda dolaşsa da yetkililerin hiçbir zaman doğrudan kendisine gelmediğini söyledi.
Londra Metropolitan Polisi 2005-2023 yılları arasında 19 kadından 1979-2013 yılları arasında gerçekleştiği iddia edilen suçlarla ilgili olarak Fayed hakkında iddialar aldıklarını açıkladı. Polis, 2009 ve 2015 yıllarında Kraliyet Savcılığı'na kanıt götürmüştü ancak herhangi bir suçlamada bulunulmamıştı. Geçtiğimiz ay savcılıktan bir temsilci yaptığı açıklamada, o dönemde savcıların “gerçekçi bir mahkumiyet ihtimali” olmadığına inandıklarını söyledi. Belgeselin yayınlanmasından bu yana polis, olaydan etkilenen kadınları öne çıkmaya teşvik etti ve başka kişilerin cezai suçlardan takip edilip edilemeyeceğini araştırdıklarını söyledi.
Skandal, Harrods'un rekor düzeyde iş yaptığı bir dönemde patlak verdi. Şirket geçen yıl, bir önceki yıla göre %8 artışla yaklaşık 900 milyon pound ya da yaklaşık 1,2 milyar dolar ile şimdiye kadarki en yüksek yıllık satışını gerçekleştirdi. Hollandalı olan ve Londra'da yaşayan 25 yaşındaki Leah Van Gelderen, geçen hafta Harrods'tan alışveriş yaptığını ve çocukken orada oyuncak seçerken çok güzel anıları olduğunu söyledi. Fayed hakkındaki iddialar onu tedirgin etse de alışveriş alışkanlıklarını değiştirmeyeceğini söyledi. Van Gelderen "Bunu duymak iyi değil. Ama burada alışveriş yapma fikrini hiçbir zaman sahipleriyle ilişkilendirmedim" dedi.
© 2024 The New York Times Company
