Adam Rasgon / The New York Times
İsrail, Hamas'ın binlerce savaşçısını öldürdüğünü, neredeyse tüm taburlarının komuta yapısını dağıttığını ve tünel ağını çökerttiğini söylüyor. Gazze Şeridi'ndeki bombalama kampanyası o kadar yıkıcı oldu ki bölgedeki kentsel peyzaj tanınmaz hale geldi. Ancak İsrail ordusu, Başbakan Binyamin Netanyahu gruba karşı “tam zafer” çağrısında bulunsa da Hamas'ı ortadan kaldırmanın mümkün olmadığını söyledi. Hamas'ın en üst düzey yetkililerinden biri olan Halid Meşal, grubun savaşı kazandığını ve Gazze'nin geleceğinde belirleyici bir rol oynayacağını savunuyor.
"Hamas'ın üstünlüğü var"
Meşal, bulunduğu Katar'ın başkenti Doha'da The New York Times'a verdiği röportajda, “Hamas'ın üstünlüğü var. Kararlılığını korudu ve İsrail ordusunu yıprattı" dedi. Hamas'ın mantığı basit: Kazanmak basitçe hayatta kalmak anlamına geliyor ve en azından şimdilik grup ciddi şekilde zayıflamış olsa da bunu başardı. Doha'daki evinin oturma odasında yapılan iki saatlik görüşmede 68 yaşındaki Meşal'in yaptığı yorumlar Hamas yetkililerinin düşüncelerine dair ender rastlanan bilgiler sundu. Hamas'ın siyasi bürosundaki en kıdemli isimlerden biri olan Meşal, grubun stratejisinin kilit mimarlarından biri olarak kabul ediliyor.
"Ateşkes için acele etmiyoruz"
Meşal 1997 yılında Ürdün'de İsrail tarafından düzenlenen başarısız bir suikast girişiminin hedefi oldu ve yirmi yıldan fazla bir süre Hamas'ın siyasi şefi olarak görev yaptı. Eylül ayı başlarında ABD federal savcıları Meşal ve diğer Hamas liderleri hakkında 7 Ekim'de İsrail'e yönelik saldırıların planlanması ve gerçekleştirilmesinde merkezi bir rol oynamakla suçlayan iddianameler hazırladı. Röportajda Meşal, Hamas yetkililerinin ne pahasına olursa olsun İsrail ile ateşkes yapmak için acele etmediklerini ve savaşın sona ermesi ve İsrail'in çekilmesi yönündeki temel taleplerinden vazgeçmeyeceklerini açıkça ifade etti.
Bağımsız analistler de Hamas'ın öncelikleri konusunda benzer değerlendirmelerde bulunuyor. Filistin meseleleri uzmanı Ghaith al-Omari, “Zamanın tamamen kendilerinden yana olduğunu düşünüyorlar. Şehirdeki tek oyunun kendileri olduğunu düşünüyorlar" dedi. Bu güven Gazze'deki savaş alanında sürekli sınanıyor. Hamas Gazze'de güçlü olmaya devam ederken, Gazze'deki Filistinlilerin eleştirilerine maruz kalıyor ve grubu kendilerini tehlikeye atmakla suçluyor. Filistinli analistlere göre savaşın yıllarca sürmesi ve İsrail'in Hamas'ın kalan ateş gücünün büyük bir kısmını ortadan kaldırmayı başarması halinde Hamas'ın başarı tanımı artık geçerli olmayabilir.
Savaşın başlangıcında Başkan Joe Biden da Netanyahu'ya benzer bir tutum sergilemiş, Hamas'ın ortadan kaldırılması gerektiğini söylemişti. Ancak Biden artık Hamas'ın ortadan kaldırılmasından bahsetmiyor ve hem ABD hem de İsrail Hamas'la dolaylı müzakerelerde yer alıyor. Meşal bunu ABD'nin Hamas'ın hiçbir yere gitmeyeceğini kabul ettiği anlamına geldiğini söyledi. Meşal, “İsrail-Amerikan vizyonu savaşın ertesi gününden değil, Hamas'ın ertesi gününden bahsediyordu” diyerek İsrail ve ABD'nin ilk tutumuna atıfta bulundu. Şimdi ise ABD'nin “Hamas'ın yanıtını bekliyoruz” dediğini söyledi. “Hamas'ı fiilen tanıyorlar” diye ekledi ancak grubun ABD ve İsrail tarafından terör örgütü olarak tanımlandığından bahsetmedi.
Bazı mevcut ve eski İsrailli güvenlik yetkilileri de Hamas'ın bu savaşta yenilmeyeceğine inandıklarını söylüyor. İsrail ordusunun Gazze bölümünün eski komutanlarından Tümgeneral Gadi Shamni “Hamas bu savaşı kazanıyor. Askerlerimiz Hamas'la girdikleri her taktik çatışmayı kazanıyor ama biz savaşı kaybediyoruz, hem de büyük bir şekilde" ifadelerini kullandı.
"15 dakika içinde kasabaları geri alıyoruz"
Binlerce Hamas savaşçısı ve hükümet yetkilisi Gazze'nin büyük bölümünü kontrol altında tutmaya devam ediyor. İsrail güçlerinin kısa süreliğine kontrolü ele geçirdiği şehirlerde, bu güçlerin nihai olarak çekilmesi, Hamas ve diğer gruplar tarafından hızla doldurulan bir boşluk bıraktı. Shamni, İsrail'in Hamas'ın askeri kapasitesini tahrip ettiğinin yadsınamaz olduğunu ancak Hamas'ın İsrail çekildikten sonra “15 dakika” içinde kasabaları geri aldığını söyledi. “İsrail güçleri çekildikten sonra orada Hamas'a meydan okuyabilecek kimse yok” dedi.
Shamni'ye göre en büyük başarısızlık, Netanyahu'nun İsrail'in geri çekilmesinin ardından Gazze'de gerçekçi bir alternatif yönetim organı oluşturmaya çalışmamış olması. İsrail ordusu Gazze'de 17 binden fazla savaşçıyı öldürdüğünü açıkladı. Bir askeri istihbarat yetkilisi bu yaz İsrail'in Hamas'ın İsrail'e uzun menzilli roket atma kabiliyetini zayıflatmayı başardığını ancak daha az sofistike başka mühimmatlara sahip olduklarını söyledi.
"Onların boşlu doldurma hayalleri geride kaldı"
Yetkili, tünellerin ele geçirilmesi ve yıkılması sürecinin yıllar alabilecek son derece karmaşık bir mühendislik projesi olduğunu söyledi. Askeri liderliğin bazı üyeleri Hamas'la ateşkesin, grubu şimdilik iktidarda bıraksa bile, ileriye dönük en iyi yol olduğu sonucuna vardı. İsrail tarafından öldürülen birçok üst düzey komutan da dahil olmak üzere Hamas'ın büyük kayıplarına rağmen Meşal, grubun savaşın ardından Gazze'de baskın bir rol oynayacağından emin olduğunu söyledi. ABD ve İsrail'in bölgeyi Hamas olmadan yönetmeye yönelik alternatif önerilerini reddetti. “Onların boşluğu doldurma konusundaki tüm hayalleri geride kaldı” dedi.
ABD Gazze'ye “yeniden canlandırılmış” bir Filistin Yönetimi getirmeyi önerdi; İsrail Savunma Bakanı bölgede güvenliği Arap güçlerinin sağlamasını önerdi; Netanyahu ise “yönetim deneyimi olan yerel paydaşlarla” çalışmayı düşündü. “Hamas'ın Gazze'de olmayacağını ya da durumu etkilemeyeceğini varsaymak yanlış bir varsayımdır” diyen Meşal, bölgeye ilişkin düzenlemeleri Filistinlilerin tek başına belirleyeceği konusunda ısrar etti. Hamas'ın savaş sonrası Gazze'de baskın bir rol üstleneceğine dair güveni Filistinli siyasetçilerle yaptığı özel toplantılarda da görüldü. Gazze'deki pek çok Filistinli, 7 Ekim'de İsrail'e düzenlenen ve bin 200 kişinin ölümüne yol açan saldırı nedeniyle Hamas'a ateş püskürüyor ve Hamas'ı İsrail'e şehirleri harabeye çeviren büyük bir bombardıman kampanyası yürütmek için bahane vermekle suçluyor.
Meşal Hamas'ın kararına yönelik eleştirileri reddetti. Hamas'ı eleştiren Filistinlilerin azınlıkta olduğunu söyledi. “Bir Filistinli olarak benim sorumluluğum kurtuluşa kadar savaşmak ve direnmektir” dedi. Saldırının büyük bir yıkıma yol açtığını kabul etti ancak bunun Filistinlilerin özgürlük için ödemesi gereken bir bedel olduğunu söyledi. Hamas liderliğindeki saldırının Gazze'deki yıkım göz önüne alındığında durumun iyileşmesine nasıl yardımcı olduğu sorulduğunda, bunun İsrail'e karşı askeri bir zafer elde etmekten ziyade politikalarının sürdürülebilir olmadığını anlamasını sağlamak olduğu konusunda ısrar etti. Meşal, “7 Ekim'den önce Gazze yavaş yavaş ölüyordu. Büyük bir hapishanenin içindeydik ve bu durumdan kurtulmak istiyorduk" dedi.
© 2024 The New York Times Company
