Yaygın kas ağrısı: Fibromiyalji

Fibromiyalji yani kaslardaki yaygın ağrı, tedavide çok yol katedilmesine rağmen henüz kesin tedavisi olmayan bir hastalık. Fibromiyalji; yaygın kas ağrıları, kaslarda ağrı eşiğinde düşme, kaslarda gerginlik ve sertlik şikayetleriyle oluşur. Yorgunluk, halsizlik, depresyon, uyku ve bağırsak sorunları gibi eşlik eden şikayetler olabilir. Fibromiyaljik ağrıların sebebini açıklayabilmek için birkaç mekanizmayı anlatacağım. İlk ele alacağım mekanizma serotonin eksikliği. Serotonin mutluluk hormonu olarak tanımlanır. Mood dengesi, uyku, bağırsak hareketlerinin düzgün olması için gereklidir. Serotonin yapımı için triptofan isimli bir aminoaside ihtiyacımız var. Triptofanı yiyeceklerle alırız. Gıdayla gelen triptofanın görevi vücuttaki serotonini artırmaktır. Artmış serotonin gevşeyen kaslar, iyi bir uyku, çalışan bağırsaklar demektir. Ancak yiyeceklerden triptofanı alabilmek için onun bağırsaktan emilebilmesi lazım. İşte burada triptofanın emilimini engelleyen ona bir rakip var; fruktoz. Bağırsaktaki fruktoz arttıkça triptofan emilimi ve dolayısıyle serotonin miktarı azalır. Günümüz beslenmesinde yüksek fruktozlu mısır şurubu (HCSF), işlenmiş gıdalarda bol miktarda kullanılır. Özellikle unlu ve şekerli hazır gıdaların yenmesiyle bağırsaktaki fruktoz miktarı artar. Biyokimyasal olarak bu fruktoz ile serotoninin ön maddesi olan triptofan olumsuz etkileşir. Özellikle bağırsakta iyi bakteri eksikliği varsa bu etkileşim artar, sonuçta kana geçen triptofan miktarı azalır. Yani iyi hissetmek için tatlı-unlu yedikçe triptofan kaybıyla azalmış serotonin yüzünden daha kötü hissederiz. Diyelim ki işlenmiş gıdalar yemiyoruz. Bu sefer de triptofanın karaciğerdeki akıbetine bakmalıyız. Triptofanın serotonin olmadan önce 5HTP isimli ara maddeye dönmesi lazım. Triptofan, serotonin olabilmek için ancak bu haliyle beyne geçebiliyor. 5HTP önce serotonin oluyor ve biz gevşemiş ve iyi hissediyoruz. Serotoninden melatonin de yapıldığı için iyi bir uyku sağlayabiliyoruz. Ancak bu ideal senaryo. Fibromiyaljide başka bir senaryo devreye giriyor: Serotonin steal sendromu; yani serotonin çalan sendrom. Triptofan serotonin yolundan bu yola saparsa kandaki serotonin ve ona bağlı melatonin azalır. Bu istenmeyen yol karaciğerdeki iki enzim tarafından açılır. Triptofanı bir anlamda kötü yola düşüren bu iki enzim stres varsa aktive olur. Kortizol yüksekliği triptofanı dolayısıyla serotonini azaltır. Stresimiz varsa düşük mood’da olmamızın açıklamalarından biri budur. Vücutta bir enflamasyon varsa, artan sitokinler karaciğerde bu enzimi aktive eder. Sonuçta serotonin yapımı azalır.  Bir başka fibromiyalji sebebi oksijensizliktir. Kaslardaki oksijensizlik çok önemli çünkü fibromiyaljideki ağrıların kaslarda yeterli enerji üretilememesiyle de alakası var. Vücuttaki oksijen yetersizliği, kaslarda oksijenli enerji üretimini oksijensiz yola çevirir. Oksijensiz yolun artığı laktik asittir. Fibromiyaljide kaslarda laktik asit birikir. Yorgunluk, halsizlik ve et kesiği gibi dediğimiz ağrı, laktik aside bağlı oluşur.  Anemide de oksijen azalır. Kadınlarda aneminin yaygın olması, anemiye bağlı kanın az oksijen taşımasıyla bu şikayetleri artırır.  Fibromiyalji tedavisi için neler yapılabilir? 1- Fruktoz içerikli hazır gıdaları bırakmak. 2- Triptofan içeren gıdaları artırmak. 3- Triptofanın kaynağı olan proteinleri midede iyi sindirebilmek için yeterli mide asidi. 4- Triptofanın çalınmaması için, stres miktarını azaltmak. 5- Triptofanın çalınmaması için enflamasyonu azaltmak: Bunun için  en temel enflamasyon kaynağı bağırsak sağlığını desteklemek. (Glutensiz gıdalar, probiyotikler, colostrum, sindirim enzimleri, mide asidi destekleri, çinko…) 6- Kaslara yeterli oksijien gitmesini sağlamak: Egzersiz, masaj, yoga, nefes çalışmaları, anemi varsa  düzeltilmesi. 7- Magnezyum desteği almak. Hem kas gevşemesine hem de kasta enerji oluşuma yardımcı olur. 8- Güneşe çıkmak: Güneş ışınları içerisindeki infrared dalga boyu kas gevşemesine yardımcıdır. Ayrıca güneşlenmek damarlardaki nitrik oksidi artırarak damarları gevşetir ve böylece vücutta daha çok oksijen dolaşabilir. 9- Karbonhidratı azaltan ama yağı ve sebzeleri artıran bir beslenme biçiminde geçmek. 10- Kaslarda oksijensiz glikoz yakımı sonucu oluşan laktik asidi azaltmak için yağ yakımını desteklemek; l-karnitin desteği. 11- 5HTP desteği almak. Yazımızı triptofan içeren gıdalar listesiyle bitirelim: Karaciğer, hindi ve tavuk göğsü, yumurta, sardalya, uskumru, somon, muz, ananas, avakado, fıstık, kaju, badem, ceviz, keçi-koyun sütü, fasulye, nohut, kahverengi pirinç, ıspanak, bezelye, kabak çekirdeği, susam, keten tohumu, ayçiçeği, çikolata, kakao.