22 Kasım 2024, Cuma Gazete Oksijen
Haber Giriş: 08.10.2024 12:45 | Son Güncelleme: 08.10.2024 12:47

NYT yazdı: Sonsuz kimyasalları hayatımızdan nasıl çıkarabiliriz?

Sonsuz kimyasallar (PFAS) neredeyse hayatımızın her alanındalar. Uzun süreli maruziyet ise kötü sonuçlar doğurabiliyor. NYT, sonsuz kimyasallardan kaçınmakm için atılabilecek adımları yazdı
NYT yazdı: Sonsuz kimyasalları hayatımızdan nasıl çıkarabiliriz?

Hiroko Tabuchi / New York Times

PFAS olarak da bilinen sonsuz kimyasallar her yerde. Suyumuzda, toprağımızda, tencere, maskara veya su geçirmez giysiler gibi günlük eşyalarımızda bulunuyorlar. Ve binlerce sentetik kimyasaldan oluşan bu ailenin bazı kanser türleri, gelişim sorunları, doğurganlık sorunları ve diğer sağlık sorunları riskini artırabileceğine dair giderek artan kanıtlar var. Dolayısıyla bunlara maruziyetimizi sınırlandırmak mantıklı bir hareket. Ancak bunu söylemek yapmaktan daha kolay.

Halk sağlığı uzmanları, zararlı kimyasallara karşı daha sert kurallar benimsemenin ve şirketlerin bunları kullanmayı bırakmasının kanun yapıcıların sorumluluğunda olduğunu söylüyor. Peki bu sırada hayatınızı alt üst etmeden PFAS'tan nasıl kaçınabilirsiniz? İşte bazı temel adımlar...

Gıda ile temas eden her şeye karşı dikkatli olun

Paket gıda ambalajlarına olan bağımlılığınızı azaltmayı düşünün. Kağıt, plastik veya kaplanmış metal olsun, su ve yağ geçirmez gıda ambalajları genellikle PFAS içerir. McDonald's ve Whole Foods gibi büyük markalar PFAS'ı tedarik zincirlerinden çıkarmayı taahhüt etmiş olsalar da, çevre sağlığı araştırmaları ve savunuculuğu yapan bir sivil toplum kuruluşu olan Toxic-Free Future'da politika uzmanı olan Liz Hitchcock, bunun henüz tam olarak gerçekleşmediğini söyledi. Hitchcock "Bu da hala hamburgerimizin yanında bir miktar PFAS alabileceğimiz anlamına geliyor" dedi.

Basit değişiklikler uzun bir yol kat edebilir. Daha önce Washington Ekoloji Departmanı'nda kimyager olarak çalışan Saskia van Bergen, "Bir restorana gidiyorsanız ve tüm yiyecekleri bitiremeyeceğinizi biliyorsanız, tercihen plastik olmayan kendi kabınızı getirmeyi düşünün. Böylece tüketimi de azaltmış olursunuz. Tek bir kullanımdan sonra bir kabı çöpe atmamış olursunuz" dedi. PFAS içerebilen yapışmaz pişirme kaplarından kaçınmaya çalışın. Dökme demir, cam, paslanmaz çelik veya seramik tencere ve tavaları tercih edin. Yıllardır kullandığınız veya eskimiş ya da başka görünür hasarları olan yapışmaz tavalara karşı özellikle dikkatli olun.

Cildinize temas eden ürünleri dikkatle inceleyin

Giysi, halı veya döşemeli mobilya olsun, özellikle PFAS içermediğini vurgulamayan su geçirmez veya leke tutmaz tekstil ürünlerinden uzak durmayı düşünün. Van Bergen, “Leke tutmayan bir masa örtüsü yerine daha sık yıkadığınız basit bir pamuklu masa örtüsünü tercih edip edemeyeceğinizi düşünün" dedi. Bazı kamu yararına çalışan gruplar, kasıtlı olarak PFAS kullanmayan şirketleri ve ürünleri takip ediyor. Kar amacı gütmeyen GreenScreen Certified ise bu kimyasalları içermeyen ya da neredeyse hiç içermeyen ürünleri listeliyor.

Uzun ömürlü, su geçirmez veya yağ geçirmez olarak pazarlanan kozmetik veya kişisel bakım ürünlerinin PFAS katkı maddeleri kullanma eğiliminde olduğunu unutmayın. Bu, regl ürünlerini seçerken de dikkate alınması gereken bir husus. Son yıllarda tamponların, regl pedlerinin ve iç çamaşırlarının PFAS içerdiği tespit edilmiştir. (Vermont'tan sonra Calirfornia tampon ve pedlerde sonsuza kadar kimyasal madde kullanımını yasaklayan ikinci eyalet oldu). Bunun yerine tıbbi sınıf silikon adet kapları veya diskleri kullanmayı düşünün veya PFAS içermediğini belirten markaları arayın.

Yerel su ve gıda tedarikinizi araştırın

Su idarenize, belirli PFAS türleri için içme suyu standartlarını karşılayıp karşılamadığını veya karşılamak için bir planı olup olmadığını sorun. Bu standartlar içme suyunun kirlenmesini trilyonda 4 parçadan fazla olmayacak şekilde sınırlar. Çoğu su tedarikçisi içme suyu kalitesine ilişkin yıllık bir rapor yayınlar. Mount Sinai'deki Icahn Tıp Fakültesi'nde çocuk doktoru ve çevre tıbbı alanında doçent olan Lauren Zajac, “İçme suyu kaynağınızı bilmek en önemlisi” dedi. Endişelenmeniz için bir neden varsa, bir su filtreleme sistemine yatırım yapmayı düşünün. Araştırmacılar, ters osmoz veya aktif karbon filtre sistemlerinin içme suyundan PFAS'ı uzaklaştırmada en etkili sistemler olduğunu buldular. Şişelenmiş su da PFAS içerdiği tespit edildiğinden daha güvenli bir alternatif değil. Yerel kaynaklı balık veya yabani av eti yemeden önce kaynağını kontrol edin. Kirlenmiş tek bir gıdadan çok fazla yeme olasılığını azaltmak için dengeli ve çeşitli beslenmeye çalışın.

Evdeki gizli maruziyet kaynaklarını en aza indirin

PFAS ve diğer kirleticiler ev tozunda birikebilir, bu nedenle yüzeyleri silmek için ıslak bir paspas veya bez kullanın. Ayrıca halıları süpürün ve PFAS'ı kontrol altında tutmak için HVAC filtrelerinizi değiştirin. Çevre Koruma Ajansı'nın Safer Choice Programı, PFAS katkı maddeleri içermeyen temizlik ürünlerini onaylar, böylece temizlik yaparken istemeden evinize PFAS sokmazsınız. Eve girmeden önce ayakkabılarınızı çıkarın, böylece PFAS ve diğer kirlilik içeren kirleri evinize sokmazsınız ve yemekten önce ellerinizi yıkayın. Bu, zararlı kimyasalları ve mikropları yutmamak için herkesin zaten yapması gereken bir şey.
Zajac, “Çoğu ailenin zaten yaptığı basit şeyler yardımcı olabilir” dedi. Yine de sonuç olarak, PFAS maruziyetimizi etkili bir şekilde azaltmanın nihayetinde politika ve düzenleme gerektirdiğini söyledi. Zajac, "Ne yazık ki, alışveriş yaparak maruziyetten kurtulamazsınız" dedi.

© 2024 The New York Times Company