Hollywood'un yazarları 15 yılı aşkın bir süredir ilk kez greve gidiyor. Amerika Yazarlar Birliği (WGA) Pazartesi gecesi yaptığı açıklamada, sendika ile en büyük stüdyoları ve yayın hizmetlerini temsil eden bir grup olan Sinema ve Televizyon Yapımcıları Birliği (AMPTP) arasındaki müzakerelerin bozulmasının ardından 11 bin 500 üyesinin Salı günü öğleden sonra iş bırakacağını duyurdu. WGA West'in Pazartesi gecesi attığı tweet'e göre WGA yönetim kurulu salı gününden itibaren greve kararı aldı. Bu karar, gelecekteki televizyon ve muhtemelen filmler üzerinde büyük bir etkiye sahip olabilir. İşte greve dair bilmeniz gerekenler.
Yazarlar neden grev yapıyor?
ABD'de senaryo yazarları, hem normal yayınlardan hem de dijital platformlardan gelir sağlıyor. Ancak şu anda televizyon yayınlarından daha çok kazanıyorlar. Dijital platformlar sektöre hakim olmaya devam ettikçe bu durum sektörde huzursuzluğa neden oluyor. Televizyon programını bir bölümü hem televizyonda hem de dijitalde yayınlandığında çoğu şirket ikincisi için daha az ödeme yapıyor. Yayınlanan programlar için yazarlara, programın hit olup olmadığına bakılmaksızın belirli bir miktar para ödeniyor. Ancak televizyon yayınlarında ödül modeli kullanılıyor, yani bir dizi tutarsa, yazarlar daha fazla para kazanabiliyor.
WGA, başarının yayıncıların ücretlerine dahil edilmemesi nedeniyle, deneyimli yazarların hak ettikleri ücretleri alamadıklarını ve ücretlerin durgunlaştığını savunuyor. Aynı zamanda, stüdyolar ve yayıncılar işgücü harcamalarını kısmaya çalışıyorlar. Yayın hizmetleri eski dizileri birleştiriyor ve kataloglarından tamamen çıkarıyor, bu da yazarların bu dizilerden hiçbir şey kazanamayacağı anlamına geliyor. Ayrıca daha kısa sezonlar sipariş ediyorlar, bu da yazarların alabilecekleri ücretleri etkiliyor.
"Birilerinin geri adım atması gerekiyor"
WGA ayrıca daha yüksek bir maaş tabanı ve senaryo yazımında yapay zeka kullanımının düzenlenmesi için kampanya yürütüyor ve AMPTP'den kaynak materyal olarak kullanılmayacağına dair bir garanti istiyor. Variety'ye konuşan ve ismini vermek istemeyen içeriden bir yetkili, "Yazarların endişeleri tamamen ve objektif olarak geçerli, bu da stüdyoları ve yapımcıları kabul etmek istediklerinden biraz daha fazla tedirgin ediyor. Birilerinin geri adım atması gerekiyor" ifadelerini kullandı.
Though our Negotiating Committee began this process intent on making a fair deal, the studios’ responses have been wholly insufficient given the existential crisis writers are facing.
— Writers Guild of America West (@WGAWest) May 2, 2023
WGA her üç yılda bir, 350'den fazla film ve televizyon şirketini temsil eden AMPTP ile tüm üyelerinin istihdam edildiği bir sözleşme için müzakere yapıyor. Bu şirketler arasında Paramount Pictures, Sony Pictures, Universal Pictures, Walt Disney Studios ve Warner Bros film stüdyoları, ABC, CBS, Fox ve NBC ABD kanalları, Netflix, Apple TV+ ve Amazon Prime yayın hizmetleri ve diğer bazı kablolu ve bağımsız şirketler yer alıyor.
Mevcut sözleşme 1 Mayıs itibariyle sona erdi. Nisan ortasında WGA üyelerinin yüzde 97.85'i şartların yerine getirilmemesi halinde greve gidilmesi yönünde oy kullandı. Müzakereler 20 Mart'ta başladı ancak sonuç alınamadı. WGA'nın 2007 sonu ve 2008 başındaki meşhur yazarlar grevinden bu yana ilk grevine neden oldu.
Grevde neler olacak?
WGA'nın bu greve katılacak üyeleri için yayınladığı kurallar şunları içeriyor: AMPTP'deki 350'den fazla televizyon ve film şirketiyle yazmak, revize etmek, sunum yapmak veya pazarlık yapmak yok. WGA grevler konusunda oldukça katı. Sektörün büyük bir bölümünü oluşturan üyelerine geçerli bir tıbbi mazeretleri, kişisel bir sorunları ya da acil bir durumları olmadığı sürece belirlenen yerlerde grev yapmaları gerektiği söylendi. Senaristler greve gittiğinde bu durum, başka iş bulmak zorunda olan elektrikçiler, yemek servisi yapanlar ve arka plan oyuncuları da dahil olmak üzere film ve TV prodüksiyonunda çalışan herkesi etkiliyor.
15 yıl önceki grevde neler oldu?
WGA'nın 2007-2008'deki son grevi 100 gün sürmüş, yazarlar DVD satışlarından daha iyi ücret, animasyon ve reality program yazarları için sendikal koruma ve o zamanlar yeni medya olarak adlandırılan, internet üzerinden yayınlanan film ve şovlar için yazılan senaryoların ücretlendirilmesi için mücadele etmişti. Bir hafta içinde şirketler, kapatılan programlarda çalışan çoğu asistanı ve kıdemsiz personeli işten çıkardı. Talk show sunucuları Jay Leno, Conan O'Brien, Jon Stewart ve Stephen Colbert kısa süre içinde yayına geri döndüler ama yazarları olmadan. Leno ve O'Brien yazar olmayan çalışanlarına kendi ceplerinden ödeme yaptılar.
Simpsonlar, The Office, 30 Rock, Mad Men, Gossip Girl, Breaking Bad ve Lost gibi o dönemde yapım aşamasında olan popüler diziler grevden etkilendi. Birçoğunun sezonu normalden çok daha kısa sürdü ve bu da hikaye anlatımı üzerinde büyük bir etki yarattı. Diğer diziler ise prodüksiyonu tamamen erteledi. Kaliforniya ekonomisinin dört aylık grev boyunca tahmini 2.1 milyar dolar kaybettiği tahmin ediliyor.
Bu durum dizileri nasıl etkileyecek?
Herhangi bir grev, çoğunlukla en güncel yorum ve esprileri yazmak zorunda olan WGA üyelerinin çalıştığı ABD'nin gece geç saatlerde yayınlanan talk show programlarını hemen etkileyecektir. Bir sonraki kesinti muhtemelen, geleneksel olarak çekilmelerinden çok kısa bir süre önce yazılan pembe diziler olacaktır.
Halihazırda yayınlanmakta olan büyük komedi ve dramaların son sezonlarının kesintiye uğramaması bekleniyor çünkü bölümleri büyük olasılıkla zaten yazıldı ve çekildi. Ancak grevin birkaç haftadan fazla sürmesi halinde, WGA, Disney, Paramount ve Comcast NBCUniversal gibi şirketler tarafından üretilen bölümlerin yüzde 45'ini kapsayan televizyon sezonunu etkileyeceği konusunda uyardı, çünkü yazarlar genellikle ABD'de sonbaharda prömiyer yapan büyük diziler üzerinde çalışmaya başlarlar.
Sinemalara film akışı durmayacak çünkü stüdyoların yıllar önce yazılmış ve çekilmiş filmlerden oluşan bir hattı var. Film programlarını sekteye uğratmak için çok uzun bir grev gerekiyor. Ancak şu an her iki taraf da geri adım atmaya niyetli görünmediğine göre bu gerçekleşebilir. Oyuncular birliği SAG-AFTRA ve Amerika Yönetmenler Birliği'nin sözleşmeleri 30 Haziran'da sona eriyor. Eğer onlar da greve giderse, senaryolu dizilerin üretimi tamamen durur.
