Muhtemelen günlük multivitamin almaya yemin eden en az bir kişiyi tanıyorsunuz ya da siz takviye alıyorsunuzdur. Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri tarafından 2017 yılından Mart 2020'ye kadar toplanan verilere göre, ABD'li yetişkinlerin yaklaşık üçte biri, kendilerine sorulduğu sırada bir önceki ay multivitamin ve mineral takviyesi aldığını aktardı. Aynı süre içinde, ABD'deki gençlerin ve 19 yaş ve altındaki çocukların neredeyse dörtte biri multivitamin kullandı.
“Takviyeler sihirli bir değnek değil”
UCLA Health Integrative Medicine Collaborative’in dahiliye uzmanı ve tıbbi direktörü Dr. Elizabeth Ko, takviyeyi diyetinize eklemenin genellikle bir zararı olmasa da sağlıklı bir yetişkinseniz, multivitamin almamış olmanızın da bir zararı olmayacağını söylüyor. Doktor Ko, "Endişeli olduğum nokta, insanların multivitaminleri kolaya kaçmak için kullanmaları ve bu da onların beslenme düzenlerinde daha az katı olmasına neden olması. Bu takviyeler bir sihirli değnek değil” dedi. Multivitaminler, kapsüller ve hatta yaygınlık kazanan sıvılar da dahil olmak üzere birçok farklı formda alınabilir. Popülaritesinin nasıl arttığı, Liquid Multivitamins Reviews arama teriminin TikTok'ta 6 milyon görüntülemeye sahip olmasından anlaşılabilir.
Ancak genel olarak kişinin sağlığı iyiyse Ko'nun multivitamin satın almak yerine yapmayı önerdiği şey şu: Sağlıklı ve dengeli beslenmeye öncelik verilmeli. Çünkü Ko, multivitamin takviyesinden daha önemli olanın, doğru yiyeceklerin tüketilmesi ve bu vitaminlerin doğal olarak beslenme düzeni içerisinde alınmasından emin olmak olduğunu vurguladı. Multivitaminler tipik olarak A, B, C, D ve E vitaminlerini ve bazı durumlarda magnezyum ve çinko gibi mineralleri içerir.
Akdeniz diyeti öneriliyor
Dahiliye uzmanı Ko, "Genel olarak sağlıklı yetişkinlere tavsiyem, bütün gıdalara, bitki ağırlıklı, Akdeniz tarzı beslenme düzenine odaklanmaktır. Bitkisel besinler, vitaminler ve mineraller açısından zengin olan bu yaklaşım, gerekli besin maddelerinin hepsini olmasa da çoğunu sağlar” dedi. Akdeniz diyetine bağlı kalmak, tam tahıllara, fasulyeye, taze meyve ve sebzelere öncelik vermek anlamına geliyor. Bu beslenme şekli aynı zamanda kırmızı et, işlenmiş gıdalar ve tatlılar gibi bazı gıdaların azaltılmasına da odaklanıyor.
Ko'nun bu önerisi araştırmalarla destekleniyor: Akdeniz diyetini takip etmek, Tip 2 diyabet ve kalp hastalığı gibi durumların gelişme olasılığındaki azalmayla ilişkilendirildi. Araştırmalar ayrıca genel olarak sağlıklı bireyler için multivitamin almanın güçlü bir faydası olmadığını da gösteriyor. 2022'de yayınlanan, 80'den fazla çalışmayı gözden geçiren ve 700 binden fazla kişiyi kapsayan çalışma, multivitaminler de dahil olmak üzere vitamin ve mineral takviyeleri almanın "kanser, kardiyovasküler hastalık ve ölümü önlemede çok az faydası olduğunu veya hiç faydası olmadığını" buldu.
Harvard T.H. Chan Halk Sağlığı Okulu'nun The Nutrition Source adlı beslenme tavsiyeleri merkezi, "Bir multivitaminin hiçbir şekilde sağlıklı, dengeli bir beslenmenin yerini alamayacağını hatırlamak önemlidir. Multivitaminlerin temel amacı besin eksikliklerini doldurmaktır ve gıdalarda doğal olarak bulunan çok çeşitli sağlıklı besin maddeleri ve kimyasalların yalnızca küçük bir kısmını sağlar" dedi.
Kimler multivitamin almalı?
Yine de Ko'ya göre diyetlerine multivitamin eklemesi gereken bazı insanlar var. Ko, "Veganlar ve vejetaryenler, D vitamini, demir ve B12 vitamini açısından düşük beslenme alışkanlıklarına sahip olma eğiliminde. Bu besin maddelerinin bitki bazlı kaynakları çok fazla değil. Bu seviyeler düşükse (kanla test edilebilir), o zaman bir vegan veya vejetaryen bu takviyelerden yararlanabilir" dedi.
Ayrıca uzman doktor, inflamatuar bağırsak hastalığı gibi mide sorunları yaşayanların yanı sıra geçmişte bariatrik cerrahi veya ince bağırsak rezeksiyonu geçirmiş olan kişilerin de multivitamin alma konusunda doktorlarıyla konuşmak isteyebileceğini belirtti.
The Nutrition Source'a göre, besin eksikliği olan bireyler için gıda ve vitamin gereksinimleri yalnızca beslenme yoluyla karşılanmadığında multivitaminler önemli bir rol oynayabilir. Ancak genel olarak sağlıklı insanlar için Ko, "Tüm gıda çeşitlerine, bitki odaklı, Akdeniz tarzı bir beslenmeye odaklanıldığı sürece, o zaman kişi tüm besin maddelerini gıdalardan almalı. Böylelikle vitamin takviyesi almayarak bu eksikliği kaçırmayacaktır. Ancak, eğer bu insanlar dengeli beslenmenin yerine geçmek yerine tamamlayıcı olarak multivitamin almayı tercih ederlerse, o zaman bu yaklaşımda herhangi bir sorun görmüyorum” diye ekledi.
