Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ekonomi politikaları için uluslararası güvenilirliğe sahip bir ekip sözü verdi. Faiz oranlarından altyapıya kadar ekonominin her şey üzerindeki etkisi göz önüne alındığında piyasa baskısı arttıkça ne kadar güvenilirlik kalacağı belirsiz. Türkiye'nin en uzun süre görev yapan liderinin iktidarını beş yıl daha uzatmasının ardından bu hafta sonunda yeni kabinenin belirlenmesi bekleniyor.
Konuya yakın kaynaklar Bloomberg'e en önemli potansiyel atamanın Erdoğan'ın danışmanlarının ekonomi politikasını denetlemesi için ikna etmeye çalıştığı eski maliye bakanı Mehmet Şimşek olacağını söyledi. Yatırımcılar, Erdoğan'ın enflasyonla mücadelenin tek yolunun borçlanma maliyetlerini düşürmek ve ekonomiyi büyütmek olduğu inancıyla desteklenen başına buyruk yaklaşımından şikayetçi. Dış dünya için kilit soru: Erdoğan'ın bu politikayla devam mı edecek yoksa Türkiye'nin küresel ekonomi ve NATO müttefikleriyle daha uyumlu politikalara mı yönelecek?
Pazar günü yapılan ikinci tur oylamayı da kazanarak kamuoyu yoklamalarının birkaç hafta önce öngörmediği bir zafere imza atan Erdoğan'ın ardından lira, dolar karşısında rekor düşük seviyelere doğru düşüşünü sürdürdü. Asıl mesele Türkiye'nin dış finansmanı. Ülke döviz rezervlerini tüketmiş durumda ve 200 milyar dolardan fazla borç ödemesinin vadesi yaklaşıyor.
"Piyasaların hoşuna gidecek atamalar yapabilir"
Küresel danışmanlık şirketi Marlow Global'in araştırma müdürü Anthony Skinner, "Türkiye'nin karşı karşıya olduğu ekonomik zorluklara rağmen Erdoğan'ın son derece kişiselleştirilmiş yönetim tarzını yumuşatması pek olası değil. Piyasaların hoşuna gidecek bir ya da iki üst düzey yetkili atayabilir ama kararları kimin vermeye devam edeceği açık" değerlendirmesini yaptı.
Aktif siyasete katılmak istemiyor
İsimlerinin açıklanmasını istemeyen kaynaklar eski bir Merrill Lynch stratejisti olan 56 yaşındaki Şimşek'in, ülkenin mali durumunu yeniden rayına oturtmasına izin verecek özerkliği istediğini söylediler. Erdoğan'ın sözcüsü İbrahim Kalın Pazartesi günü AHaber'e yaptığı açıklamada Şimşek'in yeni kabinede yer alıp almamasından bağımsız olarak ekonomi politikalarına katkıda bulunmaya devam edeceğini belirtti. Ay başında Erdoğan'ın seçim kampanyasına katılan Şimşek, aktif siyasete geri dönmek istemediğini söyledi. Görüşmeler hakkında bilgi sahibi iki kişiye göre Erdoğan ve Şimşek Pazartesi günü Ankara'da bir araya geldi.
Şimşek'in talep ettiği güç daha çok, yeni merkez bankası başkanının Mart 2021'de görevi devralmasından bu yana Erdoğan ile uyumlu olan para politikası ile ilgili. İktidardaki AK Parti'nin Şimşek'e ulaşması şimdiden ulusal medyada ses getirmeye başladı. Sabah gazetesi, Erdoğan'ın Türkiye ekonomisini yönetmek için eski muhafızları geri getirmeyi planladığını söyledi. Gazetenin üst düzey siyasi yorumcularından birine göre eski bakanlar Cevdet Yılmaz ve Lütfi Elvan, Şimşek başkanlığındaki yeni ekonomi yönetiminde yer alacak.
Erdoğan'ın ekonomi üzerindeki hakimiyeti 2017'de yapılan anayasa değişikliğiyle pekiştirildi. Başbakanlık makamını kaldırdı. Merkez bankası başkanları atandı ve görevden alındı, maliye bakanları da aynı şekilde. Ekonomi geçen yıl yüzde 5,6 büyüyerek G-20 ülkeleri arasında en hızlı oranlardan birine ulaştı. Ancak enflasyon yüzde 86'ya ulaştı ve merkez bankası borçlanma maliyetini düşürmeye devam etti. Fiyatlar şu anda Arjantin hariç G-20'deki diğer her yerden daha fazla artıyor. Yatırımcılar öngörülemeyen düzenlemeler ve müdahalelere alıştı. Bu da pek çok kişinin Türk menkul kıymetlerini terk etmesine neden oldu. Toplam yabancı hisse senedi ve tahvil varlıkları 2013'ten bu yana yaklaşık yüzde 85 azaldı.
Gelecek seçimler
Ufukta gelecek yıl yapılacak yerel seçimler var. Erdoğan ve AK Parti, en büyük şehirler olan İstanbul ve Ankara'nın kontrolünü muhalefetten geri almayı hedefliyor. Ekonomistlere göre bu durum hükümet harcamalarında kesinti ya da diğer kemer sıkma önlemlerini olası kılmıyor.
German Marshall Fund of the United States'in Türkiye başkanı Özgür Ünlühisarcıklı, bunun dış politikayı da etkileyeceğini çünkü Türkiye'nin lirayı desteklemek için Rusya ve Körfez ülkelerinden gelen paraya bağımlı olduğunu söyledi. Ünlühisarcıklı,"Bu ülkelerin desteğini sağlamak önümüzdeki dönemde de önceliğimiz olmaya devam edecek" dedi.
Bloomberg Economics'ten Selva Bahar Baziki'ye göre Türkiye'nin kırılganlıklarını ele alması gerekiyor, ancak bunun yılın ilerleyen dönemlerinde gerçekleşmesi daha olası. Baziki, "Ekonomi politikalarında ortodoksluğa doğru bir kayma bekliyoruz. Ancak bu değişim muhtemelen ekonominin ihtiyacı olanın gerisinde kalacaktır" diye konuştu.
