Donald Trump’ın 2020 başkanlık seçimlerine hile karıştırıldığı iddiasına karşı çıkan ve 6 Ocak Kongre baskını nedeniyle aleyhine oy kullanan kendi partisinden Kongre üyelerine karşı desteklediği adaylar, ön seçimlerde dikkati çeken bir başarı sağladı. ABD eski Başkanı'na parti içinde karşı çıkan isimlerin ön seçimlerde elenmesi, siyasi çevrelerde Trump’ın Cumhuriyetçi taban üzerindeki etkisini güçlü bir şekilde pekiştirdiği ve hatta “Trump’ın geri dönüşü” şeklinde yorumlara neden oldu.
Kongre’de Demokratların safında Trump aleyhine oy kullanan 10 Temsilciler Meclisi üyesinden sadece 2’si kasımda yapılacak ara seçimlere girmeye hak kazanırken 8’i ön seçimleri kaybetti veya hiç girmemeyi tercih etti.
Cheney'nin kaybetmesi Trump'ın zaferi oldu
Trump’ın ön seçimlerde zaferini taçlandıran en son olay, parti içinde kendisine karşı en sert eleştirileri yapan Wyoming’in Cumhuriyetçi milletvekili Liz Cheney’in rakibi Harriet Hageman'e karşı sandıktan çıkamaması oldu. Wyoming'de Trump’ın desteklediği Hageman, oyların yüzde 66'sını alarak, ipi göğüslerken Cheney'nin yüzde 26 oy oranında kalarak elenmesi, Trump’ın parti içinde kendisine karşı çıkanlara yönelik intikamı olarak değerlendirildi.
Üç dönemdir milletvekilliği yapan ve eski ABD Başkan Yardımcısı Dick Cheney’in kızı olan Liz Cheney, önceki dönem seçimleri yüzde 73 oyla kazanarak Kongre’de en güçlü 3. Cumhuriyetçi konumuna kadar yükselmiş, yıldızı parlak bir siyasetçi olarak gösteriliyordu. Cheney, 2020 başkanlık seçimlerine hile karıştırıldığı iddialarına karşı çıktığı ve 6 Ocak Kongre baskınıyla ilgili soruşturmalarda Trump aleyhine Demokratlarla saf tuttuğu için eski başkanın bir numaralı hedefinde yer alıyordu.
Trump karşıtı 8 milletvekili sandıktan çıkamadı
8 Kasım’da yapılacak ara seçimlere girmeye çalışan Trump aleyhtarı diğer Temsilciler Meclisi üyelerinden Irak savaşı gazisi Peter Meijer de Michigan eyaletindeki seçimlerde, Trump’ın desteklediği aday John Gibbs’e karşı ön seçimleri kaybetti. Aynı şekilde Washington eyaletinin Cumhuriyetçi milletvekili Jaime Herrera Beutler, Trump yanlısı Joe Kent’e karşı sandığa gömülürken Güney Carolina’da da Tom Rice, eyalet vekili Russel Fry’a karşı 25 puan farkla koltuğunu bırakmak zorunda kaldı.
Trump’ın azledilmesi için Şubat 2021’de Demokratlarla birlikte oy kullanan Temsilciler Meclisi’nin Cumhuriyetçi üyeleri Illionis’ten 44 yaşındaki Adam Kinzinger, Michigan’dan 69 yaşındaki Fred Upton, Ohio’dan 37 yaşındaki Anthony Gonzalez ve New York’tan 59 yaşındaki John Katko ise emekliliklerini isteyerek ön seçimlere girmemeyi tercih etti. Söz konusu 4 Kongre üyesinin, ön seçimlere girmesi halinde kaybedeceklerine kesin gözüyle bakılıyordu.
Trump karşıtı tek senatör adayı yerini korudu
Ön seçimlerde Kongre’de Trump aleyhine oy kullanan Cumhuriyetçi milletvekillerinden sadece Washington eyaletinden Dan Newhouse ile California’dan David Valadao ön seçimlerdeki mücadelede pozisyonlarını korumayı başardı. Trump, Newhouse’un rakibini desteklerken California’daki yarışta Valadao’nun karşısındaki herhangi bir adaya destek çıkmadı. Kongre’nin Senato kanadında ise Trump’ın azli için geçen sene 7 Cumhuriyetçi partili senatör oy kullanmıştı.
Tshibaka ve Murkowski 8 Kasım'da kozlarını paylaşacak
Söz konusu 7 senatörden bu yıl kasımdaki ara seçimlere giren tek kişi olan Alaska senatörü Lisa Murkowski, salı günü yapılan ön seçimlerde Trump’ın aleyhinde yürüttüğü kampanyaya rağmen ipi göğüslemeyi başardı. Trump’ın desteklediği aday Kelly Tshibaka yarışta 4 puan fark ile Murkowski'nin ardından gelirken, iki aday 8 Kasım’da yapılacak ara seçimlerde kozlarını paylaşacak.
Alaska'da medyanın odak noktası olduğu diğer isim, eski Alaska Valisi Sara Palin de yüzde 35 oy alan Demokrat Mary Peltola'dan sonra yüzde 31 ile ön seçim yarışını ikinci olarak tamamladı. İsmini ilk kez 2008 başkanlık seçimlerinde John McCain'in başkan yardımcısı adayı olarak duyuran, Trump'ın desteklediği aday Palin, ara seçimlerde hayatını kaybeden Don Young'in Temsilciler Meclisi'ndeki koltuğu için yarışıyor. Alaska'da yeni değiştirilen eyalet seçim yasasına göre, hangi partiden olduğuna bakılmaksızın, aday adaylarından en fazla oy alan ilk 4 aday, kasımda yapılacak ara seçimlerde oy pusulasına girmeye hak kazanıyor.
Georgia'da en üst seçim yetkilisini yerinden edemedi
Kongre adayları konusunda Trump’ın Cumhuriyetçi Parti içindeki rakiplerine karşı büyük başarı elde ettiği değerlendirilse de eyalet ve yerel adaylar konusunda desteklediği isimlerden bazıları aynı başarıyı gösteremedi. Özellikle, 2020 başkanlık seçimlerinde en tartışmalı eyaletlerden biri haline gelen Georgia’daki ön seçimlerde, Trump’ın ısrarla yerinden etmeye çalıştığı eyalet Valisi Brian Kemp ve eyalet sekreteri Brad Raffensperger koltuğunu korumayı başardı.
Eyaletin en üst seçim yetkilisi olan Raffensperger, ön seçimleri kazandıktan bir ay sonra haziranda 6 Ocak Kongre Baskını Komisyonu'na verdiği ifadede, 2020 başkanlık seçimleri sırasında Trump’ın kendisini arayarak seçim sonuçlarını değiştirecek oy bulması için baskı yaptığını öne sürmüştü.
Desteklediği adayların yüzde 92'si ön seçimleri kazandı
Trump’ın ön seçimlerde desteklediği adayların gösterdiği başarı, eski Başkan'ın Cumhuriyetçi Parti içindeki gücünü pekiştirdiği ve 2024 başkanlık seçimlerine tekrar aday olmasının yolunu açtığı şeklinde yorumlanıyor. Ballotpedia'ya göre Trump, 2022 ara seçimleri için toplam 235 adaya destek verdi ve bunların yüzde 92'si ön seçimleri kazanmayı başardı.
Trump'ın destek verdiği halihazırda Temsilciler Meclisi üyesi olan 126 Cumhuriyetçi adaydan 112’si ön seçimleri kazanırken sadece 1'i kaybetti, 13’ü de yapılacak ön seçimlerde mücadele edecek
Washington Post'un derlediği bilgilere göre de Trump’ın desteklediği Kongre veya eyalet düzeyinde ilk defa aday olan 58 kişiden 38’i rakiplerini eleyerek ön seçimleri kazandı, 3’ü rakipleriyle birlikte seçime girmeye hak kazandı, 10’u ise yarışı kaybetti. Trump’ın ulusal ve eyalet düzeyinde ilk defa seçime giren destek verdiği adaylar arasında başarı oranı yüzde 79,2 olarak hesaplanırken 58 adaydan 7’si gelecek haftalarda yapılacak ön seçimlerde yarışacak.
Temsilciler Meclisi’ne ilk kez aday olan Trump’ın destek verdiği 23 kişiden ise 18'i ön seçimleri geçti, 4'ü kaybetti, 1’i de ön seçimde yarışmayı bekliyor.
Aralarında Pennsylvania'dan Türk kökenli ünlü cerrah Mehmet Öz’ün de bulunduğu ilk defa Senato adayı olan 10 kişi dahil Trump’ın desteklediği toplam 19 senatör adayı 8 Kasım’da yapılacak ara seçimlerde Demokrat rakipleriyle kozlarını paylaşacak. Yine Trump’ın desteklediği mevcut senatörler Florida’dan Marco Rubio ve Louisiana'dan John Neely Kennedy'nin durumu ise gelecek haftalarda yapılacak ön seçimlerde belli olacak.
7 eyalet daha ön seçim yapacak
Ara seçimlere kadar ülkede ön seçim yapacak 7 eyalet daha bulunuyor. 23 Ağustos’ta Florida ve New York, 6 Eylül’de Massachusetts, 13 Eylül’de Delaware, New Hampshire ve Rhode Island, en son olarak Louisiana 8 Kasım’da ön seçim için sandığa gidecek. Louisiana'da Senato adayını 10 Aralık 2022'de seçeceği için ön seçimler ara seçimin gerçekleşeceği günde yapılacak.
Amerikalılar, 8 Kasım 2022’de yapılacak ara seçimlerde, Kongrenin Temsilciler Meclisindeki 435 sandalyenin tamamı, Senatodaki 100 sandalyenin de 35'i için sandığa gidecek. ABD seçim sisteminde 435 sandalyeli Temsilciler Meclisi üyelerinin hepsi, biri ABD başkanının seçildiği genel seçimlerde, diğeri de ara seçimde olmak üzere her iki yılda bir sandığa gidiyor.
6 yıllığına seçilen Kongrenin 100 üyeli Senato kanadı üyeleri de her iki yılda bir üçte biri seçime giderek yenileniyor. Seçimler öncesi aday adayı olan kişiler, bulundukları bölgelerde "Primary" denilen ön seçimlere girerek kendi partisinden diğer adayları geride bırakıyor ve rakip parti adayı ile sandıkta yarışmak üzere oy pusulasına giriyor.
Kaynak: AA
