Tripp Mickle / New York Times
Geçen yılı büyük oranda işten çıkarmalarla geçiren teknoloji firmaları için 2024’ün ilk ayı farklı olmadı. Yeni yıla Google, çalışanlarını işten çıkararak ve daha fazlasını çıkarmaya devam edeceğini söyleyerek başladı. Amazon, Prime Video departmanında yüzlerce kişiyi işten çıkararak bunu takip etti. Meta sessizce orta düzey yöneticilerinin sayısını azalttı. Microsoft da video oyun bölümünden 1.900 kişiyi işten çıkardı.
Teknoloji sektöründe satış ve kârlar artarken, hatta hisse fiyatları bile yükselirken işten çıkarmalar devam etti. Teknoloji uzmanları ve analistlere göre bu kopukluk endüstrinin iki büyük zorlukla uğraşmasının bir yansıması: Pandemideki işgücü artışını kabullenmek ve yapay zekaya hamlesi yapmak.
Artık şirketler her çeyrekte binlerce kişiyi işe almak yerine, bir gün trilyonlar değerinde olabileceğine inandıkları yapay zeka teknolojisini inşa etmek için milyarlar harcıyor. Meta'nın CEO'su Mark Zuckerberg, geçen hafta analistlerle yaptığı bir görüşmede, şirketinin yapay zeka konusundaki uzun vadeli, iddialı vizyonlara yatırım yapabilmek için çalışanları işten çıkarmak ve maliyetleri kontrol etmek zorunda olduğunu söyledi. Daha yalın bir şirket olarak daha iyi çalıştıklarını fark ettiğini sözlerine ekledi.
Pandemide taleplere ayak uydurmaya çalıştılar
Teknoloji şirketleri 2019'un sonundan 2023'e kadar evde sıkışıp kalan insanların yeni bilgisayarlara para harcaması ve çevrimiçi ortamda çok daha fazla zaman geçirmesi nedeniyle tüketici talebindeki patlamaya ayak uydurmak için çabaladı. Apple, Amazon, Meta, Microsoft ve Google'ın ana şirketi Alphabet toplamda 900.000'den fazla istihdam yarattı. Bu patlama sona erdiğinde ise uyum sağlamakta zorlandılar.
3,5 trilyon dolar piyasa değeri kazandılar
Meta, Amazon, Microsoft, Google ve Apple 2021 ve 2022'de yaklaşık 112.000 kişiyi işten çıkardı. Ancak yine de pandemi öncesine göre çok daha büyük ve kârlıydılar. Bugün bu beş şirket, pandemi öncesine kıyasla %71 daha fazla kişiyi (2,16 milyon çalışan) istihdam ediyor. En son mali yıllarında toplam 1,63 trilyon dolarlık satış gerçekleştiren bu şirketler, beş yıl öncesine kıyasla yaklaşık %81 daha fazla gelir elde etti. Geçtiğimiz yıl Meta, Amazon, Microsoft, Google ve Apple yaklaşık 3,5 trilyon dolar piyasa değeri kazandı.
Diğer bazı şirketlerdeki kayda değer kesintilere rağmen, daha geniş teknoloji sektöründeki istihdam hala bir toparlanma durumunda. Teknoloji eğitim ve araştırma kuruluşu olan CompTIA'ya göre, ocak ayında teknoloji sektörü 18.000 çalışan ekleyerek ikinci aylık istihdam artışını gerçekleştirdi. İşsizlik oranı %3,3 ile ulusal ortalama olan %3,7'nin altında.
"Kaynakları yeniden dağıtıyorlar"
CompTIA'nın baş araştırma görevlisi Tim Herbert, "İnovasyona yoğun bir şekilde odaklanıldığını gördüğümüz bu döngülerden geçiyoruz ve sonra tersine dönüp kâra odaklanılıyor. Ancak Amazon'un Alexa çalışanlarını azalttığını ya da Google'ın Pixel bölümünde personel azalttığını okuduğumda, bu bana marjlara odaklanıldığını söylüyor. Mümkün olan yerlerde kesintiye gidiyorlar ve kaynakları yeniden dağıtıyorlar” dedi.
Üretken yapay zeka herkesin iş önceliklerini değiştirdi. Sorulara yanıt verebilen, görüntüler oluşturabilen ve kod yazabilen bu teknoloji, OpenAI'nin ChatGPT adlı sohbet robotunun popülerlik kazanmasının ardından bir gecede büyük bir sansasyon haline geldi.
Üretken yapay zekâya yönelim, başka yerlerdeki kesintilerle aynı zamana denk geldi. Google'ın işten çıkarmaları artırılmış gerçeklik teknolojisi üzerinde çalışan kişi sayısını azalttı. Geçen yıl yaklaşık 20.000 kişiyi işten çıkaran Meta, farklı projeleri denetleyen ve ekipleri programa uydurmaktan sorumlu olan yöneticilerinden bazılarını işten çıkarıyor.
"Çalışan sayısında çizgiyi korumak istiyoruz"
Amazon, e-ticaret siparişlerindeki artışa ayak uydurmaya çalışırken 2020 ve 2021 olmak üzere iki yıl içinde işgücünü iki katına çıkararak 1,6 milyon çalışana ulaştı. İşe alımlar arasında kurumsal iş sayısının 200.000'den 380.000'e çıkarılması da vardı. Kaynaklara göre şirket o zamandan beri yaklaşık 30.000 kurumsal, 50.000 diğer bölgelerden işten çıkarma yaptı. Yöneticilere de bu pozisyonların yakın zamanda geri getirilmeyeceğini açıkladı. Amazon'un mali işler müdürü Brian Olsavsky basın toplantısında yaptığı açıklamada, "Çalışan sayısında çizgiyi korumak istiyoruz" dedi.
Ocak ayında 1.000'den fazla çalışanı işten çıkardıktan sonra Google, çalışanları yıl boyunca işten çıkarmaların devam edebileceği konusunda uyardı. Google'ın ana şirketi Alphabet'in finans müdürü Ruth Porat analistlerle yaptığı bir görüşmede, bunun istisnasının üst düzey mühendislerin işe alınması olacağını söyledi.
Emsallerinin aksine Apple, pandemi sırasında işe alım konusunda ölçülü davrandı. Ancak geçen yıl iPhone, iPad ve Mac satışları düştükçe şirket işgücünü küçültmeye başladı. En az 15 yıldır ilk kez, büyük işten çıkarmalar yapmaktan kaçınsa bile, toplam çalışan sayısının azaldığını bildirdi.
Microsoft Apple'ı tahtından indirdi
Apple'ın en son mali yılının sonunda bildirdiği 3.000 daha az istihdamı, büyük ölçüde yıpranma yoluyla ve bazı yöneticileri daha sert yıllık değerlendirmeler yapmaya teşvik ederek ortadan kaldırıldı. Microsoft, toplam çalışan sayısında bir azalma bildirmeyen tek teknoloji şirketi. Şirket, 2023 mali yılı sonunda 221.000 kişiyi istihdam ederek pandemi sonrası zirvesine eşit bir sayıya ulaştı. Yatırımcılar Microsoft'un istikrarını ödüllendirdi. Geçtiğimiz ay, dünyanın en değerli şirketi olarak Apple'ı tahtından indirdi. Piyasa değeri şu anda 3 trilyon doların üzerinde.
© 2024 The New York Times Company
