Mark Landler ve Patricia Cohen / The New York Times
İngiltere Başbakanı Keir Starmer'ın geçen hafta Paris'te Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'a katılarak Ateşkes Günü'nü kutlaması (1944'te Winston Churchill'den bu yana bunu yapan ilk İngiliz lider) İşçi Partisi hükümetinin Avrupa ile ilişkileri yeniden kurma arzusunun çarpıcı bir göstergesiydi. Ancak zengin sembolizme ve iki merkezci lider arasındaki hissedilir sıcaklığa rağmen, ziyaret Donald Trump'ın bir hafta önceki ABD başkanlık seçimlerindeki zaferinin gölgesinde kaldı. Avrupa Birliği karşıtı geçmişiyle Trump'ın dönüşü, Starmer'ın Avrupa'nın geri kalanıyla bağları yeniden inşa etmek için “nesilde bir kez ortaya çıkan bir fırsat” olarak adlandırdığı şeyin peşinden gitme niyetini zorlaştırıyor.
"Karar vermek zorundasınız"
İngiltere'nin İşçi Partisi hükümeti için siyasi açıdan hassas olsa da ekonomik açıdan karlı bir köprü kurma çalışması olabilecek bu durum, şimdi AB ve ABD arasında ikili bir tercihe dönüşme tehlikesi taşıyor. Diplomatlar ve Trump'ın etrafındaki kişiler, Britanya'nın Avrupa ile daha yakın ticari bağlarının, Brexit yanlısı olan ve son İngiliz mevkidaşı Boris Johnson AB ile kavgaya tutuştuğunda alkış tutan yeni Amerikan Başkanı ile ilişkiler pahasına olabileceği konusunda uyarıyor.
Trump kampanyasının kıdemli ekonomi danışmanlarından Stephen Moore, “Birleşik Krallık AB ile bu siyasi ve ekonomik bağları yeniden kurarsa, Trump'ın Birleşik Krallık ile bir serbest ticaret anlaşması yapma olasılığı azalır” dedi. Bir röportajında İngiliz halkına hitaben “Sizler karar vermek zorundasınız. Avrupa'ya mı yoksa ABD'ye mi daha çok benzemek istiyorsunuz?" diye konuştu. İngiliz yetkililer şimdilik bunun yanlış bir tercih olduğunu düşünüyor. Starmer Avrupa'ya yönelik diplomatik girişimlerini Trump'ı etkilemeye yönelik gayretli çabalarıyla dengeledi. İkili, eylül ayında Trump Tower'da akşam yemeği için bir araya geldi. Orada bulunan bir kişiye göre Trump'ın Starmer'a “Biz arkadaşız” dedi.
İngiltere'nin bir sonraki Washington Büyükelçisi olarak düşünülen İşçi Partili Peter Mandelson, kısa bir süre önce Times of London podcast'inde İngiltere, Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri arasındaki üçlü ilişkide “Pastamızı yemenin bir yolunu bulmalıyız” dedi. Ekonomistlere göre böyle bir sonuç iki yönde ilerleme sağlayabilir: İngiltere, Avrupa ile ticaret sürtüşmelerini yumuşatmak için tarım kurallarını daha yakınlaştırmak, karbon vergisi sistemlerini birbirine bağlamak ve gençlerin sınır ötesi hareketliliğine daha fazla izin vermek gibi daha agresif adımlar atabilir. Amerika Birleşik Devletleri ile ise tam kapsamlı bir serbest ticaret anlaşması olmasa da dijital ekonomi gibi stratejik açıdan önemli alanları kapsayacak kısmi bir anlaşmanın peşine düşebilir.
Londra'daki Kamu Politikaları Araştırma Enstitüsü'nde direktör yardımcısı olan Marley Morris, AB ile daha yakın bir ekonomik ilişkinin, ABD ile iyi ilişkiler pahasına olmaması gerektiğini söyledi. İşçi Partisi hükümeti için “Trump ile işbirliği içinde çalışmak için ellerinden gelen her şeyi yapmak isteyeceklerdir” dedi.
Yine de, Johnson'ın başbakanlığı ve Trump'ın ilk döneminde İngiltere'nin ABD ile ideolojik olarak daha uyumlu olduğu zamanlarda bile, iki taraf bir ticaret anlaşması müzakere edemedi. Bu kez Trump'ın ticaret politikası, potansiyel olarak AB ve İngiltere de dahil olmak üzere ticaret ortaklarına yüzde 20'ye varan gümrük vergileri uygulama planına daha fazla odaklanmış görünüyor.
Diplomatlara göre bu senaryoda Starmer'ın en iyi umudu bir ticaret anlaşması değil, gümrük vergilerinden hedefli muafiyetler olabilir. Georgetown Üniversitesi'nden siyaset bilimci Abraham L. Newman, ABD'nin AB'ye uygulayacağı geniş kapsamlı gümrük vergilerinin “İngiltere'ye kasıtsız bir hediye olabileceğini” söyledi. Newman'a göre bu durum AB üzerinde pazarını genişletmesi için büyük bir baskı yaratacak ve Birleşik Krallık onlar için bariz bir fırsattır. Newman, gümrük tarifelerinin “onları son birkaç yıldır birbirlerinden ayrı düştükleri bir şekilde bir araya getirdiğini” de sözlerine ekledi.
Ancak diplomatlar, İngiltere ve AB'nin ABD'nin gümrük tarifelerine yanıt verirken ortak bir nedene sahip olabilmelerine rağmen, yeni bir korumacılık dalgasının onları bölmesinin de aynı derecede muhtemel olduğunu ifade etti, özellikle de İngiltere'nin Trump ile kendisini belirli gümrük tarifelerinden muaf tutacak kendi anlaşmasını yapmaya çalışması durumunda. Eski bir İngiliz ulusal güvenlik danışmanı olan Peter Ricketts, “Birleşik Krallık bunu tek başına yaparsa, ödenecek bir bedel olacaktır. ABD, genetiği değiştirilmiş sığır etine erişim gibi imtiyazlar talep edecek, bu da Birleşik Krallık tüketicileri ile sorun yaratabilecek ve Avrupa ile sorunlara neden olacaktır" dedi. Brown Üniversitesi'nde uluslararası ekonomi profesörü olan Mark Blyth, İngiltere'nin AB kurallarına uymaya devam ederken ABD ile ticaret söz konusu olduğunda düzenlemeleri kaldıramayacağını söyledi. Blyth, “Trump'la aynı safta yer alırsanız, AB pazarına asla erişim sağlayamazsınız” dedi.
Trump'ın Çin ile yeni ticari gerilimleri körüklemesi halinde bu baskı daha da artabilir. Starmer bu hafta Brezilya'da düzenlenen G20 zirvesinde Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile bir araya geldi ve ardından İngiltere ile Çin arasında “tutarlı, kalıcı, saygılı” ilişkiler istediğini açıkladı. Fransa'nın eski Cumhurbaşkanı François Hollande geçtiğimiz günlerde Starmer'ın “kendisini bir Avrupa lideri olarak konumlandırması gerektiğini” söyledi. Trump olmasa bile Avrupa ile yakınlaşmak başbakan için kolay olmayacaktır. İngiltere'nin muhafazakar basını AB'ye açıkça düşman olmaya devam ediyor ve onun yakınlaşmasını kınamakta gecikmeyecektir. İşçi Partili politikacılar, Avrupa yanlısı bir stratejinin, çoğu Brexit'i destekleyen ancak son seçimlerde İşçi Partisi'ne geri dönen ve “kırmızı duvar” olarak adlandırılan bölgelerdeki seçmenlere zarar verebileceğinden endişe ediyor.
Her ne kadar sonraki ABD başkanları bu konuda daha az nostaljik görünseler de, İngiltere içgüdüsel olarak ABD ile olan özel ilişkisini tehlikeye atabilecek herhangi bir şey yapmak konusunda isteksiz. Anket şirketi YouGov'un eski başkanı Peter Kellner, “Starmer & Co'nun önümüzdeki dönemde ABD'nin yanı sıra Avrupa'dan da iyi bir anlaşma almak için ellerinden geleni yapacaklarından eminim. Ancak her iki ata da binemeyecekleri bir noktaya geleceklerini ve seçim yapmak zorunda kalacaklarını düşünüyorum" dedi.
© 2024 The New York Times Company
