Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan hafta sonu yeni kabinesini açıklayarak ikinci yüzyılına girerken Türkiye Cumhuriyeti için yeni bir zafer dönemi olarak adlandırdığı ve 85 milyonluk ulus üzerindeki egemenliğini pekiştireceğini umduğu bir dönemi başlattı. Kabine atamaları, Cumhurbaşkanı'nın iktidardaki üçüncü dönemine girerken dış politikada rotasını korurken, ortodoks ekonomi politikasına geri dönüşün ipuçlarını veriyor.
Ekonomi cephesinde, 2009-2015 yıllarında ekonomi bakanlığı ve başbakan yardımcılığı yapmış olan Mehmet Şimşek'in göreve dönmesi yurtiçi ve yurtdışı iş çevrelerinde merakla bekleniyor. Şimşek'in selefi Nureddin Nebati Pazar günü görevini resmen devrettiğinde, mikrofonlar Şimşek'in rahat bir nefes aldığını duydu. Ülkede ekonominin durumu göz önüne alındığında bu sürpriz değildi. Erdoğan'ın son birkaç yıldır uyguladığı alışılmışın dışındaki ekonomi politikaları hayat pahalılığı krizine ve Türk lirasının değer kaybetmesine yol açtı. Değeri düşen para birimini savunma çabaları, merkez bankası rezervlerinin rekor düşük seviyelere inmesine neden oldu. Reuters'ın haberine göre lira Çarşamba günü yüzde 7 değer kaybederek ABD doları karşısında 22,98 seviyesine yükseldi. Şimşek göreve başladığında işte tüm bu zorluklarla karşı karşıya kaldı.
Yabancı yatırımcıları ikna edebilir
Göreve atanmasının ardından yaptığı ilk konuşmada Şimşek, "Önümüzdeki dönemde bu hedefe ulaşmada şeffaflık, tutarlılık, öngörülebilirlik ve uluslararası normlara uyum temel ilkelerimiz olacaktır. Türkiye'nin rasyonel bir zemine dönmekten başka seçeneği yok. Kurallara dayalı, öngörülebilir bir Türkiye ekonomisi arzu edilen refaha ulaşmanın anahtarı olacaktır" ifadelerini kullandı. Şimşek bu mesajıyla yabancı yatırımcıları ikna edebilir ve G20 ekonomisini ayakta tutmaya yetecek umudu yurtiçinde aşılayabilir.
Ancak asıl zorlu mücadelesi Erdoğan'ın kendisini ikna etmek olabilir. Şimşek yeni ekonomi politikasının baş mimarı olacak olsa da Cumhurbaşkanı'nın diğer atamaları farklı ekonomik vizyonlardan yararlanabileceğini gösteriyor. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz kariyer sahibi bir bürokrat ve ekonomist, Ticaret Bakanı Ömer Bolat ise iş dünyasından geliyor. CNN'e konuşan Çelik, "Seçimler stratejikti, böylece yeni bir denge oluşacaktı" dedi. Uluslararası arenada Türkiye, dışişleri ve savunma bakanlıkları ile Türk istihbaratı aracılığıyla uygulanan, bölgesel erişimini genişleten ve NATO üyesi için bağımsız bir yol çizen güçlü bir politika uyguladı. Bu politikalarda süreklilik olması muhtemel.
Gölge diplomat
Yeni Dışişleri Bakanı, son dönemde Türkiye ile müzakerelerde bulunan uluslararası aktörler tarafından iyi tanınan bir isim. 2010'dan bu yana MİT Başkanı olarak görev yapan Hakan Fidan, son birkaç yıldır dış politikaya yön veren her odada ve her tartışmada yer aldı. Erdoğan'ın dış politika cephesinde bir gölge diplomat olarak Suriye, Libya ve ötesindeki çetin sulara yön verdi.
Fidan, eski başsözcü Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın ile birlikte dış politikanın şekillendirilmesi ve yürütülmesinde merkezi bir rol oynadı. Fidan devir teslim töreninde "Halkımızın egemen iradesine ve devletimizin tüm etki alanlarında bağımsızlığına dayanan ulusal dış politika vizyonumuzu geliştirmeye devam edeceğim" dedi. Ankara'nın dış politikası, Suriye'nin kuzeyinde ABD tarafından desteklenen terör örgütlerinden gelen tehdit nedeniyle, Doğu Akdeniz'de gergin ilişkilere sahip olduğu Yunanistan ve Batılı ülkeler de dahil olmak üzere komşuları, müttefikleri ve ortaklarıyla bir çarpışma rotasına girmesine neden oldu.
Yurtdışındaki ana ses olacak
Çelik, "Batı söz konusu olduğunda Türkiye'nin gardını düşürme isteği var. Ancak Batı hep alıp hiç vermediğinde, Türkiye buna razı olmak istemiyor. Ayağını yere basmaya ve dikte edilmeye karşı durmaya devam edecek" dedi. Bu gergin ilişkileri onarmak kolay olmayacak ancak Fidan daha önce üstlendiği istihbarat görevinde zor ilişkilerde atılımlar için müzakere yolları bulma konusunda ustaydı. Körfez Arap ülkeleriyle yıpranmış bağları onarmak için devreye girdi ve Şam ile Ankara arasındaki yavaş yakınlaşmanın arkasındaki itici güç oldu. Gölge diplomat şimdi Türkiye'nin yurtdışındaki ana sesi olduğu bir döneme giriyor.
İsveç'in NATO'ya katılma girişimini yönetirken tüm gözler onun üzerinde olacak. ABD ve Avrupalı NATO üyeleri İskandinav ülkesini kabul etmek için acele ederken, Türkiye, Ankara'nın İsveç'in Türkiye, AB ve ABD'de terörist olarak kabul edilen PKK'ya destek verdiği nedeniyle üyeliği geciktirdi. İsveç, örgütün ülkedeki faaliyetlerinin kapsamlı ve fark ettiklerinden daha büyük bir sorun olduğunu kabul etti.
Daha yumuşak konuşan içişleri bakanı
İçişleri Bakanlığı'nda, kendini sert olarak tanımlayan Süleyman Soylu'nun yerine bürokrat ve eski İstanbul Valisi Ali Yerlikaya getirildi. Yerlikaya'nın kariyeri ülkenin en geniş portföylerinden biri. Yerlikaya'nın odaklanacağı başlıca konular, Türkiye'nin güneyinde 50 binden fazla insanın ölümüne neden olan depreme karşı devam eden müdahale, ülkedeki 3,5 milyon Suriyeli mülteci ve PKK'ya karşı sürdürülen terörle mücadele çalışmaları olacak.
Çelik'e göre, Türkiye'deki siyasi yelpazede geniş bir desteğe sahip olan terörle mücadelenin aynı şekilde sürmesi ancak bakanlığın tonunun değişmesi muhtemel. Yerlikaya, 2018'den bu yana İstanbul'u sessizce yöneten daha yumuşak dilli bir siyasetçi ve Soylu'nun sert tarzını taklit etmesi pek olası değil. Üsluptaki değişim, son yıllarda Türkiye'yi rahatsız eden toplumsal bölünmenin bir kısmını gidermeye yardımcı olabilir.
Ancak giden kabine üyeleri emekli olmuyor Soylu, eski Savunma Bakanı Hulusi Akar ve eski Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Erdoğan'ın iktidardaki Adalet ve Kalkınma Partisi'nin (AK Parti) milletvekilleri. Parlamentodaki yeni dönemleri için yemin ettiler ve partinin parlamentodaki muazzam gücünün altını çizdiler. Sesleri, seçmenleri yasama organındaki güçlerine ikna etmekte daha da zorlanacak olan muhalefet milletvekillerinden daha yüksek yankılanacak gibi görünüyor.
Erdoğan, Türkiye Cumhuriyeti'ni ikinci yüzyılına taşırken, temellere geri dönme yaklaşımını benimsiyor gibi görünüyor. Toplumsal kutuplaşmanın tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştığı, ekonominin krizde olduğu ve bölgenin zorluklarla dolu olduğu bir ortamda, kabinenin dış politikada çizgiyi korurken önceki yıllarda atılan bazı ekonomik yanlış adımları sıfırlama potansiyeli var. Ancak pek çok şey Erdoğan'ın ne istediğine bağlı.
