1970'lerin Çin siyaseti ile Afrika'daki Lesotho'daki elmas madencisinin yaşamı arasında bariz bir bağlantı yok. Ancak küreselleşmiş bir dünyada Pekin'de alınan kararların binlerce kilometre ötedeki Güney Afrika'da sonuçları olabilir. Çin'in 45 yıl önce uygulamaya koyduğu tek çocuk politikasının bir sonucu olarak elmas satışları şu anda dünya çapında düşüyor ve madenciler işlerini kaybediyor.
Yıllar boyunca, Çin orta sınıfının artan zenginliği ve elmas nişan yüzüğü takmak gibi batı modasına özenmesi satışlarda bir patlama yarattı. Çin'e yapılan elmas ithalatının değeri 2002'de 31 milyon dolardan 2018'de neredeyse 3 milyar dolara yükseldi. Ancak son 15 yılda Çin'deki genç yetişkinlerin sayısı (ve dolayısıyla evliliklerin sayısı) zirve yaptı ve hızla düşmeye başladı. İhtiyaç duydukları elmas sayısı da onlarla birlikte düştü.
Hisseleri değer kaybetti
Lesotho'nun Maluti Dağları'nda yer alan ve dünyanın en yüksek madeni olan dev Letseng Madeni'nde çalışan Makhakhe, "Bize Çin gibi büyük pazarlarda talebin az olduğunu söylüyorlar" diyor. Maden, devasa elmasları gün ışığına çıkarma konusunda başarılı bir grafik çiziyor. Yılbaşından bu yana 100 karattan daha ağır dokuz değerli taş çıkarıldı; bu sayı 2023'ün tamamındaki sayının neredeyse iki katı. Ancak kutlamalar sönük geçiyor. Madenin sahibi Gem Diamonds, gerileyen piyasanın etkilerini gördü. Hisseleri bir yıl içinde yüzde 33 değer kaybetti. Bunun küresel tedarik zincirinin en ucundaki insanlar üzerinde daha doğrudan bir etkisi var. Makhakhe, "Meslektaşlarım işlerini kaybettiklerinde düşüşü yaşadılar" dedi.
Çin'in ekonomik büyümesi ve nüfusunun büyüklüğü, her ikisi de şaşırtıcı rakamlara sahip olsa da, ayrı konular olarak ele alınma eğiliminde oldu. Yine de Komünist Parti 1949'da iktidara geldiğinde 540 milyon olan nüfusunun bugün 1.4 milyara ulaşması, ekonomik büyümesine yardımcı oldu. Özellikle 1960'lardaki bebek patlaması, 1980'lerde ekonomik liberalleşmenin fabrika yatırımlarını çekmesiyle aynı zamanda hazır bir işgücü sağladı. Ancak 1979 yılında uygulamaya konulan tek çocuk politikası ve daha küçük ailelere yönelik uluslararası eğilim bu durumu tersine çevirdi.
Dünyanın en büyük ikinci pazarı
Çin'deki evliliklerin neredeyse yarısının (son sayıma göre yüzde 47'sinin) bir şekilde elmasla ilgili olması nedeniyle bu düşüşün büyük sonuçları olacaktır. Dünya çapındaki elmas madenciliği endüstrisi, laboratuvarda yetiştirilen mücevherlerin gelişiminden zaten ciddi şekilde etkilenmişti. Ancak Çin'in elmas pazarı dünyanın en büyük ikinci pazarı, dolayısıyla Çin'deki büyük demografik değişimler de pazar üzerinde eşdeğer bir etkiye sahip.
Başka faktörler de var. Koronavirüs pandemisi sırasında elmas fiyatları düştü, ancak uzun vadeli yükseliş eğiliminin devam edeceği varsayımıyla hızla toparlandı. Çin'de ise talep toparlanamadı. ABD, İngiltere ve Avrupa'daki cömert izin programlarına kıyasla bir teşvik programının olmaması ve ekonomik güvendeki gerileme, Çinli orta sınıfların kemerlerini sıkmasına neden oldu.
Altına geri döndüler
Bağımsız bir elmas piyasası analisti olan Avi Krawitz Çin'in genç erkeklerinin evlendiklerinde, ekonomik güvenilirliklerini göstermenin bir yolu olarak geleneksel "güvenli liman" olan altına geri döndüklerini söyleyerek "Hindistan ve Çin'de altın, birikim yapmanın bir yolu olarak görülüyor" dedi.
