Günümüzde gıda takviyeleri büyük bir pazar haline geldi. Öyle ki sadece ABD'de bu pazarın 2025 yılına kadar 200 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Gıda takviyelerinin her ne kadar güvenli olduğu düşünülse de en popüler olanları bile çok fazla alındığında ya da diğer ilaçlarla etkileşime girdiğinde tehlikeli olabilir. Takviyelerin ayrıca ambalajda belirtilmeyen diğer maddelerle kontamine olma riski de var. Örneğin 2023 yılında yapılan bir çalışmada, test edilen 57 besin takviyesinin %89'unun etiketlerinde içerdikleri bileşenlerin doğru bir şekilde listelenmediği tespit edildi. Genel olarak, uzmanlar besinleri gıdalardan almanın en iyisi olduğu konusunda hemfikirdir, ancak takviyeler belirli eksiklikleri olan veya beslenmesi yetersiz olan kişiler için yararlı olabilir.
Business Insider'a konuşan Hertfordshire Üniversitesi'nde toksikoloji bölüm başkanı olan Profesör Rob Chilcott, en popüler takviyelerden bazılarının çok fazla alınmasının uzun vadeli risklerini paylaştı.
Magnezyum
Magnezyum kas-sinir fonksiyonları ve kan şekeri seviyelerinin düzenlenmesi için gerekli. Yetişkinler için önerilen günlük miktar, yaşa ve cinsiyete bağlı olarak 310 ila 420 miligram arasındadır. Bu miktar büyük bir avuç badem veya sekiz küçük patates yemeye eşdeğer.
Chilcott, aşırı doz olarak kabul edilen günlük 5 bin mg'dan fazla magnezyum alan kişilerin uyku hali, refleks kaybı, yüz kızarması gibi semptomlar yaşadığını, daha aşırı durumlarda felç ve ölüme neden olabildiğini söyledi. Çok fazla magnezyum tüketmek hipokalsemi olarak adlandırılan aşırı düşük kalsiyum seviyelerine yol açabilir ve Chilcott'a göre bu durum bir dizi sağlık sorununa neden olabilir. Cleveland Clinic'e göre bunlar arasında depresyon, nöbetler ve aritmi yer alıyor. Chilcott, böbrek fonksiyonları zayıf olan veya hipotiroidi olan kişilerin özellikle risk altında olduğunu söyledi.
C Vitamini
C vitamini bağışıklık sisteminin düzgün çalışmasına ve vücudun demir emilimine yardımcı olur. Chilcott, genel olarak güvenli kabul edildiğini ve C vitamini doz aşımının son derece nadir olduğunu söyledi. Yetişkinler günde 75-90 mg tüketmeli ve olumsuz sağlık etkileri yaşamadan önce her gün 2.000 mg'a kadar C vitamini alabilirler. Bu miktarı 28 portakal veya 21 dolmalık biber yiyerek elde edeceğiniz miktarla aynı. Chilcott, günde 2.000 mg'dan fazla C vitamini almanın yorgunluğa, böbrek sorunlarına ve B12 vitamini eksikliklerine neden olabileceğini söyledi. Gut, siroz ve bazı böbrek hastalıkları olan kişilerin özellikle yüksek dozda C vitamininden kaçınmaları gerekiyor.
D Vitamini
Bağışıklık sistemi, güçlü kemikler, kaslar ve sinirlerin çalışması için vücudun D vitaminine ihtiyacı var. Günde 15 mikrogram D vitamini tüketilmesi ve 100 mcg'den fazla alınmaması tavsiye ediliyor. Bu miktar 13,5 yumurta veya beş bardak D vitamini takviyeli süt veya bitki bazlı sütten alacağınız miktarla yaklaşık aynı. Günde 250 mcg'den az D vitamini almak kişi için yeterli bir miktar.
Chilcott, bahsettiği tüm takviyeler arasında potansiyel olarak en riskli olanın D vitamini olduğunu söyledi. Aşırı miktarda D vitamini tüketmek kandaki kalsiyum seviyelerini yükseltir, bu da konjonktivit, ağrı, ateş ve titreme, kusma ve kilo kaybına yol açabilir. D vitamini toksisitesine yatkınlığı artıran ana durum böbrek hastalığıdır.
Balık yağı
Balık gibi gıdalarda bulunan omega-3 yağ asitleri hücre sağlığı için önemli ve kalp, kan damarları, akciğerler, bağışıklık sistemi ve endokrin sistemde birçok işlevi var. ABD Gıda ve İlaç Dairesi, günde 2 grama kadar balık yağı takviyesi almanın güvenli olduğunu, bunun da 85 gramlık pişmiş çiftlik somonu yemeye eşdeğer olduğunu söylüyor. Chilcott, balık yağıyla ilgili asıl riskin takviyelerin kendisinden ziyade balıkların yaşarken tüketmiş olabileceği kirleticiler olduğunu söyledi. Bu toksinler cıva, kurşun ve kadmiyum gibi ağır metalleri içerebilir. Balık yağı takviyelerinden metil cıva saflaştırılma sırasında çıkarılıyor. 2021'de yapılan bir çalışmada test edilen takviyelerin arsenik, kadmiyum, bakır, demir veya cıva içermediği, ancak takviyelerin birkaçının kurşun içerdiği tespit edildi.
