Gazze'deki hastaneler kendilerini İsrail'in Hamas'a karşı yürüttüğü savaşın ön saflarında buldu. Doktorlar ve yöneticiler, hasta ve yaralılarla dolup taşan ve çok sayıda yerinden edilmiş sivili barındıran hastanelerin yakınlarındaki hava saldırılarının binalara zarar verdiğini, pencereleri patlattığını ve operasyonları aksattığını söylüyor.
"Askeri hedefler vuruluyor"
İsrailli askeri yetkililer Filistin kıyı bölgesinin kuzeyindeki tıp merkezlerinin boşaltılması çağrısında bulundu; doktorlar ve yardım kuruluşları çok sayıda hastanın taşınmasındaki zorluklar göz önüne alındığında bunun pratikte imkansız olduğunu söyledi. İsrail, Hamas'ın 7 Ekim'de gerçekleştirdiği bin 400 kişinin ölümüne yol açan bir dizi saldırısının ardından Hamas'ı Gazze Şeridi'nden çıkarmak için yürüttüğü savaş sırasında hastaneleri hedef almadığını öne sürüyor. İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF) sözcüsü Binbaşı Nir Dinar "Hastanelerin zarar gördüğünü duymak talihsizlik. IDF, Hamas terör örgütünün sivillerin ve okullar ve hastaneler gibi sivil altyapıların yakınına yerleştirdiği askeri hedefleri vuruyor" dedi.
İddiaları reddediyor
İsrail ordusu geçen hafta ABD tarafından terör örgütü olarak tanımlanan Hamas'ı Gazze'nin en büyük hastanesinin altındaki tünelleri komuta merkezi olarak kullanmakla suçladı. İsrail ayrıca Hamas'ın tıbbi tesislerden yakıt çaldığını ve bunu devasa yeraltı ağını için kullandığını iddia ediyor. Hamas sözcüsü, İsrail'in El Şifa Hastanesi'ni kullandığına dair iddialarının yanlış olduğunu ve grubun bu iddiaları "Bu önemli tıbbi tesise zarar vermenin bir başlangıcı" olarak gördüğünü söyledi.
Pazartesi günü Filistin Sağlık Bakanı Mai Al-Kailah, İsrail'in "Filistin şehirlerini işgal ettiğini, hastanelere ve çevrelerine ateş açtığını, hastaların hayatlarını tehdit ettiğini ve aralarında terör yaydığını" söyledi. Hamas'ın kontrolündeki Sağlık Bakanlığı'na göre gece boyunca yapılan saldırılarda Gazze'nin kuzeyindeki Türk-Filistin Dostluk ve Kudüs hastaneleri ile El Ehli hastanesi yakınlarındaki hedefler vuruldu.
İsrail askeri sözcüsü Dinar, Gazze'yi yöneten Hamas'ı iktidardan uzaklaştırmaya çalışan IDF'nin Gazze'deki herhangi bir hastanenin içinde ya da altında operasyon yapıp yapmayacağı konusunda yorum yapmaktan kaçındı. Hamas bu ayın başlarında Gazze'deki El-Ehli hastanesinde meydana gelen patlamadan İsrail'in hava saldırısını sorumlu tutmuş ve 400'den fazla kişinin öldüğünü söylemişti. ABD ve İsrail patlamaya Gazze'deki savaşçılar tarafından atılan başarısız bir roketin neden olduğunu söylüyor. The Wall Street Journal tarafından yapılan bir video araştırması, hastanedeki hasara Gazze şeridinin içinden ateşlenen arızalı bir roketin neden olduğunu ve bunun bir İsrail hava saldırısıyla uyumlu olmadığını belirledi.
10 hastanede 117 bin kişi
İsrail, Gazze Şeridi'nin kuzeyinde bombardımanlarını sürdürürken, ordusu sivilleri bölgeyi terk etmeye çağırdı; hastaneler yaralılarla dolup taşarken bile pek çok kişi güvenlik arayışıyla kaçtı. Birleşmiş Milletler'e göre yaklaşık 117 bin kişi Gazze Şehri'ndeki 10 hastanede ve son günlerde İsrailli yetkililer tarafından tekrarlanan tahliye emirleri alan kuzeydeki diğer bölgelerde barınıyor.
"Tahliye süreci olanaksız"
Yardım kuruluşları ve sağlık personeli, solunum cihazlarına bağlı veya zayıflatıcı hastalıkları ya da yaralanmaları olan, kritik bakımdaki binlerce hastanın tahliye sürecini özellikle de savaş sırasında olanaksız hale getirdiğini söylüyor. Filistin Kızılay Derneği sözcüsü Raed Al-Nims, İsrail'in emirlerini yerine getirmenin imkansız olduğunu, çünkü yüzlerce hastanın ve grubun Kudüs hastanesinde barınan 14 bin kadar kişinin gidecek başka bir yeri olmadığını söyledi. Al-Nims, "Güvenli bir yer yok" dedi.
52 yaşındaki Salah Qudsi, bir haftadan uzun bir süredir sığındıkları Kudüs Hastanesi'nde, pazar günü hastanenin 20 metre uzağına düşen bomba da dahil olmak üzere etraflarına düşen bombalara rağmen, kendisi ve ailesinin tahliye edemeyecek kadar korktuklarını söyledi. Qudsi, "İnsanlar korku içinde titriyor. Hastane ve personel topluca ayrılsa ben de onlarla birlikte ayrılırdım ama güneye giden yollar güvenli değil" dedi.
İsrail ordusu, Gazze'nin en büyük sağlık tesisi olan Şifa hastane kompleksinin uydu görüntüsünü yayınladı ve Hamas'a ait dört yeraltı kompleksi ve bir komuta-kontrol merkezi olduğunu söylediği yerleri kırmızı ile işaretledi. IDF ayrıca başka hastanelerin de Hamas tarafından kullanıldığını söyledi ancak bunların hangileri olduğunu ya da nasıl kullanıldığını belirtmedi, sadece yakınlarında bazı tünellerin bulunduğunu söyledi.
İsrail'in iddiaları bağımsız olarak doğrulanamadı ve ordunun bu tespitleri yaparken ne tür bir istihbarata dayandığı da bilinmiyor. IDF, kimliği belirsiz iki Filistinliye ait olduğunu söylediği ve birinin diğerine Hamas'ın merkezinin hastanenin altında olduğunu söylediği bir ses kaydı yayınladı. İsrail kendi istihbaratını diğer müttefikleriyle paylaştığını söyledi. Hamas sözcüsü Şifa'nın altında tünel ve Hamas karargâhı bulunmadığını, kırmızı işaretli yerlerin resepsiyon ve acil servis binası, özel bakım ve ameliyat binası, kreşler, poliklinikler ve diyaliz merkezini gösterdiğini söyledi.
"Elimizde somut kanıtlar var"
BM, Şifa'nın yaklaşık 50 bin sivili barındırdığını tahmin ediyor. IDF sözcüsü Daniel Hagari, Hamas'ın tünellerinin doğrudan Şifa hastanesine çıktığını ve İsrail'e roket atılması da dahil olmak üzere militan faaliyetlerinin koordine edilmesine yardımcı olmak için komuta ve kontrol merkezleri olarak kullanıldığını söyledi. IDF'ye göre bu ayın başlarında İsrail'e yönelik saldırılara katılanların çoğu Gazze'ye döndükten sonra Şifa'da saklandı. Hagari, "7 Ekim katliamından sonra yüzlerce teröristin Şifa Hastanesi'ne akın ettiğine dair elimizde somut kanıtlar var" dedi ve ayrıntıya girmedi.
"Hastaneleri kuşatmayı tercih edeceklerdir"
Emekli IDF generali ve Başbakan Binyamin Netanyahu'nun eski ulusal güvenlik danışmanı Yaakov Amidror, sivil kayıplar konusundaki hassasiyetler ve ABD'nin bu yönde baskı yapmaması nedeniyle ordunun hastaneleri bombalama ihtimalinin düşük olduğunu söyledi. Amidror, İsrail'in daha çok kara kuvvetleriyle hastanelere ulaşmayı ya da hastane bölgelerini kuşatmayı tercih edeceğini ve ardından Hamas güçlerini sıkıştırmaya çalışacağını söyledi.
Amidror, İsrailli yetkililerin Hamas'ın 15 yıldan uzun bir süredir Şifa'nın altından faaliyet gösterdiğine inanmak için sebepleri olduğunu söyledi. Amidror bu bilginin, yakalanan Hamas üyeleri ve burayı ziyaret eden İsrail istihbarat ajanlarının sorgularına dayandığını belirtti.
Washington Institute for Near East Policy adlı düşünce kuruluşunda askeri analist olan Michael Knights'a göre hastanelerin altına büyük tüneller inşa etmek Lübnan'daki Hizbullah, Yemen'deki Husiler ve İslam Devleti gibi diğer gruplar tarafından kullanılan bir taktik. Türk Dostluk Hastanesi Genel Müdürü Subhi Skaik, tesisinin pazartesi günü İsrail'in çevre bölgelerde tekrarlanan saldırıları nedeniyle ciddi hasar gördüğünü açıkladı. nSkaik, "İsrail işgali, kanser hastalarının ilaçlara ve yurtdışında tedaviye erişimini engelleyerek acı ve ıstıraplarını arttırmakla kalmadı, aynı zamanda hastane çevresini defalarca hedef alarak hayatlarına yönelik tehlikeyi de arttırdı" dedi.
BM'nin son rakamlarına göre, 7 Ekim saldırıları ve ardından gelen İsrail bombardımanından bu yana Gazze'deki 35 hastanenin üçte birinden fazlası ve 72 sağlık kliniğinin neredeyse üçte ikisi hasar ya da yakıt yetersizliği nedeniyle kapandı.
Dünya Sağlık Örgütü geçen hafta yaptığı açıklamada 24 Ekim itibariyle Gazze ve işgal altındaki Batı Şeria'da sağlık çalışanlarını ve tesislerini etkileyen 171 saldırı olduğunu ve bunların 493 kişinin ölümüne ve 387 kişinin yaralanmasına yol açtığını bildirdi. DSÖ, "Sağlık sistemi çöküşün eşiğinde ve zaten zayıflamış olan sağlık sistemine ek olarak sağlık hizmetlerine, temiz suya, gıdaya ve yakıta erişimin azalması sivillerin daha fazla hayatını kaybetmesi riskini doğuruyor" dedi.
İsrail'deki hastaneler de daha az olmakla birlikte ateş altında. Gazze'den ateşlenen iki ayrı roket doğrudan İsrail'in Aşkelon kentinde bulunan ve Filistin yerleşim bölgesinin hemen kuzeyinde yer alan Barzilai Hastanesi'ne düştü. Roketlerden biri çocuk koğuşuna isabet etti ancak hastanenin korunmasız bölgelerindeki hastaların çoğu savaşın ilk gününde tahliye edildiği için herhangi bir yaralanma olmadı. Bazıları hastanenin yeraltı sığınaklarına taşındı.
