Frances Robles / The New York Times
Özellikle, Brezilya Devlet Başkanı ve bölgedeki sol hareketin uzun süredir lideri olan Luiz Inácio Lula da Silva, Venezuela Devlet Başkanı'nı zaferinden dolayı tebrik etmek yerine temkinli bir açıklama yayınladı. Lula açıklamasında “Brezilya hükümeti Venezuela'da dün yapılan seçimlerin barışçıl niteliğini memnuniyetle karşılıyor ve sayım sürecini yakından takip ediyor” dedi ve sözlerine şöyle devam etti:
“Bu bağlamda, seçim sonuçlarının şeffaflığı, güvenilirliği ve meşruiyeti için vazgeçilmez bir adım olan sandık bazında ayrıştırılmış verilerin Ulusal Seçim Konseyi tarafından yayınlanmasını bekliyoruz”
Gustavo Petro'nun liderliğindeki Kolombiya da Maduro'yu tebrik etmek yerine sayımların açıklanması ve oylamayı izleyen uluslararası gözlemcilerin bulgularını rapor etmesi çağrısında bulundu.
Kolombiya Dışişleri Bakanı Luis Gilberto Murillo sosyal paylaşım platformu X'te “Sonuçlarla ilgili tüm şüphelerin giderilmesi önemlidir” diye yazdı.
Para garantizar la transparencia y legitimidad del proceso electoral en Venezuela,y la credibilidad de los resultados anunciados por el CNE,es indispensable que se verifiquen de manera independiente todas las actas,con la participación de oposición y observadores internacionales.
— Juan Fernando Cristo (@CristoBustos) July 29, 2024
Hükümetin kontrolündeki Venezuela seçim otoritesi, Pazar günkü seçimin kısmi sonuçlarının Maduro'nun oyların yüzde 51.2'sini aldığını ve açık ara galip olduğunu gösterdiğini duyurdu.
Eski bir otobüs şoförü ve sendika lideri olan ve 10 yılı aşkın bir süredir iktidarda bulunan Maduro, seçim otoritesinin oyların yüzde 44,2'sini aldığını iddia ettiği eski bir diplomat olan Edmundo González ile karşı karşıya gelmişti.
González adaylıktan diskalifiye edilen muhalefet lideri María Corina Machado'nun yerine aday olmuştu.
Bu sonuçlar imkansız
González seçim sonuçlarını “imkansız” olarak nitelendirirken “Herkes ne olduğunu biliyor” şeklinde konuştu.
Pazar günkü seçimlerle ilgili tartışmaların çoğu oy sayımına odaklanıyor. Venezuela'da iki tane oy sayımı var: Oy verme yerleri tarafından Maduro'nun bir müttefiki tarafından yönetilen ülkenin seçim kurumuna gönderilen dijital bir çetele ve oy verme yerlerinde her bir oy verme makinesi tarafından basılan oy pusulalarının kağıt çetelesi.
Kağıt üzerinde yapılan sayımlar genellikle insanların dijital sayımın doğru olduğunu doğrulama yöntemi.
Ancak bu yıl seçim yetkilileri kağıt sayımlarının tamamını seçim gözlemcilerine teslim etmeyi reddetti.
Machado, muhalefetin kağıt sayımlarının sadece yarısından azını alabildiğini ve bağımsız seçim gözlemcilerine de verilen bu sonuçların González'i açık ara önde gösterdiğini söyledi.
ABD seçim sonuçlarına tepkili
İsimlerinin yayınlanmaması koşuluyla gazetecilere konuşan iki üst düzey ABD'li yetkili, Venezuela hükümetine seçim bölgesi bazında ayrıntılı sonuçları derhal yayınlaması çağrısında bulundu. Üst düzey bir ABD'li yetkili, uluslararası toplumun bu olmadan sonuçları kabul etmeyeceğini söyledi.
Bir başka üst düzey ABD'li yetkili, Pazartesi günü gazetecilere yaptığı açıklamada Biden yönetiminin Venezuela'nın uluslararası piyasalarda petrol ihraç kabiliyetini kısıtlayan yaptırım politikasını yeni gelişmeler ışığında değerlendireceğini ancak daha önce verilmiş olan petrol lisanslarını iptal etmeyi düşünmediğini söyledi.
ABD petrol yaptırımlarıyla ülkeyi seçimlere götürdü
ABD, petrol yaptırımlarını bir koz olarak kullanarak Venezuela'nın seçimlere gitmesi için baskı yapmasına yardımcı oldu. Yetkili, hızlı sayımlara ve Biden yönetiminin aldığı diğer verilere göre, Venezuela tarafından açıklanan sonuçların insanların nasıl oy kullandığını takip etmeyebileceğini söyledi.
Pazartesi günü Venezuela Adalet Bakanı Tarek William Saab, hükümetin kendi tesislerine yönelik vandalizm eylemlerini araştırdığını ve Machado da dahil olmak üzere üç muhalefet liderinin Pazar günü Venezuela'nın seçim sistemini hack'ledikleri için soruşturma altında olduklarını söyledi.
Maduro: Bu filmi daha önce görmüştüm
Maduro, muhalefetin daha seçim yapılmadan hile yapıldığına dair 'ağlama taktiğini' kullanmaya başladığını söyledi. Maduro sözlerinin devamında “Bu filmi birkaç kez gördüm” dedi.
Maduro Küba, Nikaragua, Rusya, Bolivya ve Honduras'taki solcu liderlerden destek aldı ve zaferini bu ülkelerle paylaştı. Ancak Latin Amerika genelinde Uruguay, Peru, Panama, Kosta Rika, Ekvator, Arjantin ve Guatemala liderleri sonuçlara mesafeli durmayı tercih etti.
Şili'nin solcu lideri Gabriel Boric, insanların şüpheci olmakta haklı olduğunu söyledi. X'te yaptığı açıklamada “Maduro rejimi yayınladıkları sonuçlara inanmanın zor olduğunu anlamalı” dedi.
El régimen de Maduro debe entender que los resultados que publica son difíciles de creer. La comunidad internacional y sobre todo el pueblo venezolano, incluyendo a los millones de venezolanos en el exilio, exigimos total transparencia de las actas y el proceso, y que veedores…
— Gabriel Boric Font (@GabrielBoric) July 29, 2024
Ancak ülkesinde demokrasinin erozyona uğramasına göz yuman Nikaragua lideri Daniel Ortega Maduro'yu zaferinden dolayı kutlarken, Küba lideri Miguel Díaz-Canel Bermúdez de Maduro'nun “emperyalizm yanlısı muhalefeti yendiğini” söyledi.
Maduro'nun akıl hocası eski Devlet Başkanı Hugo Chávez'i kısa süreliğine deviren 2002 darbesi sırasında ABD'nin Venezuela Büyükelçisi olan emekli diplomat Charles Shapiro, Brezilyalı diplomatların nüfuzlarını kullanarak perde arkasında bir çözüm için müzakere yürütmelerini umduğunu söyledi. Shapiro, “Bunu tersine çevirecek uluslararası bir organ yok ama Latin Amerika, Kuzey Amerika ve Avrupa'daki ülkelerin ellerinden geldiğince zorlayacaklarından emin olabilirsiniz” dedi.
Dışişleri Bakanı Antony Blinken ayrıntılı bir sonuç tablosunun yayınlanması çağrısında bulundu ve ABD ile uluslararası toplumun buna göre karşılık vereceğini söyledi.
Blinken Tokyo'dan yaptığı açıklamada “Açıklanan sonucun Venezuela halkının iradesini ya da oylarını yansıtmadığına dair ciddi endişelerimiz var” dedi ve şöyle devam etti:
“Uluslararası toplum bunu çok yakından izliyor”
©️ 2024 The New York Times Company
