Ekrem İmamoğlu ve gelecek

Yine zor bir haftaydı! Aslında Oksijen okurları ile sadece haftayı değerlendiren yazılar paylaşmak istemiyorum. Aklımda yazmak istediğim birçok farklı konu var. Bir süre önce uzun uzun İran ve Afganistan üzerine yazmıştım. Hatırlayan olacaktır. Bu aralar diğer çalışmalarımdan vakit buldukça Rusya ve Doğu Avrupa üzerine okuyorum. Ukrayna Savaşı eskiden okumak isteyip, vakit bulamadığım konular üzerine eğilmeme vesile oldu. Evet, gelecek haftalarda yeniden Türkiye’nin dışına çıkalım ve Rusya ve Doğu Avrupa’nın yakın tarihine bakalım, ne dersiniz? Ama izin verirseniz bu hafta muhalefet saflarında yaşanan türbülans, özellikle Ekrem İmamoğlu’nun Karadeniz turu ve ertesindeki gelişmeler etrafında yaşanan kriz hakkında bir iki paragraf yazmak istiyorum. Yazmak istiyorum çünkü Ekrem İmamoğlu’nu Türkiye siyaseti için çok önemli görüyorum. Dolayısıyla geçen hafta yaşananlar ışığında İmamoğlu’nu Türk siyasal tarihi içinde nereye konumlandırdığım ve onun nasıl bir potansiyeli temsil ettiği hakkında görüşlerimi ifade etmezsem içimde kalacak. Öncelikle geçen hafta ne oldu hatırlayalım Bayramda, yaklaşan seçimlerde muhalefetin cumhurbaşkanı adayı kim olacak tartışmaları içinde Ekrem İmamoğlu bir Doğu Karadeniz ziyareti düzenledi. Her ne kadar ziyaretlerin bayram vesilesi ile organize edildiği söylense de asıl hedefin İmamoğlu’nun Karadeniz’deki desteğini test etme ve belki de muhalefetin ivmesini kaybettiği şu günlerde siyasal boşluğu doldurma girişimi olduğu söylendi. Geziye davet üzere bir grup gazeteci de katıldı. Bu gezilerde İmamoğlu Rize’den başlayarak birçok yerde halka hitap etti. Mitinglerin oldukça coşkulu olduğu aktarıldı. Özellikle Rize’deki toplantılar epeyce ilgi uyandırdı zira Recep Tayip Erdoğan’ın memleketinde İmamoğlu’nun halka hitap etmesi ve ziyareti kazasız belasız sonuçlandırması (Herkesin aklında Meral Akşener’in Rize’de başına gelenler vardı) önemliydi. İmamoğlu’nun memleketi Trabzon’daki miting ise Trabzonspor’un 38 yıl sonraki o muhteşem şampiyonluk kutlamalarından sonra belki beklenenden sönüktü ama İmamoğlu’nun Trabzon’da kendini güçlü hissettiği de her halinden belli oluyordu. Yapılan yorumlarda bu gezinin İmamoğlu’nun cumhurbaşkanlığı adaylığı kampanyasının başlangıcı olarak değerlendirildi. Gezinin sonunda geziye katılan gazeteciler ile Ekrem İmamoğlu’nun otobüste çekilmiş fotoğrafları paylaşıldı. Bir süre sonra Twitter sohbet odalarında alevli tartışmalar cereyan etmeye başladı. İBB basın sözcüsünün bu tartışmaların sosyal medyada sınırlı bir kesim tarafından yapılıyor olduğu ve bunları dikkate almadıkları mealindeki açıklaması birden okları İmamoğlu’nun halkla ilişkiler ekibine çevirdi. Birçok kişi ocak ayında yaşanan olaylardan (Kar fırtınasının yaşandığı günde İmamoğlu’nun İngiltere elçisi ile bir yemekte buluşması sonucu gelen eleştirilerin çok kötü yönetilmesi) itibaren İmamoğlu’nun ekibinin yaptığı hataları gündeme getirmeye başladı. Arkasından Ekrem İmamoğlu’nun kendi seçmenlerini yürütülen stratejiyi anlamamakla eleştirdiğine tanık olduk. Tartışma ilginç bir noktaya gelmişti, zira İmamoğlu ve kendi tabanı arasında yaşanan bu gerilim karşılıklı bir atışmaya dönüşmüştü. İmamoğlu “vız” gelir tırıs gider” diyerek kendi tabanının bir kısmından gelen bu eleştirileri dikkate almayacağını vurguladı. Sosyal medyada tekrar fırtınalar yaşandı. Ekrem İmamoğlu’nun değil cumhurbaşkanlığı adaylığını riske sokması, siyasi kariyerini bitirdiği üzerine yorumlar gelmeye başladı. Bazıları onun yeni bir Erdoğan olmak istediğini, buna izin verilmemesi gerektiğini vurguladı. Diğerleri İmamoğlu’nun hırsına yenik düştüğünü belirtti. Kimileri ise krizin çok kötü yönetildiğini vurgulayarak, İmamoğlu’nun zorlu seçim ve arkasından Erdoğan sonrası belirsizliklerle dolu dönemi yönetecek bir liderliğe uygun olmadığının ortaya çıktığını yazdı. Bütün bunlara bir de Ali Koç’un konuşması eklendi. Ali Koç, İmamoğlu’nun Trabzonsporlu kimliğine vurgu yaptı ve Fenerbahçe taraftarının ona hangi şehrin belediye başkanı olduğunu hatırlatmak zorunda kalabileceklerini söyledi. Bu arada CHP genel merkezinin suskunluğu dikkat çekti. Ekrem İmamoğlu ve Türkiye siyaseti Bir iki gün içinde büyüyen bu krizi nasıl anlamlandırmalıyız? Şüphesiz Erkem İmamoğlu son dönemde Türkiye’nin ortaya çıkardığı en önemli, en renkli ve en iddialı siyasetçilerden biri. 2019 yerel seçimlerinde gösterdiği başarı ve İstanbul’da Erdoğan’ı iki kere mağlup etmesi İmamoğlu’nu çok ayrıcalıklı bir konuma getirdi. Toplumun farklı kesimleri ile kurduğu ilişki ve kapsayıcılığı CHP’nin son otuz yılda yüzde 25’e sıkışmış tabanını genişletebileceği, farklı kesimleri aynı siyasi hareket içinde birleştirebileceği fikrini uyandırdı. İstanbul’da iktidarın tüm engellemelerine karşın oldukça başarılı bir belediyecilik örneği sergilediği kabul edildi. Kanal İstanbul konusundaki tavizsiz konumu çevre konusunda duyarlı kesimlerin sempatisini kazandı. Tüm bunların sonucu İmamoğlu’nun cumhurbaşkanlığına adaylığı konusunda toplumun faklı kesimlerinden güçlü bir destek geldi. Diğer yandan Ekrem İmamoğlu’nu eleştirenler onun ideolojik bir tutarlılık aramadığını, herkesi kapsayacağım derken kendi tabanını oluşturamadığını vurguladılar. Bu eleştiriyi biraz daha ileri götürenler ise İmamoğlu’nun popülist söyleminin onun post-Erdoğan döneminde yeni bir tek adam olma ihtimaline kapı araladığını ifade ettiler. Bir başka eleştiri ise İmamoğlu’nun aslında 1980’lerden beri şehirlere hâkim olan müteahhit belediyeciliğinin bir temsilcisi olduğu, dolayısıyla AKP’nin toprak rantı üzerinden geliştirdiği ekonomi siyasetine alternatif bir siyaset üretmesinin zorluğuna vurgu yaptılar. Son olayda bu eleştirilerin daha da keskinleştiğini görmüş olduk. Kilitlenmiş Türkiye Türkiye’nin şu aşamada yeni bir siyasal heyecana ve mobilizasyona çok ihtiyacı var. 20 yıllık dönemin sonunda Türkiye bir kilitlenme yaşıyor. Muhalefet ittifakı, bu hali ile, bu kilitlenmeyi açabilecek gibi gözükmüyor. Önümüzde bu kilitlenmenin aşılması için iktidar ittifakının baskıyı artırmasına tanık oluyoruz. Gezi davası, evet bir yönüyle Erdoğan’ın kişisel meselesi; diğer yönüyle ise seçime doğru artacak baskıların habercisi. Diğer yandan sığınmacılar meselesi Türkiye’yi sallıyor. Zafer Partisi’nin (ve aslında iktidarın) ekonomik krizde fakirleşen orta sınıfların biriken öfkelerini sığınmacılara yöneltmeleri stratejisi işe yarıyor. Sığınmacılara karşı alevlenebilecek bir toplumsal infialin yaratacağı kaostan devlet erkini elinde bulunduran iktidarın güçlenerek çıkacağını düşündüğünü öngörebiliriz. Yeni bir siyasal hareket? Geçen hafta yaşananlara rağmen Ekrem İmamoğlu’nun Türkiye tarihinin geldiği bu noktada önemli bir rol üstelenebileceğini düşünüyorum. İmamoğlu onu desteklemiş veya destekleyebilecek olan, özellikle gençlerden oluşan toplumsal tabanla yeni bir siyasal sözleşme yaptığı, kendi tabanı ile bu sözleşme üzerinden sağlam bir güven ilişkisi oluşturabildiği takdirde hem kendi krizini aşacaktır hem de Türkiye’nin kilidinin açılmasına katkıda bulunacaktır. Bu sözleşme için samimi bir öz eleştiri yanında, zihinlerde katılaşmış referanslar yerine, yeni referanslar, yeni yüzler, yeni sözler, sıra dışı kombinasyonlar gerekmektedir. İmamoğlu’nun her kesimi kapsamak ya da herkesle konuşabilmek stratejisini anlıyorum. Ama geldiğimiz bu aşamada, daha çok ihtiyacımız olanın İmamoğlu’nun büyük hayal kırıklığına uğramış, geleceği çalınmış ve umutsuz genç insanlarla kuracağı yeni bir ittifak olduğunu düşünüyorum. Unutmayalım, şu anda Türkiye’nin en çok umut dolu bir gelecek tasarımına ihtiyacı var. Böyle bir gelecek tasarımını halkın, özellikle gençlerin, önüne koymak gerekiyor. Ama bu tasarım bir siyasal liderin zihninden çıkacak bir proje olamaz. Bu ancak belli bir sosyal hareket içinde birlikte oluşturulan, müzakere edilen ve beraberce benimsenen bir tasarım olmalı. Lider bu kolektif tasarımın mimarı değil, onun oluşmasına yardım eden, o süreci yöneten kişi olarak konum almalıdır. Yukarıdaki satırlar cumhurbaşkanlığına yönelik bir perspektif olarak anlaşılmasın. O başka bir konudur ve kendi siyasal denklemi içinde değerlendirilir. Benim yapmak istediğim vurgu İmamoğlu’nun geleceğe umutla bakmak isteyen ama adeta toprağa gömülmüş bir toplumsal tabanı fark edip, bu tabanın üzerindeki toprağı alıp, onu ortaya çıkarması ve bu tabanla samimi bir sözleşme yaparak önümüzdeki süreci beraber yürütülmesidir. Bu yürüyüş onu nereye götürür bilinmez. Bu yazıda kendimce Ekrem İmamoğlu’na insancıl, eşitlikçi, özgürlükçü, değişimden korkmayan, bıktığımız kurguların dışında düşünüp hayal kurabilen, geçmişe değil, geleceğe bakan bir toplumsal hareketin, hareketlenmek için sessiz davetini hatırlatmak istedim. Şehre nereden bakarsak fark etmediğimiz renkler fark edilir acaba?

Ali Yaycıoğlu

Diğer Yazarlar

“No makeup makeup” demeyi bırakabilir miyiz?

Aç kolların, sar boynuma

İnci gibi öneriler

Gezerken ne okuyayım?

(Şimdilik) 2022'nin en iyi albümleri

Ekrem İmamoğlu ve gelecek