Askerden hatırlarım kara şimşek günlerini. İçinde mercimek, soğan, salça ve sıvı yağ olan ucuz maliyetli bir yemekti kara şimşek. O kadar özensiz yapılırdı ki sonradan yıllarca yiyemedim kara şimşeği. Aslında severim mercimek yemeklerini. Mesela mercimek çorbasına bayılırım. Hele benim gibi çok seyahat ediyorsanız, kesin havaalanlarındaki özel yolcu salonlarında çok denk gelmişsinizdir süzme mercimek çorbasına. Çeşit çeşittir bu çorba. Bazısı mesela mercimek çorbasını kimyonla lezzetlendirir. Hele de tavuk suyu ile yapılanı...
Lokantalar sarı mercimekten yaparlar genelde mercimek çorbasını. Evlerde de genelde kırmızı mercimek tercih edilir çorba için. Bir de erişteli, ekşili yeşil mercimek çorbası vardır ki, onu da çok severim. Yoğurtla yapılan mercimekli tutmaç çorbası da çok lezzetli olur. Anlayacağınız mercimek, çorbaya katılmayı seviyor! Mercimek deyip geçmemek lazım. Sarısı, kırmızısı, yeşili, kahverengisi, bizde olmayan siyahı ile renk renktir mercimek çeşitleri.
Sarı, kırmızı, yeşil farkı
Peki mercimek köftesi? Onu da severim. Kırmızı mercimek, köftede tercih edilir genelde. Karım beni ilk yemeğe davet ettiğinde bulgur yerine kırmızı mercimekle bulgur pilavı yapmıştı. İşin sonunda lezzetli bir püre çıkmıştı ortaya, bulgur pilavı niyetine. Sarı mercimek de kırmızı mercimek gibi çabucak pişiverir. Belki de bu nedenle lokantalar çorba için sarı mercimeği tercih ederler. Yeşil mercimeğe gelince, diğerlerine göre çok daha uzun sürede pişer. Ağızda püreleşip dağılmaz. Bir anlamda İtalyanların makarna için dediği gibi, al dente kalır. Bu nedenle erişteli mercimek çorbasında, mercimek salatalarında, etli mercimek yemeklerinde tercih edilir, tane tane kaldığı için.
Köri soslu mercimek yemeği
Hintler de çok severler mercimeği. Köri soslu bir mercimek yemeği olan dal, belki de Hindistan’ın önemli yemeklerinden biridir. Bolca baharatla zenginleştirilmiş pilav ile servis edilen bir tür mercimek püresidir dal.
Fransızlar da yeşil mercimeği fırına verip, bizim etin yanında pilav verdiğimiz gibi et ya da balığın yanında servis ederler. İtalyanlar ise mercimeği et yerine kullanarak makarna için Bolognaise sosa benzer bir sos yaparlar. Kuzey Afrika mutfağında, özellikle Tunus’ta bir çeşit erişte olan rfissa, bir mercimek yemeği ile sunulur.
Filizlenmişi moda oldu
Son dönemde besleyici özelliğinden dolayı filizlendirilmiş mercimek moda oldu. Özellikle salatalarda kullanılıyor filizlenmiş mercimek.
Batılılar mercimeğe lentil derken bize mercimek ismi Farsçadan geçmiş. Farsça marcumak yani baklagillerden küçük taneli bitki sözünden türetilmiş. Aynı zamanda Farsça göz bebeği veya lens de demekmiş. İşin garip yanı İngilizce lentil de lens kelimesinden türemiş. Temelinde mercimek Güneydoğu Anadolu’da, yani bizim buralarda doğup dünyaya yayılmış. Lezzetli, ekonomik, muhafazası kolay bir yiyecek olmuş birçok kültürde. Çorbada, salatada, sulu yemeklerde, proteinlerin yanında çok yakışıyor mercimek. Lezzeti bir yana, sağlıklı ve besleyici de.
