Melinda Wenner Moyer / New York Times
Soru: Yılbaşı döneminde hep hapşırıyorum ve burnum tıkanıyor. Bunun sorumlusu yılbaşı ağacım mı?
Yılbaşı sezonu neşe, sevinç ve bazen de kaşıntılı göz, tahriş olmuş cilt, burun tıkanıklığı ve hırıltılı nefes alma gibi sorunlarla dolu olabilir. 'Yılbaşı ağacı sendromu' olarak adlandırılan bu semptomlar kümesi, tipik olarak yılbaşı ağacına karşı gelişmiş bir alerjiden kaynaklanmaz.
Ancak uzmanlar, bazen ağaçtaki küf veya toz gibi bazı faktörlerin alerjik reaksiyona neden olabileceğini söylüyor. Ayrıca ağacın kokusuna veya yapısına karşı hassasiyetiniz varsa, bu da cildinizi veya solunum yollarınızı tahriş edebilir. Neyse ki yılbaşı ağacının negatif etkilerini en aza indirmenin yolları var.
Potansiyel tetikleyiciler neler?
Tipik olarak ağaca alerjisi olan insanların aslında bitkilerin üreme sırasında ürettiği polenlerine alerjileri vardır. Ancak yaprak dökmeyen ağaçların polenlerinin alerjik reaksiyona neden olma olasılığı diğer ağaç polenlerine göre daha düşüktür ve ağaçlar genellikle yılın bu zamanında polen üretmez. Alerji uzmanı ve immünolog olan Dr. Joshua Davidson "Bu nedenle bir kişinin yılbaşı ağacına gerçekten alerjisi olması pek olası değil" diyor.
Bununla birlikte, en sevdiğiniz çam, ladin ve köknar ağaçlarıyla vakit geçirirken yine de alerjik veya alerji benzeri reaksiyonlar yaşayabilirsiniz. İşte bazı potansiyel nedenler:,
Küf: Yılbaşı ağacında belirli küf türleri büyüyebilir. Davidson, bu küfe alerjisi olanların eve ağaç geldiği zaman bazı semptomlara neden olabileceğini söyledi. 2023 yılında yapılan bir çalışmada araştırmacılar, 2014 ve 2019 yılları arasında Amerika Birleşik Devletleri'nde 1,6 milyondan fazla kişiye uygulanan alerji testlerinin sonuçlarını analiz etti. Yaklaşık %17'sinin, yılbaşı ağaçlarında yetişebilen yaygın bir küf türü olan Alternaria alternata'ya karşı alerji gösterdiğini tespit ettiler.
Houston'daki Baylor Tıp Fakültesi'nde alerji uzmanı ve immünolog olan Dr. Sanjiv Sur, küfün çıplak gözle görülemeyecek kadar küçük olduğunu söyledi. Ancak yılbaşı ağacınız kesilmeden önce yağmurlu veya nemli koşullarda yetişiyorsa, küfün mevcut olma olasılığının daha yüksek olduğunu söyledi. Sur ayrıca, ağacın havalandırılmayan, nemli bir alanda saklanması veya taşınması ya da diğer ağaçların yanında tutulması ve küfün aralarında transfer olması durumunda küfün daha kolay büyüyebileceğini söyledi.
Koku: Birçok insan yılbaşı ağaçlarının kokusunu sevse de, terpen adı verilen kimyasallardan gelen kokuları da sorunlara neden olabilir. Davidson, güçlü bir kokusu olan her şeyin tahriş edici olabileceğini söyleyerek "Bu aslında bir alerji değil, ancak solunum yollarını tahriş ediyor” dedi ve hapşırma, tıkanıklık, kaşıntılı gözler ve bazen hırıltılı solunum ve göğüste sıkışma hissine neden olabileceğini söyledi.
Özsu: Sur, yılbaşı ağacınıza ve özellikle de ağaçların hasar gördükten sonra saldığı kalın özsuyuna veya reçinesine dokunmanın da cildinizi tahriş edebileceğini ve kaşıntı veya kızarıklığa neden olabileceğini söyledi. Davidson, ağacın iğnelerinin cilde batmasının da tahriş ve kızarıklık yaratabileceğini ekledi.
Toz ve diğer döküntüler: Sur, ağacınız tozlu bir bölgede yetiştirildiyse veya tozlu bir bölgeden geçtiyse (toprak yol veya inşaat alanı gibi), bunları evinize getirebileceğini söyledi. Yapay yılbaşı ağaçları da temiz olmayabilir. Alerji uzmanı Dr. Linda Cox, insanların genellikle sahte yılbaşı ağaçlarına alerjisi olmadığını, ancak ağaçların yılın büyük bir bölümünde kirli çatı katlarında veya depolama alanlarında saklandığı için kolayca toz akarları ve küf biriktirebileceğini söyledi. Cox "Bu durum birçok hastamın başına geldi" diyerek kötü astım ataklarını tetiklediğini söyledi.
Semptomları nasıl yönetebilirsiniz?
Cox, ağacınızın etrafında solunum zorlukları yaşıyorsanız, HEPA filtreleri içeren hava temizleyicilerin küf ve diğer tahriş edici maddeleri havadan uzaklaştırarak yardımcı olabileceğini söyledi. Sur, ağacınızın üzerinde gizlenmiş olabilecek küfleri öldürmeyi de deneyebileceğinizi söyledi. Küfün büyümek için nemli koşullara (en az %55 bağıl neme) ihtiyacı vardır. Alerji semptomları yaşıyorsanız ve havanız bunaltıcıysa, bir nem giderici çalıştırmayı deneyin.
Davidson, dekonjestan da alabileceğinizi söyledi.
Sur, ağacınıza dokunduktan sonra cildinizde tahriş oluşursa, bir dahaki sefere dokunmanız gerektiğinde uzun kollu giysiler ve eldivenler giyerek cildiniz ile ağaç arasında bir “bariyer” oluşturmanızı öneriyor.
Cox, potansiyel olarak tozlu veya küflü bir yapay yılbaşı ağacı kurarken, ağacı taşırken veya monte ederken tozu filtreleyebilen N95 gibi bir maske takmayı düşünmenizi önerdi.
Ve hiçbir şey olmasa bile, yaşadığınız herhangi bir acının kısa ömürlü olacağını unutmayın. Sur " Bu sadece birkaç hafta sürecek. Ocak ayında hepsi yok olacak" dedi.
© 2024 The New York Times Company
