Patrick Kingsley ve Ronen Bergman / The New York Times
Planla ilgili gizli olmayan ayrıntıları açıklayan üç üst düzey İsrailli askeri yetkiliye göre İsrail ordusu yakında Gazze Şeridi'ni işgal etmeye hazırlanıyor ve on binlerce askere Gazze Şehri'ni ele geçirme ve enklavın mevcut liderliğini yok etme emri verildi.
2006'dan bu yana en büyük kara operasyonu
Ordu, nihai hedefinin Gazze'yi kontrol eden ve geçen hafta İsrail'de bin 300 kişinin ölümüne neden olan saldırılara öncülük eden Filistinli grup Hamas'ın üst düzey siyasi ve askeri hiyerarşisini ortadan kaldırmak olduğunu açıkladı. Saldırının İsrail'in 2006'da Lübnan'ı işgal etmesinden bu yana en büyük kara operasyonu olması bekleniyor. Üç üst düzey subaya göre bu aynı zamanda İsrail'in 2008'de Gazze'yi işgalinden bu yana toprak ele geçirmeye ve en azından kısa süreliğine elinde tutmaya çalıştığı ilk operasyon olacak.
Operasyon, İsrail'i hem yer üstünde hem de tünellerde aylarca sürecek kanlı bir şehir savaşına sokma riski taşıyor. 2 milyondan fazla insanın yaşadığı dar ve sıkışık bir toprak parçasında savaşmayı gerektirdiği için İsrail'in uzun süredir kaçındığı bu tehlikeli saldırı, İsrail'i daha da zora sokacak. İsrailli yetkililer Hamas'ın İsrailli rehineleri öldürebileceği, Filistinli sivilleri canlı kalkan olarak kullanabileceği ve bölgeyi tuzaklarla donatabileceği konusunda uyarıda bulundu.
İsrail'in Hamas'ın kalesi ve bölgenin en büyük kent merkezi olan Gazze Şehri'ni ele geçirmesi halinde ne yapacağı ya da İsrailli yetkililerin Hamas'ın lider kadrosunun yok edileceğini söylerken tam olarak neyi kastettikleri belirsizliğini koruyor. Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa Birliği tarafından terörist bir grup olarak kabul edilen Hamas, Gazze toplumunun derinliklerine yerleşmiş bir milis gücü olmanın yanı sıra büyük bir toplumsal hareket.
İkinci bir cephe açılabilir
Hamas'la müttefik olan ve çok sayıda hassas güdümlü füze ve kara gücüne sahip olan İran destekli Lübnanlı Hizbullah'ın Gazze'nin işgaline Lübnan sınırı boyunca İsrail'le ikinci bir cephe açarak karşılık verip vermeyeceği de belirsiz. Ordu henüz Gazze'yi işgal edeceğini resmen açıklamadı ancak keşif ekiplerinin cuma günü kısa süreliğine Gazze Şeridi'ne girdiğini ve İsrail birliklerinin bir kara savaşı için hazırlıklarını arttırdığını doğruladı.
Hamas'ın on binlerce silahlı adamının Gazze Şehri ve kuzey Gazze'nin çevresindeki yüzlerce kilometrelik yeraltı tünelleri ve sığınaklarına yerleştiği düşünülüyor. İsrailli askeri liderler Hamas'ın, İsrailliler tünellerin üzerinde ilerlerken tünellerden bazılarını havaya uçurarak, yol kenarına yerleştirilmiş bombaları patlatarak ve binalara bubi tuzakları kurarak ilerlemelerini engellemeye çalışacağını düşünüyor.
Hamas'ın pusu planı
Haberlere açıklama yapma yetkisi olmayan bir Hamas yetkilisine göre Hamas ayrıca Gazze'nin kuzeyindeki gizli tünellerden aniden çıkarak İsrail güçlerini arkadan pusuya düşürmeyi planlıyor. Yetkililer, saldırının başlangıçta hafta sonu için planlandığını ancak İsrailli pilotların ve insansız hava aracı operatörlerinin kara kuvvetlerine hava koruması sağlamasını zorlaştıracak hava koşulları nedeniyle en azından birkaç gün ertelendiğini söyledi.
Yetkililer, İsrail saldırı gücünde piyadelerin yanı sıra tanklar, istihkamcılar ve komandoların da yer alacağını sözlerine ekledi. Kara birlikleri savaş uçakları, helikopterler, insansız hava araçları ve karadan ve denizden ateşlenen toplarla korunacak. İsrail Savunma Kuvvetleri Baş Sözcüsü Tuğamiral Daniel Hagari cumartesi günü yaptığı açıklamada hedeflerinin "Hamas'ı bozguna uğratmak ve işledikleri katliamın ardından liderlerini ortadan kaldırmak" olacağını söyledi.
Kurallar gevşetildi
Üç İsrailli subay, daha fazla ayrıntı vermeden, askerlerinin operasyonlarını kolaylaştırmak için İsrail ordusunun angajman kurallarının gevşetildiğini ve askerlerin şüpheli düşmanlara ateş etmeden önce daha az kontrol yapmalarına izin verildiğini söyledi. Dördüncü bir subay olan Albay Golan Vach'a göre, İsrail'in son hava saldırılarının Gazze'de yol açtığı geniş çaplı hasar nedeniyle, askerlere harap olmuş kentsel ortamlarda savaşmalarına yardımcı olmak için son günlerde ek eğitim verildi.
Hagari "Bu örgüt Gazze'yi askeri ve siyasi olarak yönetemeyecek" diye ekledi. İkinci bir askeri sözcü ise ordunun özellikle Hamas'ın en üst düzey yetkilisi olan ve Hamas hükümeti gibi ofisi de Gazze'de bulunan Yahya Sinwar'ı öldürmeye odaklandığını söyledi. İsrail geçtiğimiz cumartesi günü İsraillilere yönelik vahşetten Sinwar'ı sorumlu tutuyor. Hamas teröristleri ve müttefikleri sivilleri evlerinde katletti, sokakta ve bir festivalde yüzlerce kişiyi vurarak öldürdü ve en az 150 kişiyi de kaçırdı. Pek çok Filistinli işgalin insani bir kriz ve potansiyel bir sürgün anlamına geleceğinden korktuklarını söylüyor.
Rehineler canlı kalkan olarak kullanılır mı?
İsrail ordusu sivil ölümlerini mümkün olduğunca önlemeye çalıştığını söyledi. Gazze Şehri'ndeki Filistinlileri, işgalin açılış aşamasının odak noktası olması beklenmeyen bölgenin güneyine gitmeleri konusunda uyardı, yüz binlerce kişi bu çağrıya kulak verdi ancak Hamas tarafından teşvik edilen diğerleri evlerinde kaldı. Hamas'ın İsrailli rehinelerin birçoğunu yeraltı sığınaklarında ve tünellerinde tuttuğu düşünüldüğünde işgalin karmaşıklığı daha da artıyor. İsrailli askeri analistler Hamas'ın rehineleri canlı kalkan olarak kullanmasından ve bunun da İsrail için ahlaki ve operasyonel bir ikilem yaratmasından korktuklarını söylüyorlar. Üst düzey bir askeri yetkiliye göre İsrail hükümeti Gazze'nin yanı sıra güney Gazze'ye de girilip girilmeyeceğine henüz karar vermedi.
Gazze'yi kim yönetecek?
Ancak Gazze'nin güneyi İsrail'in kontrolü dışında kalırsa, bazı Hamas liderleri hala serbest kalabilir. Analistlere göre Hamas'tan sonra Gazze'yi kimin yöneteceği sorusu da sıkıntılı. İsrail 1967'den 2005'e kadar yaptığı gibi bölge üzerinde yeniden doğrudan kontrol sağlayabilir ancak bu düşman görülen büyük bir nüfusu da yönetmeyi gerektirecek.
Şu anda diplomatlar, yetkililer ve analistler tarafından geniş çapta tartışılan bir plan, Batı Şeria'nın bazı bölümlerini yöneten Filistin Yönetimi'nin 2007'de Hamas tarafından zorla çıkarıldıktan sonra Gazze'nin kontrolünü yeniden ele geçirmesine izin verilmesini içeriyor. Ancak Batı Şeria'nın Ramallah kentinde yaşayan Filistinli analist İbrahim Dalalsha, bunun otoriteyi İsrail'in kuklası gibi gösterme riski taşıyacağını söyledi. Dalalşa, "Hamas'ın ortadan kaldırılmasının ardından bir İsrail tankıyla geliyor olacaklar" dedi.
© 2023 The New York Times Company
