Kasımda, çitaların artan sıcaklıklar nedeniyle avlanma alışkanlıklarını değiştirmesi, Büyük Patlama'dan 470 milyon yıl sonra oluşmuş şimdiye kadarki en eski kara deliğin keşfi, Öklid Teleskobu'nun ilk fotoğrafları, Grok adlı yeni yapay zeka modeli ve 2 milyar ışık yılı uzakta patlayan yıldızın gama ışınlarının yakalanmasına kadar birçok keşif ve gelişme basına yansıdı. İşte kasım ayında öne çıkan bilimsel gelişmeler ve keşifler
Afrika ülkelerinden Botsvana'da aralarında çita, aslan, leopar ve Afrika yaban köpeklerinin bulunduğu 53 etoburun 8 yıl boyunca izlenmesi sonucunda, sıcaklıkların artması nedeniyle çitaların avlanma alışkanlıklarını değiştirdiği ortaya çıktı. Araştırmacılar, çitaların artan sıcaklıklar neticesinde avlanma zaman aralıklarını değiştirdiğini ve bu yüzden aslan gibi yırtıcılarla karşılaşma olasılıklarının arttığını bildirdi.
Büyük Patlama'dan sonra keşfedilmiş en eski kara delik
Bilim insanları, Büyük Patlama'dan 470 milyon yıl sonra oluşmuş şimdiye kadarki en eski kara deliği keşfetti. Gök bilimcilerden oluşan bir araştırma ekibinin ABD Havacılık ve Uzay Ajansı'nın (NASA) James Webb Uzay Teleskobu ve Chandra X-ışını Gözlemevi'nden elde edilen verilerden faydalandığı çalışmasına göre, keşfedilen kara delik, Dünya'dan 13,2 milyar ışık yılı uzaklıkta.
Keşif bazı kara deliklerin büyük gaz bulutlarından oluştuğuna dair "şimdiye kadar elde edilen en iyi kanıt" olarak nitelendirilirken, söz konusu keşfin evrendeki ilk süper kütleli kara deliklerden bazılarının nasıl oluştuğuna dair teorileri de geliştirebileceği düşünülüyor.
Öklid Teleskobu'nun ilk fotoğrafları
Avrupa Uzay Ajansı (ESA), Öklid Uzay Teleskobu'nun ilk defa çektiği binlerce ışık yılı uzaklıktaki galaksilerin fotoğraflarını paylaştı. ESA Öklid için "Daha önce hiçbir teleskop, evrenin derinliklerindeki uzayın bu kadar büyük bir parçasını böyle jilet gibi keskin netlikte yakalayamamıştı." ifadesini kullandı. Öklid Teleskobu ile uzayın şimdiye kadarki en büyük üç boyutlu haritasının çıkarılması ve evrenin yaklaşık yüzde 95'lik kısmını oluşturan karanlık madde ve karanlık enerji kavramlarını aydınlatacak kanıtlar keşfedilmesi hedefleniyor.
Grok adlı yeni yapay zeka modeli
Tesla, SpaceX ve sosyal medya platformu X'in sahibi Elon Musk'ın yapay zeka şirketi xAI, Grok adı verilen yeni yapay zeka modelini duyurdu. Sorulan sorulara nükteli ve asi yanıtlar vermek üzere tasarlandığı belirtilen Grok, "Mizahtan nefret ediyorsanız lütfen kullanmayınız!" esprisiyle tanıtıldı. Grok'un, diğer yapay zeka sistemlerinin "yanıtlamayı reddettiği" soruları da yanıtlayacağı kaydedildi.
2 milyar ışık yılı uzakta patlayan yıldızın gama ışınları yakalandı
ESA'nın Integral Uzay Teleskobu, Dünya'ya yaklaşık 2 milyar ışık yılı uzaklıkta patlayan bir yıldızdan gelen gama ışınlarını tespit etti. Dünya atmosferinin iyonosfer tabakasında etkili olan ve GRB 221009A adı verilen patlamanın "şimdiye kadar tespit edilen en parlak, en güçlü ve uzun süreli" gama ışını patlaması olduğu belirtildi. GRbB 221009A'nın şimdiye kadar ölçülenlerden 10 kat daha güçlü olduğu ve bu büyüklükteki gama patlamalarının Dünya'ya sadece her 10 bin yılda bir ulaştığı kaydedildi.
Kaynak: AA
