Tatil sezonuyla birlikte uçak yolculukları da giderek sıklaşmaya başladı. Ancak son zamanlarda ölüm ve yaralanmalara yol açan türbülans haberleri artıyor ve uzmanlara göre iklim değişimi bu felaketlerdeki en büyük etken. Son 10 yılda yayımlanan çalışmalar, iklim değişikliği nedeniyle türbülans sıklığının ve şiddetinin artacağına işaret ediyor.
İklimin ısınması bir başka sorunu da ortaya çıkarıyor. Dereko adı verilen gök gürültülü fırtınalar ve ani, öngörülemez rüzgar fırtınaları yaz seyahat planlarınız için büyük bir tehdit haline geliyor. Mayıs ayı ortalarında ABD'nin Körfez Kıyısı'nı kasıp kavuran bir dereko, Teksas ve Louisiana'da hasara yol açtı ve hava ulaşımını durdurdu. FlightAware'in verilerine göre, özellikle 16-17 Mayıs tarihlerinde Houston'ın iki ana havalimanında düzinelerce uçuş iptali ve yaklaşık 400 rötar yaşandı. Bu fırtınalar neredeyse hiç haber vermeden meydana geliyor. Fırtınalar güçlü rüzgarlarıyla küçük uçakları devirebilir ve havaalanı operasyonlarını tamamen durdurabilir. En sık görüldükleri aylar ise mayıs, haziran ve temmuz.
Yüzlerce uçuşu iptal edebilir
Küresel bir veri analizi şirketi olan DTN'de meteorolog ve hava durumu ve iklim istihbaratı genel müdürü olan Renny Vandewege, çoğu derekonun büyüklüğü nedeniyle birden fazla merkezin aynı anda operasyonlarını durdurabileceğini ve yüzlerce uçuşun yapılamayacağını söylüyor.
Seyahat planlarınız için artan tek risk derekolar değil. Meteoroloji uzmanları, bu yıl ABD genelinde çok sayıda güçlü fırtına meydana geldiğini söylüyor. El Niño olarak bilinen iklim modelindeki bir değişiklik sayesinde ülke genelinde daha güçlü bir jet akımı gelişiyor. Bu rüzgar, nemin atmosferde daha yükseğe çıkmasına yardımcı olarak daha yoğun fırtınaların oluşmasına neden olabilir. Ekstra fırtına yükü daha fazla rötar ve uçuş iptali anlamına gelirken kalkış yapan uçaklar için de daha fazla türbülans riski taşıyor.
Dereko nedir?
Dereko bir tür düz hatlı rüzgar fırtınasıdır. Bu fırtınada rüzgar hortum gibi dönmez, genellikle kasırga şiddetinde olur ve diğer rüzgar fırtınalarının aksine kilometrelerce uzayarak hareket ederler. Vandewege, “Derekolarla ilgili benzersiz olan şey geniş bir rüzgar alanı yaratmalarıdır" dedi.
Oluşan derekoların içlerinden ya da etraflarından geçmek mümkün değil. Fırtına, atmosferin çok yüksek katmanlarına ulaşma eğilimi taşıyor. Sonuç olarak, uçaklar bunların etrafından dolaşmak zorunda kalıyor. Bu da uçuşların süresini uzatıyor ve potansiyel olarak diğer gecikmelerin veya iptallerin yaşanmasına neden oluyor. Meteorologlar, El Niño zayıfladığı için daha şiddetli fırtınaların geleceğini söylüyor. Bu da dereko ve diğer şiddetli hava koşullarının gelişmesine yol açacak. Vandewege, Meksika Körfezi ve Karayipler'de su sıcaklıklarının normalin üzerinde olduğunu söylüyor. Su buharlaştıkça atmosfere yükseliyor. Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi, 2024 Atlantik kasırga sezonunda 17 ila 25 arasında fırtına olacağını tahmin ediyor.
