ABD Başkanı Donald Trump, normalde son derece hassas ve sıkı şekilde saklanan bir devlet sırrı olan bir uygulamanın nadir bir itirafıyla, Venezuela’da örtülü operasyonlar yürütmesi için CIA’ye yetki verdiğini kabul etti.
Genellikle “başkanlık kararı” (presidential finding) olarak anılan bu yetkilendirme, ajansa bölgedeki operasyonları yürütmede geniş bir serbestlik tanıyabilir; bu, şüpheli uyuşturucu kaçakçılarına karşı öldürücü saldırılar veya Nicolas Maduro rejimini istikrarsızlaştırmaya ya da devirmeye yönelik daha kapsamlı eylemleri de içerebilir.
Daha önceki başkanlık kararları, yabancı topraklarda militanlara yönelik insansız hava saldırılarına, isyanlara para ve silah akışına ve hatta tam kapsamlı rejim değişikliği çabalarına yol açmıştı. Ancak çoğu karar sınıflandırılmış durumda ve kamuoyuna açıklanmıyor.
Kongre bilgilendiriliyor ama onay gerekmiyor
ABD yasalarına göre başkanlar, bu tür örtülü eylemleri “belirlenebilir dış politika hedeflerini desteklemek için gerekli” ve “ABD’nin ulusal güvenliği açısından önemli” olduğuna karar verirlerse onaylayabiliyor.
Karar, Kongre’ye yalnızca bildirilmek zorunda; onay gerektirmiyor. Bazı hassas durumlarda bilgi, yalnızca “sekizli grup” olarak bilinen sınırlı bir ekipte paylaşılıyor.
'Sınırlama yok'
Eski CIA paramiliter subayı Mick Mulroy, “Yetkilerin sınırları kararda belirtilir,” diyerek, “Ama gerçekte sınırlama yok; kongre onayı gerekmez” değerlendirmesinde bulundu. CIA faaliyetlerine getirilen sınırlamaların yürütme kararları olduğunu ve başkanın istediği takdirde bunları değiştirebileceğini ekledi.
CIA’nin olası operasyon alanları
Başkan onayını verdikten sonra CIA eylemleri, hedefe yönelik öldürmeler, örtülü etki operasyonları, yerel siyaseti şekillendirme ya da yabancı hükümetlere karşı silahlı isyancı hareketleri kurma ve donatma biçimlerinde gerçekleşebilir.
Tarihsel örnekler: Afganistan, Nikaragua, Suriye...
Aralık 1979’da Jimmy Carter’ın bir başkanlık kararı, CIA’ye Sovyet işgaline karşı Afgan gerillalarına ölümcül yardım sağlamayı yetkilendirmişti. Ronald Reagan yönetimi döneminde ise Nikaragua’daki solcu Sandinista hükümetini devirmeye çalışan Contras’a örtülü yardım genişletilmişti.
Daha yakın dönemde 11 Eylül sonrası El Kaide’ye karşı küresel operasyonlar ve Suriye’de yürütülen “Operation Timber Sycamore” benzer çerçevelerle hayata geçirildi.
Latin Amerika’da tartışmalı geçmiş
ABD’nin Latin Amerika’daki geçmişi, bu tür adımların tartışmalı olmasına neden oluyor. Guatemala, Şili ve Brezilya gibi ülkelerde ABD, komünizmle mücadele gerekçesiyle rejim değişikliklerinde veya baskıcı hükümetlerin güçlendirilmesinde rol oynamıştı.
Uluslararası Casusluk Müzesi danışma kurulundan Dexter Ingram, “Geçmiş performansımız çok parlak değil… bu kaygan bir yamaç,” sözlerini kullandı
CIA’nin Venezuela’daki rolü belirsiz
Şu an için CIA’nin Venezuela’da örtülü operasyonları yürütüp yürütmediği veya planlayıp planlamadığı bilinmiyor. Trump, bu hafta başında CIA yetkilendirmesini ve Karayipler’deki bazı gemilere yönelik ABD hava saldırılarını, Venezuela’dan “çok miktarda uyuşturucu” geldiği gerekçesiyle savundu.
Hedefte kimler olabilir?
CIA eylemleri, ABD tarafından terör örgütü ilan edilen Tren de Aragua ve Cartel of the Suns üyelerini kapsayabilir. 26 yıllık CIA deneyimine sahip Marc Polymeropoulos, bu tür operasyonlarda “bul, kontrol et, bitir (find, fix and finish)” metodolojisinin kullanılabileceğini belirtti.
Maduro’ya yönelik sabotaj ve etki operasyonları da olası
Polymeropoulos’a göre operasyonlar, Maduro’ya bağlı hedeflere yönelik sabotajları, medya üzerinden yürütülen etki faaliyetlerini veya anti-Maduro grupların eğitilip silahlandırılmasını da içerebilir.
Kaynak: Gazete Oksijen
