Orta Doğu'da tırmanan gerilim ve Ukrayna ile Rusya arasında enerji altyapısına yönelik kısasa kısas saldırılar nedeniyle arz endişelerinin yüksek olmasıyla petrol fiyatları bu yıl şu ana kadar yüzde 16 artarak varil başına 90 dolara yaklaştı. Yatırımcılar buna dikkat ediyor. Ne de olsa iki yıl önce enerji fiyatlarındaki artış, enflasyon ve faiz oranlarının on yıllardır görülmemiş ölçüde yükselmesine neden oldu. Uluslararası Para Fonu (IMF) salı günü, Orta Doğu'daki çatışmaların tırmanmasının petrol fiyatlarında yüzde 15'lik bir artışa ve küresel enflasyonu yaklaşık 0,7 puan artıracak daha yüksek nakliye maliyetlerine yol açacağı bir olumsuz senaryoya yol açabileceği konusunda uyardı.
Petrol arzındaki sıkışıklık ve fiyatlardaki artış, petrol üretim grubu OPEC ve diğer büyük petrol üreticilerinin üretimlerini azaltmalarıyla desteklendi. Morgan Stanley, üçüncü çeyrek Brent ham petrol tahminini varil başına 4 dolar artırarak 94 dolara yükseltti. Petrol fiyatlarının yüksek seyretmeye devam etmesi beklenirken Reuters durumun dünya piyasalarına yansımalarını inceledi.
1. Enflasyon
ABD'de enflasyonun Mart ayında üst üste üçüncü kez beklenenden yüksek çıkmasının ardından, enflasyonun daha yüksek seyredeceğine dair söylentiler geri döndü ve faiz indirimlerine ilişkin bahisler keskin bir şekilde azaldı. Yumuşayan enerji fiyatları son dönemde enflasyon beklentilerinin düşmesinde başlıca etken oldu. Yüksek petrol fiyatları bu eğilim için bir tehdit olarak görülüyor.
Genellikle petrolü takip eden Euro bölgesi enflasyon beklentileri salı günü yüzde 2,39 ile Aralık ayından bu yana en yüksek seviyesine ulaştı. Avrupa Merkez Bankası'nın yüzde 2'lik bir enflasyon hedefi var. ECB başkanı Christine Lagarde yaptığı açıklamada, Orta Doğu'daki yeni türbülansın şu ana kadar emtia fiyatları üzerinde çok az etkisi olduğunu söyledi. Petrol, son zamanların en yüksek seviyelerine yakın olsa da bu hafta biraz gevşedi.
Yine de ECB, ekonomik büyümeye zarar verebilecek ve enflasyonu artırabilecek petrolün etkisine karşı çok dikkatli olduğunu söyledi. Zurich Insurance Group baş piyasa stratejisti Guy Miller, petrolün varili 75-95 dolar civarındayken ekonomilerin ayakta kalabildiğini ve üreticilerin makul ölçüde mutlu olduğunu belirtti. Miller, "Ancak bunun daha da yükseldiğini görürsek, evet, bu hem büyüme hem de enflasyon açısından bir endişe kaynağı olur" ifadelerini kullandı.
2. Enerji hisseleri
Enerji hisseleri, petrol fiyatlarındaki artıştan net bir şekilde kazançlı çıktı. S&P 500 petrol endeksi ve Avrupa petrol ve gaz hisseleri rekor seviyelere yakın seyrediyor. ABD petrol hisseleri, bu yıl şimdiye kadar neredeyse yüzde 13 artış göstererek S&P 500'ün yüzde 6'lık kazancından daha iyi bir performans sergiledi. Yardeni Research'ün kurucusu Ed Yardeni, Brent ham petrolünün gelecek haftalarda 100 dolara yükselmesinin bir olasılık olduğunu söyledi ve enerji hisselerinde fazladan artış olabileceğini belirtti.
Petrol en son 2022 yılında 100 doların üzerindeydi. Rusya'nın Ukrayna'yı işgal etmesinin ardından kısa bir süreliğine 139 dolar civarına yükseldi ve 2008'den bu yana en yüksek seviyesine ulaştı. Yardeni, "Petrol fiyatlarının yükselmeye devam etmesi durumunda portföyünüzde en azından bir amortisör olarak enerjiye ağırlık vermeniz gerektiğine inanıyorum" dedi. Barclays Avrupa hisse senedi stratejisi başkanı Emmanuel Cau, sektörün enflasyonist ve stagflasyonist ortamlarda iyi performans gösterme eğiliminde olduğunu söyleyerek, Ekim ayından bu yana Avrupa'nın enerji hisselerinde aşırı ağırlıklı bir pozisyona sahip.
Buna karşılık Nordea CIO'su Kasper Elmgreen, enerji hisse senetleri konusunda olumsuz olduğunu çünkü enerji dönüşümüyle ilgili maliyetlerin henüz doğru bir şekilde fiyatlandırılmadığını söyledi. Elmgreen, "Enerji firmaları net sıfıra ulaşmak için çok daha yüksek bir yük taşımak zorunda kalacaklar ve bu hisse fiyatlarına yansımıyor" dedi.
3. Doların gücü
2024 yılı, enflasyonun zayıflaması ve Fed'in faiz oranlarını düşürme adımına bağlı olarak doların düşeceği beklentileriyle başladı. Bunun yerine, faiz indirimi bahisleri azaldığı için dolar bu yıl yüzde 4,7 yükseldi. Yüksek petrol fiyatları doların güçlenmesini sağlayabilir. Bank of America, orta vadede dolar üzerinde negatif kalmaya devam ederken, yüksek petrol fiyatlarının ABD para biriminin yukarı yönlü riskler taşıdığı anlamına geldiğini söyledi. Bu durum, para birimi zayıflığıyla mücadele eden Japonya gibi ekonomiler üzerindeki baskıyı arttırıyor. Mizuho Corporate Bank kıdemli ekonomisti Colin Asher, "Yen ve Euro, enerji fiyatları arttıkça ticaret hadlerinin kötüleştiğini görecek. Bu da enerji fiyatlarının yükselmesi halinde daha zayıf olacakları anlamına geliyor" değerlendirmesini yaptı.
4. Gelişmekte olan ekonomileri sarsacak
Uzun süre daha yüksek seyredecek petrol fiyatları, Hindistan ve Türkiye gibi net petrol ithalatçısı olan birçok gelişmekte olan piyasa ekonomisini de olumsuz etkileyecektir. Hindistan rupisi bu hafta dolar karşısında rekor düşük seviyelere ulaştı. Petrolün dolar cinsinden fiyatlandırılması nedeniyle birçok ithalatçı da kur dalgalanmalarından kaynaklanan yüksek fiyatlara maruz kalıyor. Tipik olarak Afrika'nın en büyük petrol ihracatçısı olan Nijerya'da bile, düşen naira para birimi, benzin pompa fiyatlarının sınırlandırılması ve yerel petrol arıtma eksikliği nedeniyle hükümet kasasını vurdu.
