Meta CEO'u Mark Zuckerberg'in milyarlarca dolarlık imparatorluğunu yaratmak için kelimenin tam anlamıyla bahse girdiği sanal gerçeklik vizyonu olan Metaverse'ün gidişatı belli değil gibi duruyor. Henüz bu yatırımını oturtamayan Zuckerberg yapay zekaya da el attı. Eleştirmenler, Zuckerberg'in projeyi yüksek öncelikli bir büyüme alanı olarak tanımladığı kasım ayındaki açıklaması ile bunun yerine yapay zekayı ilerletmenin şirketin en büyük yatırımı olduğuna odaklanan mart ayındaki notu arasındaki farkı vurgulayarak Meta'nın kendisinin bile tonunu değiştirdiğini fark etmişti.
The Guardian'ın haberine göre dünyanın en zengin Y kuşağı öyle olmadığını söyledi. Zuckerberg "Metaverse vizyonuna odaklanmaktan bir şekilde uzaklaştığımıza dair bir düşünce var, bu yüzden bunun doğru olmadığını peşinen söylemek istiyorum. Yıllardır yapay zeka ve Metaverse'e odaklanıyoruz ve her ikisine de odaklanmaya devam edeceğiz. Metaverse'ü inşa etmek uzun vadeli bir proje ve buna bağlı kalmaya devam ediyoruz" dedi.
Ancak Facebook'un adını Meta olarak değiştirmesinden sonra Zuckerberg'in Metaverse'ün mobil internetin halefi olacağına dair kesin inancı var olmaya yakın görünmüyor.Konsept sanat eserleri, teknoloji demoları ve prototip cihazlardan oluşan yığınlar yerini çok az anlamlı ilerlemeye bıraktı. Şirket ne inşa etmeyi umduğunu tanımlamakta bile zorlandı. Geçen mayıs ayında yayınlanan uzun bir blog yazısında, şu anda Meta'nın küresel ilişkiler başkanı olan eski İngiltere başbakan yardımcısı Nick Clegg, 8 bin kelime boyunca yine de dünyayı nasıl değiştireceğini detaylandırmasına rağmen, hedefi tam olarak tanımlayamadı.
"Mantıklı bir evrim mi?"
Cleg yazısında "Metaverse mantıklı bir evrim. İnternetin yeni nesli. Daha sürükleyici, 3 boyutlu bir deneyim. Belirleyici niteliği, sanki orada başka bir insanla birlikteymişsiniz ya da başka bir yerdeymişsiniz gibi bir varlık hissi olacaktır. Bunun ilk versiyonları Roblox, Minecraft ve Fortnite gibi oyunların sanal dünyalarında zaten mevcut. Sanal gerçeklik (VR) ve artırılmış gerçeklik (AR) gibi henüz çok yeni olmakla birlikte bir süredir kullanılmakta olan teknolojileri içeriyor" ifadelerine yer verdi. Ancak Clegg, bu konseptin tutup tutmayacağı belli olmayan niş araçlarla sınırlı olmadığını, bugün zaten var olduğunu ısrarla vurguladı.
Bu ay Meta tarafından yaptırılan bir araştırmada Deloitte danışmanlık şirketi, Metaverse'in 2035 yılına kadar sadece Birleşik Krallık'a 40 milyar ila 75 milyar sterlin arasında ek GSYİH sağlayabileceğini söyledi. Raporda, "Metaverse, merkezi olmayan doğasını desteklemek için kalıcı kayıt defterlerine dayalı yeni doğrulama teknolojilerinin kullanılmasını da gerektirecektir" denildi. Meta'nın Metaverse iddiasına karşı çıkan bazı rakipler daha çok ilkel 3D motorlar eklenmiş blok zincirlerine benziyor. Decentraland ve Sandbox gibi sanal dünyalar gerçek dünya parası karşılığında arazi ve nesne ticareti yapıyor ancak bunun dışında çok az aktif kullanıcı çekiyor.
"Video oyunu istiyorlar, saçma 3D web siteleri değil"
Diva'nın baş strateji sorumlusu James Whatley "Metaverse'den 'Sandbox, Decentraland ve Roblox gibi 3D dünyalar' olarak bahseden pek çok kötü raporlanmış veya kötü yazılmış makale görüyorsunuz. Sinir bozucu olan şey, bunlardan ikisinin yüzlerce kişiye hizmet veren korkunç web sitesi deneyimleri olması ve birinin de günde 66 milyon aktif kullanıcıya hizmet veren bir video oyunu platformu olması" dedi.
Whatley sözlerine "Size Metaverse rakamları vaat eden ancak daha sonra Web3 web sitesi deneyimi sunan danışmanlara dikkat edin. Eğer bu alanda ciddi bir oyuncuysanız, yüz milyonlarca insanla konuşmak istersiniz ve bu insanlar video oyunları oynar. Saçma sapan 3D web siteleri değil" diyerek devam etti.
İkna etmesi gerekenler sadece yabancılar değil
Meta'nın ikna etmesi gerekenler sadece yabancılar değil. Kendi hissedarları bile isyan etmeye başladı. Şirket, sanal gerçeklik ve artırılmış gerçeklik teknolojileriyle ilgili araştırmaları yürüten gerçeklik laboratuvarları biriminde yalnızca geçen yıl 13,7 milyar dolar kaybetti. Birimin başkanı Andrew Bosworth, Aralık 2022'de yayınladığı bir yazısında, şirketin bu yılki harcamalarının beşte birinin bu birime gideceğini öngörmüştü. Ancak yıllar süren yatırımlara rağmen, altta yatan teknolojinin gerçekten işe yaradığı tek bir gerçek alan var: video oyunları.
Meta'nın 400 sterlinlik bağımsız bir cihaz olan Quest 2 başlığı, Meta'ya ait ritim oyunu Beat Saber ve VR egzersiz başlığı Supernatural dahil olmak üzere piyasadaki en popüler VR oyunlarından bazılarını idare edebilen pazar lideri olmaya devam ediyor. Whatley, "Meta, Metaverse olduğunu ve olmadığını düşündüğü şeyler hakkında büyük miktarda geri adım attı. Instagram'daki artırılmış gerçeklik filtrelerinin Metaverse sayıldığını söyleyen Meta sunumları gördüm. Ama aynı zamanda Metaverse'i hep birlikte inşa ettiğimizi söylediklerini de gördüm. Quest 2 için en çok satan 38 deneyimin yüzde 100'ünün video oyunu olması oldukça manidar" dedi.
Rakipleri var
Meta'nın rakipsiz olduğu söylenemez. Sony'nin 529 sterlinlik PlayStation VR2'si oturma odasında PlayStation 5 bulunan konsol oyuncuları için benzer bir yüksek sadakat yaklaşımı sunuyor. Fakat asıl nokta bu değil. Meta'nın Metaverse hedeflerini tamamen silmek için hala çok erken olmasının nedeni Apple. Şirket 5 Haziran'da teknolojinin en kötü saklanan sırrının kapağını kaldırmaya hazırlanıyor: kendi sanal gerçeklik başlığı.
Tedarik zincirinden gelen sızıntılar, Kaliforniya'dan gelen raporlar ve şirketin geliştiricilerle yaptığı zemin çalışmaları bir araya getirildiğinde, iPhone üreticisinin binlerce dolarlık bir fiyat etiketiyle bir cihaz yaratmaya yönelik uzun vadeli bir hedefle rakibinden tamamen farklı bir yaklaşım benimsemeyi planladığı açıkça görülüyor. Metaverse alanındaki pek çok şey gibi, bu da on yıl sonrasını planlandığında mantıklı bir vizyon sayılabilir. Sanal uzayda yüzen bir iş arkadaşının avatarıyla konuşmak bile cazip bir olasılık olabilir. Ancak buradan oraya ulaşmak zor ve nankör bir iş olacak.
