Hindistanlı silah üreticileri tarafından satılan top mermileri Avrupalı müşteriler tarafından Ukrayna'ya yönlendirildi ve on bir Hintli ve Avrupalı hükümet ve savunma sanayi yetkilisinin yanı sıra Reuters'in ticari olarak mevcut gümrük verilerini analizine göre Yeni Delhi, Moskova'dan gelen protestolara rağmen bunu durdurmak için müdahale etmedi.
Kaynaklara ve gümrük verilerine göre Ukrayna'nın Rusya'ya karşı savunmasını desteklemek amacıyla yapılan mühimmat transferi bir yıldan uzun bir süredir devam ediyor. Hindistan silah ihracat yönetmelikleri silahların kullanımını beyan edilen alıcıyla sınırlandırıyor ve izinsiz transferlerin gerçekleşmesi halinde gelecekteki satışların feshedilmesi riskini doğuruyor. Üç Hintli yetkilinin verdiği bilgiye göre Kremlin bu konuyu, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile Hintli mevkidaşı arasında temmuz ayında yapılan görüşme de dahil olmak üzere en az iki kez gündeme getirdi.
Mühimmat transferinin ayrıntıları ilk kez Reuters tarafından duyuruldu. Rusya ve Hindistan dışişleri ve savunma bakanlıkları sorulara yanıt vermedi. Ocak ayında Hindistan Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Randhir Jaiswal bir basın toplantısında Hindistan'ın Ukrayna'ya top mermisi göndermediğini ya da satmadığını söylemişti.
Reuters'a konuşan iki Hindistan hükümeti ve iki savunma sanayi kaynağı Delhi'nin Ukrayna tarafından kullanılan mühimmatın çok küçük bir kısmını ürettiğini söylerken, bir yetkili bu miktarın Kiev'in savaştan bu yana ithal ettiği toplam silahların yüzde 1'inden az olduğunu tahmin ediyor. Haber ajansı, mühimmatın Avrupalı müşteriler tarafından yeniden satılıp satılmadığını ya da Kiev'e bağışlanıp bağışlanmadığını belirleyemedi. Bir İspanyol ve üst düzey bir Hintli yetkilinin yanı sıra Ukrayna'nın mühimmat kullandığı devlet şirketi Yantra India'nın eski bir üst düzey yöneticisine göre, Ukrayna'ya Hint mühimmatı gönderen Avrupa ülkeleri arasında İtalya ve Kiev'e Avrupa Birliği dışından top mermisi tedarik etme girişimine öncülük eden Çek Cumhuriyeti de bulunuyor.
Hindistan herhangi bir müdahalede bulunmadı
Hintli yetkili Delhi'nin durumu izlediğini söyledi. Ancak, transferler hakkında doğrudan bilgi sahibi olan bir savunma sanayi yöneticisi ile birlikte, Hindistan'ın Avrupa'ya tedariki kısmak için herhangi bir eylemde bulunmadığını söyledi. Reuters'ın görüştüğü 20 kişinin çoğu gibi bu kişiler de konunun hassasiyeti nedeniyle isimlerinin gizli kalması koşuluyla konuştular. Ukrayna, İtalya, İspanya ve Çek Cumhuriyeti savunma bakanlıkları yorum taleplerine yanıt vermedi.
Ukrayna'nın başlıca güvenlik destekçisi olan Delhi ve Washington, her ikisinin de başlıca rakip olarak gördüğü Çin'in yükselişine karşı son zamanlarda savunma ve diplomatik işbirliğini güçlendirdi. Hindistan'ın da on yıllardır başlıca silah tedarikçisi olan Rusya ile sıcak bağları var ve Başbakan Narendra Modi, Moskova'ya karşı Batı liderliğindeki yaptırım rejimine katılmayı reddetti.
Ancak resmi düşüncelere aşina olan altı Hintli kaynağa göre, uzun zamandır dünyanın en büyük silah ithalatçısı olan Delhi, Avrupa'daki uzun savaşı yeni yeni gelişmekte olan silah ihracat sektörünü geliştirmek için bir fırsat olarak görüyor. Rusya'nın doğudaki lojistik merkezi Pokrovsk'a yönelik taarruzunu engellemek için mücadele eden Ukrayna'da topçu mühimmatı sıkıntısı yaşanıyor. Beyaz Saray yorum yapmayı reddetti ve ABD Dışişleri Bakanlığı Delhi'nin silah ihracatına ilişkin soruları Hindistan hükümetine yönlendirdi.
3 milyar doların üzerinde silah ihraç etti
Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü düşünce kuruluşu tarafından derlenen verilere göre Hindistan 2018-2023 yılları arasında 3 milyar doların biraz üzerinde silah ihraç etti. Savunma Bakanı Rajnath Singh 30 Ağustos'ta düzenlenen bir konferansta savunma ihracatının geçtiğimiz mali yılda 2,5 milyar doları aştığını ve Delhi'nin 2029 yılına kadar bu rakamı yaklaşık 6 milyar dolara çıkarmak istediğini söyledi.
Ticari olarak mevcut gümrük kayıtları, Şubat 2022'deki işgalden önceki iki yıl içinde üç büyük Hintli mühimmat üreticisinin (Yantra, Munitions India ve Kalyani Strategic Systems) savunma müteahhitlerinin Ukrayna için tedarik zincirlerine büyük yatırım yaptığı İtalya ve Çek Cumhuriyeti'nin yanı sıra İspanya ve Slovenya'ya sadece 2.8 milyon dolarlık mühimmat bileşeni ihraç etti. Veriler, Şubat 2022 ile Temmuz 2024 arasında Hindistan'ın dört ülkeye ihraç etmeye başladığı tamamlanmış mühimmatlar da dâhil olmak üzere bu rakamın 135,25 milyon dolara yükseldiğini gösteriyor.
Stanford Üniversitesi'nde Hindistan savunma uzmanı olan Arzan Tarapore, Delhi'nin silah ihracatını genişletme çabasının Ukrayna'ya silah transferinde önemli bir etken olduğunu söyledi. Tarapore, “Muhtemelen son dönemdeki ani genişlemede bazı son kullanıcı ihlalleri meydana geldi" dedi.
Gizli teslimatlar
Eski bir üst düzey Yantra yetkilisi, listede yer almayan İtalyan savunma müteahhidi Meccanica per l'Elettronica e Servomeccanismi'nin (MES) Ukrayna'ya Hint yapımı mermi gönderen şirketler arasında olduğunu söyledi. MES, Yantra'nın en büyük yabancı müşterisi. Yetkili, Roma merkezli şirketin Hindistan'dan boş mermiler satın aldığını ve bunları patlayıcılarla doldurduğunu söyledi. Yönetici, birçok Batılı firmanın patlayıcı doldurma kapasitesine sahip olduğunu ancak top mermilerini seri üretecek üretim kapasitesine sahip olmadıklarını belirtti.
Gümrük verileri Yantra'nın Şubat 2022 ile Temmuz 2024 arasında MES'e 35 milyon dolar değerinde boş 155mm L15A1 mermisi gönderdiğini gösteriyor. Gümrük kayıtları ayrıca Şubat 2024'te, yönetim kurulunda MES'in üst düzey bir yöneticisinin de bulunduğu İngiltere merkezli silah şirketi Dince Hill'in İtalya'dan Ukrayna'ya 6,7 milyon dolarlık mühimmat ihraç ettiğini gösteriyor. İhracatlar arasında, gümrük beyannamesinde MES tarafından Ukrayna Savunma Bakanlığı için üretildiği ve “Ukrayna'nın savunma kabiliyetini ve seferberliğe hazır olma durumunu desteklemek” amacıyla tedarik edildiği belirtilen 155mm L15A1 mermileri de yer aldı.
Bir başka örnekte ise İspanya Ulaştırma Bakanı Oscar Puente mayıs ayında sosyal medya hesabından, bir Çek savunma yetkilisi tarafından imzalanan ve Munitions India'dan silah tüccarı Czech Defence Systems'e 120mm ve 125mm mühimmat mermilerinin transferine izin veren bir son kullanıcı anlaşmasını paylaştı. Filistin yanlısı aktivistler, bir İspanyol limanında duran ve Hindistan yapımı silahlar taşıyan Borkum adlı geminin bu silahları İsrail'e taşıdığını iddia etmişlerdi.
İspanyol El Mundo gazetesi mayıs ayında nihai varış noktasının aslında Ukrayna olduğunu bildirmişti. Bir İspanyol yetkili ve konuya aşina başka bir kaynak Reuters'a son kullanıcının Kiev olduğunu doğruladı. Munitions India ve CDS sorulara yanıt vermedi. Munitions India'nın 27 Mart tarihli gümrük kayıtlarına göre 9 milyon dolardan fazla değerde 10 bin adet 120mm ve 125mm havan mermisi Chennai'den CDS'ye gönderilmişti.
