Kolonoskopi için 50’yi beklemeyin

2018 sonlarına doğru, karnımda hiç tanımadığım, şiddetli bir ağrı oldu. Hemen tetkikler yapıldı. Bir patoloji çıkmayınca kolonoskopi önerildi. Fakat o sırada Çaba Derneği’nin yurt dışında bir alışveriş şenliği vardı ve harıl harıl ona hazırlanıyorduk. Bir süre sonra ağrım geçince rahatladım. Aradan 3-4 ay geçtikten sonra benzeri bir durum tekrarladı. Yine tetkikler ve yine kolonoskopi kararı verildi. İster basiretsizlik deyin, ister bir kaçış yine yaptırmadım. Bir taraftan da klasik bilgilere göre kolonoskopinin 50 yaşında yapılması gerektiği aklımda ve benim 1 yılım daha var diye düşünüyorum. 2019 yazında, üçüncü gelen kriz bağırsakta tam tıkanıklığın habercisi idi ve beni apar topar ameliyata aldılar. Artık saklanacak bir yerim yoktu ve ne yazık ki bağırsak kanserine (kolon kanseri) yakalanmıştım. Ameliyat sonrasında tedaviler başladı. Benimse bütün derdim çabucak iyileşmek ve eşimin bakımını aksatmamaktı. Öyle de oldu, hızlı toparlandım. 6 ay önce, sizinle daha önce paylaştığım üzere sevgilimi kaybettim. Aradan 1 ay geçmeden karın içinde bazı sevimsiz hücrelere rastladık. Tekrar ameliyat ve tedavi süreci. Bu sefer şansım yaver gitti, hastalığım akıllı ilaca cevap veriyor. Ben her zaman doktoruma güvenir ve teslim olurum. Hastalığımla ilgili temel bilgilerim dışında hiç araştırma yapmam. Sadece iyileşmeye odaklanırım. Bu sefer bir değişiklik yaptım ve bağırsak kanseri ile ilgili yeni bilgileri sizin için derledim. Kolon kanseri oldukça sık görülüyor ve hem dünyada hem de ülkemizde önde gelen ölüm sebeplerinden biri. Eskiden risk faktörleri sıralanırken, bunlardan biri ‘yaşlı olmak’ idi. O nedenle bağırsak taramaları 50 yaşından sonra başlardı. Artık oyun değişti. Çok genç kolon kanserleri görüyoruz. Şimdilerde kolonoskopi yaşının 50 yaşından önceye çekilmesi konuşuluyor. Massachusetts General Hospital’da yapılan yeni bir araştırmaya göre, kadınlarda 50 yaş öncesi kolorektal kanser taraması, yaptırmayanlara oranla riski önemli ölçüde azaltıyor. Tetkik yöntemlerinin gelişmesiyle kolorektal kanserlerin toplam sayısında bir düşüş görülüyor. Fakat 50 yaş altı kişilerde, 1974’ten 2013’e kolorektal kanser oranı yüzde 51 arttı. Bağırsak kanserleri riski ile farklı yaşlarda başlatılan endoskopiler arasındaki ilişkiyi değerlendirmek için Massachusetts General Hospital, 111 bin 801 kadını içeren bir çalışma yürüttü. Araştırmacılar, 45 yaşında kolonoskopi taramasına başlayan kadınlarda, hiç tarama yapmamışlara kıyasla yüzde 50 ila yüzde 60 daha düşük kolorektal kanser riski buldu. Ek olarak taramaya 45-49 yaşlarında başlamanın, kadınların 50-54 yaşlarında taramaya başladığı bir stratejiye oranla, popülasyonda 60 yaşına kadar teşhis edilen kolorektal kanser vakalarında önemli bir azalmayla sonuçlandığını öğrendiler. Aynı fayda erkekler için de geçerli. Geleneksel kolon kanseri tarama aracı, doktorun kolon ve rektumu incelemek için kameralı, esnek bir tüp kullandığı kolonoskopidir. Bu invaziv teknik, zamanla kötü huylu olabilen poliplerin çıkarılmasına ve daha etkili bir şekilde tedavi edilebilen erken evre kanserlerin saptanmasına olanak tanıyor. Sorunumuz sadece 45 yaş üstü hastalar değil. Üzülerek söylüyorum ki 30’lu hatta 20’li yaşlarda hastalarımız var. Hekimlerimizin bu konuda çok dikkatli olmaları, hastanın belirtilerini çok iyi değerlendirmeleri gerek. Kolorektal kanserlerin en sık belirtileri? • İshal veya kabızlık dahil olmak üzere bağırsak alışkanlıklarınızda kalıcı bir değişiklik veya dışkınızın kıvamında bir değişiklik,• Dışkıda taze kan,• Kramplar, gaz veya ağrı gibi karın rahatsızlıkları,• Bağırsaklarınızın tamamen boşalmadığı hissi,• Zayıflık veya yorgunluk,• Açıklanamayan kilo kaybı… Bu belirtileri yazarken bir yandan da kendime kızıyorum tekrar. Sizler sakın benim düştüğüm hataya düşmeyin. Semptomlarınızdan kaçmayın. Bağırsak kanseri yapı itibarıyla çok yavaş ilerleyen bir tür olduğu için, hekiminiz belli aralıklarla kolonoskopi yaptırmanızı isteyecektir. Hatta hiçbir risk faktörünüz yoksa bu süre 5 seneye kadar uzayacaktır. Hastalığım teşhis edildiğinde onkoloğumun benden ilk istediği şey şekeri hayatımdan çıkarmam ve ketojenik diyet yapmam idi. Ketojenik diyet çok kolay değil neredeyse bütün karbonhidratları hayatınızdan çıkarıyorsunuz, belirli sebzeler, et ve yağdan alıyorsunuz kalorilerinizi. Yakın zamanda Nature dergisinde yayınlanan bir çalışmada bilim insanları, düşük karbonhidrat yüksek yağlı diyet uygulanan farelerin kolorektal tümör gelişimi ve büyümesine karşı çarpıcı bir direnç gösterdiğini buldu. Yüzde 90 yağ-yüzde 10 karbonhidrat oranı ile en ketojenik diyetlerin, hayvanların çoğunda kolorektal tümör gelişmesini önlediği ortaya çıktı. Buna karşılık düşük yağlı, yüksek karbonhidratlı diyetler de dahil diğer diyetlerdeki tüm farelerde tümör gelişti. Araştırmacılar tümör gelişen farelerin diyetlerini tekrar çok yüksek yağ oranlı ketojenik beslenmeye çevirdiklerinde, bu diyet tümör büyümesi ve gelişimini büyük ölçüde yavaşlatarak tedavi etkisi gösterdi. Bu kadar önemli olan kolon kanserinden korunmak için yapmamız gereken önemli unsurları konuştuk… Bunların dışında: • Alkol tüketmeyin, unutmayın ki kolon kanseri yedikleriniz ve içtiklerinizle çok ilişkili,• Sigarayı lütfen ama lütfen bırakın,• Haftanın birkaç günü egzersizi ihmal etmeyin,• İyi uyuyun,• Sağlıklı kilonuzu koruyun.