Bu ay yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ı yerinden etmeye çalışan ana rakip Kemal Kılıçdaroğlu, ülkeyi yirmi yıldır yöneten iktidardan tamamen farklı bir figür çiziyor. Erdoğan büyüleyici bir hatip olarak görülürken, mütevazi Kılıçdaroğlu yumuşak konuşuyor. Erdoğan aynı zamanda destekçilerine ulaşmak için devlet kaynaklarını ve etkinliklerini kullanan usta bir kampanya yürütücüsüyken, Kılıçdaroğlu seçmenlerle mutfağında kaydettiği videolarla sesleniyor.
Bu zıtlıklar iki adamın siyasi yollarına da yansıyor. Erdoğan'ın kalıcı gücü onu 2003'ten bu yana önce başbakan sonra da cumhurbaşkanı olarak görevde tuttu. Kılıçdaroğlu, 2010 yılında laik, merkez sol Cumhuriyet Halk Partisi'nin (CHP) başına geçtiğinden beri hiçbir genel seçimi kazanamadı. Ancak bu durum, Türkiye'de son yılların en çekişmeli cumhurbaşkanlığı seçiminin yapılacağı 14 Mayıs'ta değişebilir. Kamuoyu araştırmaları 74 yaşındaki Kılıçdaroğlu'nun Erdoğan karşısında az farkla önde olduğunu gösterse de analistler güçlü siyasi becerilere sahip bir cumhurbaşkanını gözden çıkarmanın tehlikeleri konusunda uyarıyor. Adaylardan hiçbiri oyların yüzde 50'sinden fazlasını kazanamazsa, seçim 28 Mayıs'ta ikinci tura kalacak.
Muhalefet içindeki bölünmeler uzun süredir 69 yaşındaki Erdoğan'ın iktidarı elinde tutmasına yardımcı oluyor ancak bu kez Kılıçdaroğlu, aralarında milliyetçiler ve İslamcıların da bulunduğu altı farklı partiyi bir araya getiren ve Millet İttifakı olarak bilinen birleşik bir bloğun adayı olarak yarışıyor. Erdoğan'ın alışılmadık ekonomi politikalarından sorumlu tutulan duraksayan ekonomi ve yüksek enflasyon, Kılıçdaroğlu'nun zafer şansını artırıyor. Bir diğer faktör de Şubat ayında meydana gelen ve 50 binden fazla insanın ölümüne neden olan yıkıcı deprem ve hükümetin yıllarca süren ihmallerinin ortaya çıkması.
"İlk 10 yılında çok başarılıydı"
İstanbul'da berberlik yapan Erdal Karataş eskiden Erdoğan'ı destekliyordu ancak ekonomik kriz ve enflasyon nedeniyle saf değiştirdi ve oyunu Kılıçdaroğlu'na verecek. Karataş, Erdoğan'ın ilk 10 yılında gerçekten başarılı olduğunu söyledi ancak "Son 10 yılda rotadan saptı. Buna güç zehirlenmesi diyebiliriz. Borçları ve kredi kartlarını ödemek için kredi alıyoruz. Gelirimiz giderlerimizi karşılamıyor" diye ekledi.
Millet İttifakı, denge ve denetleme mekanizmalarına sahip bir parlamenter demokrasiyi yeniden tesis etme, daha geleneksel ekonomi politikalarına geri dönme ve yolsuzlukla mücadele etme sözü verdi. Kılıçdaroğlu, CHP'nin kalesi İzmir'de düzenlenen mitingde, "Bu seçimler Türkiye'yi yeniden inşa etmek, hiçbir çocuğun yatağa aç girmemesini sağlamakla ilgili. Bu seçimler çatışmayla değil uzlaşmayla ilgilidir. Ve bu seçimler Türkiye'ye demokrasi getirmekle ilgilidir" dedi.
İktidarla arasındaki bir diğer belirgin fark olarak Kılıçdaroğlu, sadece bir dönem görev yapmayı ve ardından üç torunuyla vakit geçirmek için emekli olmayı hedeflediğini söyledi. Seçildiği takdirde, Erdoğan'ın inşa ettirdiği bin 150 odalı saray yerine, Ankara'da geçmiş cumhurbaşkanlarına ev sahipliği yapan mütevazı cumhurbaşkanlığı köşküne taşınmayı planlıyor. Analistler, Kılıçdaroğlu yönetiminde Türkiye'nin daha Avrupa ve NATO yanlısı bir tutum benimseyeceğini, ancak Rusya ile ekonomik bağlarını da koruyacağını söylüyor.
"Uzlaşmaya önem veriyor"
CHP milletvekili ve Kılıçdaroğlu'nun uzun süredir arkadaşı olan Erdoğan Toprak, Kılıçdaroğlu'nun sabrı ve uzlaşı kurma becerisi olmasaydı, birleşik bir muhalefetin ortaya çıkamayacağını söyledi. Bu blokta Erdoğan'ın eski müttefikleri de yer alıyor. Toprak, "O kin tutmaz. Uzlaşmaya büyük önem veriyor ve hoşgörü gösteriyor. Millet İttifakı'nı yaratan da budur" dedi. İttifakın kurulması için çok sabır ve özveriye ihtiyaç olduğunun da altını çizen Toprak, "Kılıçdaroğlu parti içinden çok eleştiri almasına rağmen bu özveriyi ve sabrı gösterdi" diye ekledi.
Dürüstlüğü ve doğruluğu ile ün yapmış olan sosyal demokrat siyasetçi, 1948 yılında Türkiye'nin doğusundaki Tunceli ilinde tapu memuru bir baba ve ev hanımı bir annenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Kılıçdaroğlu, Sünni ve Şii mezheplerinden farklı bir İslami gelenek olan ve üyeleri ezici çoğunluğu Sünni olan ülkede ayrımcılığa maruz kalan Alevi bir ailenin yedi çocuğundan dördüncüsü. Eğitimli bir ekonomist olan Kılıçdaroğlu, CHP'ye katılmadan önce Türkiye'nin sosyal güvenlik kurumunu yönetti ve 2002'de parlamentoda bir koltuk kazandı. İktidar partisi üyeleri hakkındaki yolsuzluk iddialarını ortaya çıkardıktan sonra kamuoyunun dikkatini çekti ve bu yıl hayatını kaybeden eski parti başkanı Deniz Baykal'ın istifasının ardından CHP'nin lideri oldu.
Kılıçdaroğlu'nun liderliğindeki parti, 2019'da etkili bir yerel seçim kampanyası başlatarak İstanbul ve Ankara'da iktidar partisi belediye başkanlarını yenmeyi başardı. O zamana kadar Kılıçdaroğlu yönetimindeki parti tüm parlamento ve cumhurbaşkanlığı seçimlerini kaybetmişti. Ankara ve İstanbul'un popüler belediye başkanları onun adına kampanya yürüttü. Ancak Kılıçdaroğlu hata yapmaya meyilli. 1 Nisan'da yanlışlıkla bir seccadeye basarken çekilen fotoğrafının ardından özür dilemek zorunda kaldı. Yıllardır Kılıçdaroğlu ile acımasızca alay eden Erdoğan, bu olayı rakibini dini değerlere saygısız olarak göstermek için kullandı.
Erdoğan, Kılıçdaroğlu'ndan sık sık Bay Kemal diye bahsederek, onu Türkiye'nin muhafazakâr ve yoksul kesiminden insanlarla teması olmayan elitist bir siyasi figür olarak resmetmeye çalışıyor, her ne kadar Kılıçdaroğlu düşük gelirli bir kökenden gelse de. Kılıçdaroğlu da buna karşılık olarak bu lakabı benimsedi ve kendisinden Bay Kemal olarak bahsetmeye başladı. Pek çok kişi Alevi geçmişinin Sünni oylarına mal olabileceğini düşünüyor. Kılıçdaroğlu Alevi mirasından ilk kez Nisan ayında yaptığı bir video konuşmasında bahsetti ve genç seçmenlere bölücü mezhepçilik siyasetine son vermeleri çağrısında bulundu.
Ana akım medyayı kontrol ederek yayınları domine eden Erdoğan'ın aksine Kılıçdaroğlu, mütevazı mutfağından çekip sosyal medyada yayınladığı videolarla seçmenleri etkilemeye çalışıyor. Mutfağının görüntüleri artık video konferans görüşmelerinde arka plan olarak kullanılıyor. Kılıçdaroğlu 2017'de, milletvekillerinden birinin mahkum edilmesini ve 2016'daki darbe girişiminin ardından hükümetin muhaliflere yönelik geniş çaplı baskısını protesto etmek için 25 gün boyunca Ankara'dan İstanbul'a yürüyerek Adalet Yürüyüşü düzenlediğinde uluslararası dikkatleri üzerine çekti. Toprak, "Türkiye zor bir dönemden geçiyor. İktidar hırsı olmayan Kılıçdaroğlu bu sıkıntılı dönemi uzlaşma ve hoşgörü ile aşacaktır. Ülkede bir tek adam yönetimi sorunu var. Bu da ortadan kalkacaktır" dedi.
