Dünyanın 'En İyi Lastik Markası' denilince akıllara hiç kuşkusuz 1888 yılında Édouard ve André Michelin kardeşler tarafından Fransa'da kurulan Michelin geliyor. Peki araç lastiği üreten bu şirket nasıl restoran dünyasının Oscar'ı olarak bilinmeye başladı? Michelin kardeşlerin restoranlara uzanan yolculuğu aynı zamanda pazarlama dehası örneği. 'Satış rakamları düşen araç lastiklerini nasıl daha iyi pazarlarız?' sorusu Michelin'i dünyanın en prestijli restoran değerlendirme sistemlerinden biri yaptı.
Michelin lastiklerinin başındaki isim Andre Michelin, kardeşi Edouard ile birlikte müşterilerine fayda sağlamak için ücretsiz bir yol rehberi hazırladılar. Bu rehber, başta yolcular, daha sonraki yıllarda şoförler olmak üzere Michelin'in tüm müşterilerine konaklayabileceği, yemek yiyebilecekleri, araçlarını tamir ettirebilecekleri ve benzin alabilecekleri lokasyonları sıralar. İlk olarak Fransa'da 3000'e yakın araca bu rehberi ulaştırmayı başaran Michelin kardeşler, 1904 yılında aynı rehberi Belçika'da yayınladı.
Ardından Fransız sömürge toprakları olan Cezayir ve Tunus için hazırlanan kılavuzlar izledi. 1920’lere gelindiğinde rehberde, kimliği gizli kişilerin yorumları yer almaya başladı. Birkaç yıl sonra Michelin, bir ila üç yıldız arasında değişen derecelendirme sistemini kullanarak 20. yüzyılın ilk çeyreğinde hızlı bir şekilde yayılmaya ve Avrupa’nın çeşitli ülkeleri için hazırlanmaya devam etti. 1. ve 2. Dünya Savaşları sırasında rehberin yayınlanması askıya alınsa da Michelin 1936 yılından bu yana restoran dünyasının Oscar'ı olarak kullanılmaya devam ediyor.
Michelin kriterlerinde kabul görmüş 5 ölçüt
Michelin tarafından restoranlara verilen yıldızlar üç seviyede. 1 yıldız “Kategorisinde çok iyi”, 2 yıldız “Yolunuzu değiştirmeye değer, mükemmel”, 3 yıldız ise “Özel bir seyahate değecek kadar olağanüstü” anlamına geliyor.
Michelin rehberlerinin kriterleri gizli tutulsa da kabul görmüş 5 ana ölçüt var:
1) Yemekleri hazırlarken kullanılan malzemelerin kalitesi
2) Hazırlanması ve pişirilmesindeki ustalık
3) Yemeklerdeki yaratıcılık seviyesi
4) Ödenen ücretin karşılığının alınması
5) Kalite standardındaki istikrarlılık.
Menülerin yenilikçi olması, restoran ve mutfağın hijyenik yürütülmesi de önemli unsurlar. Alkol servis edip etmemesi bir kriter değil.
Müfettişler gizlilikleriyle ünlü
Restoranlara not veren Michelin müfettişleri gizlilikleriyle ünlü. Sıradan müşteri kılığında gidiyorlar. Üst düzey Michelin yetkililerinin dahi bu rehberleri tanımadığı söyleniyor. Amaç olabildiğince şeffaf ve tarafsız karşılanmak. Bazı durumlarda, bir restorana kaç yıldız vereceklerine karar vermeden önce orada beş-altı defa yemek yiyorlar. Michelin şu anda 30 farklı ülkede faaliyet gösterse de toplam rehber sayısının yalnızca 120 civarında olduğu söyleniyor. Rehberler restoranları değerlendirmek için her ayın üç haftası seyahatte.
2021 itibarıyla dünyada 2 bin 837 Michelin yıldızlı restoran var. Bunlardan 2 bin 290’ı bir, 404’ü iki ve 113’ü üç yıldızlı.
En çok Michelin yıldızı olan şefler: Alain Ducasse (18), Martin Berasategui (12), Pierre Gagnaire (12), Yannick Alléno (11) Anne-Sophie Pic (8)
En çok Michelin yıldızı olan ülkeler: Fransa (632), Japonya (413), İtalya (363), Almanya (305), İspanya (221). Fransa ve Japonya’da üç yıldızlı 30’ar restoran var.
İspanya’daki San Sebastian, dünyada kilometrekare başına en çok Michelin yıldızlı restoranın olduğu kent.
Tokyo 212 tane Michelin yıldızlı restoranıyla dünyanın bu alandaki lideri.
3 Michelin yıldızlı Fransız şef Bernard Loiseau, yıldızlarını kaybedeceğine dair bir gazete haberini okuduktan sonra 2003 yılında intihar etmişti.
Ödüle ulaşan en genç şef 33 yaşında
İlk ünlü şef olarak bilinen Marco Pierre White, 33 yaşında üç Michelin yıldızı kazanarak zamanında bu ödüle ulaşan en genç kişi olmuştu. Ancak kısa süre sonra Michelin yıldızlarının onun kişisel hayatında bir anlama gelmediğini, kendisinden daha az bilgili insanların onu değerlendirdiğini öne sürerek yıldızlarını iade etmişti. Ünlü İngiliz şef Gordon Ramsay, New York’taki restoranı iki Michelin yıldızını kaybedince ağlamaya başladığını söylemişti.
Fransız şef Paul Bocuse, L’Auberge du Pont de Collonges isimli restoranı ile üç Michelin yıldızını 1965’te kazanmıştı. Restoranının üst katında yaşayan Paul Bocuse, 2018’de ölene kadar yıldızlarını korumayı başardı. Restoran 2020’de unvanını kaybetti.
