Anupreeta Das / New York Times
Kanada Başbakanı Justin Trudeau'nun Hindistan hükümetini Kanada topraklarındaki Sihleri tehdit etmek ve öldürmek için bir kampanya düzenlemekle suçlaması, Hindistan'ın özellikle Güney Asya'da faaliyet gösterdiği bilinen karanlık istihbarat ağının ulaşabileceği potansiyel noktalara ışık tuttu. Trudeau'nun iddiaları, ülkelerin genellikle yabancı istihbarat servislerine karşı casusluk ve suikast iddialarını dile getirmekte isteksiz olduğunu söyleyen diplomatik çevrelerdeki pek çok kişiyi şaşırttı. Hindistan'ın komşuları -özellikle de birçok kez savaştığı ezeli rakibi Pakistan- Hindistan'ın yabancı topraklarda hedefli hava saldırıları ve suikastlar düzenlediği yaygın olarak bilinen gizli operasyonlarını iyi bilmektedir.
Ancak Kanada'nın davasını kamuya açık bir şekilde ortaya koyması nedeniyle, dünya artık Hindistan istihbaratında çalışan diplomatların, casusların, bürokratların ve polis memurlarının muhtemelen nasıl çalıştığını ve üst düzey hükümet yetkililerinin faaliyetlerini nasıl yönlendirebileceğini görüyor.
Geniş bir suç ağının parçası
Trudeau'nun pazartesi günü yaptığı sert açıklamalar, Kanada'da bir Sih vatandaşının öldürülmesi üzerine iki ülke arasında bir yıldan uzun bir süredir devam eden diplomatik tartışmayı tırmandırdı. Kanadalı yetkililer pazartesi günü yaptıkları açıklamada altı diplomatın ülke geneline yayılmış, Kanadalı Sihlere yönelik gözdağı, taciz ve gasp eylemlerinin yanı sıra cinayetlere de karışan geniş bir suç ağının parçası olduklarına inandıklarını söyledi. Diğer ayrıntıların yanı sıra, Hintli ajanlardan oluşan grubun Sihleri tehdit etmek ve korkutmak için ya ücretli muhbirler aracılığıyla ya da topluluklar içindeki bireylere şantaj yaparak ve tehdit ederek istihbarat topladığını söylediler.
Kanadalı yetkililer soruşturmalarında FBI'dan yardım aldıklarını söylediler. Ancak şebekenin nasıl işlediği, idarecilerinin kimler olduğu, hangi suçları işledikleri ya da kurbanlarının kimler olduğu konusunda kamuoyuna ayrıntılı bilgi vermediler.
Trudeau daha önce Hindistan hükümetini, Sihler için Hindistan'ın Pencap eyaletinden ayrılarak Khalistan adı verilen ayrı bir ulus-devlet kurulmasını savunan Hardeep Singh Nijjar'a suikast düzenlemekle suçlamıştı.
Kanadalı bir yetkili en az bir cinayetin daha Hindistan hükümetiyle bağlantılı suç şebekesi tarafından işlenen suçların bir parçası olarak değerlendirildiğini söyledi: 20 Eylül'de Winnipeg, Manitoba'daki bir Sih tapınağının yakınındaki bir evde bulunan 39 yaşındaki Sukhdool Singh Gill'in ölümü.
Yetkili, devam eden bir soruşturmayı kamuoyu önünde tartışamayacağı için isminin açıklanmaması koşuluyla konuştu. Cinayetle ilgili olarak henüz kimse tutuklanmadı.
Kanada, aralarında Hindistan'ın Kanada'daki yüksek komiseri Sanjay Kumar Verma'nın da bulunduğu altı Hintli diplomatı sınır dışı etti. Salı günü Hindistan hükümet yetkilileri, Kanada hükümetinin geçtiğimiz yıl soruşturma kapsamında düzenli olarak görüştüğü Verma'yı hedef almasını “saçma” olarak nitelendirdi.
6 diplomat sınır dışı edildi
Ontario, Ottawa'daki yetkililer, Hindistan'ın şiddetle reddettiği iddialarını desteklemek için çok az somut kanıt sundular. Pazartesi günü Hindistan hükümeti altı Kanadalı diplomatı da sınır dışı etti.
Hindistan'ın iki önemli istihbarat kurumu, dış istihbarattan sorumlu Araştırma ve Analiz Kanadı ile büyük ölçüde iç istihbarattan sorumlu İstihbarat Bürosu.
İstihbarat ve ulusal güvenlik aygıtındaki en üst düzey yetkili Hindistan'ın ulusal güvenlik danışmanı Ajit Doval'dır. Casusluk işinde deneyimli ve eski bir emniyet görevlisi olan Doval, Başbakan Narendra Modi'nin yakın danışmanlarından biri ve analistlere göre dış politikayı şekillendirmek için istihbaratı kullanarak önemli bir etkiye sahip olduğu biliniyor.
İstihbarat teşkilatı güçlendi
İngiltere'deki Hull Üniversitesi Kriminoloji, Sosyoloji ve Polislik Okulu'nda istihbarat ve uluslararası güvenlik alanında öğretim görevlisi olan Dheeraj Paramesha-Chaya, “Modi ve Doval'ın liderliğinde Hindistan istihbarat teşkilatları güçlendi” dedi. “Daha fazla finansman ve kurumlara daha fazla özgürlük sağlandı” diye ekledi.
Araştırma ve Analiz Kanadı'nın tarihsel odağı uzun zamandır Hindistan'ın başta Çin ve Pakistan olmak üzere bölgesel güvenlik ihtiyaçlarına bağlıydı. Sınır anlaşmazlıklarının silahlı çatışmaya dönüştüğü on yıl boyunca Hindistan'ın Çin ile yaşadığı çatışmaların ardından 1968 yılında İstihbarat Bürosu'ndan ayrıldı.
Zaman içinde Pakistan, Hindistan ile uyuşturucu savaşları ve dini gerilimlerden faydalanarak birbirlerinin topraklarında çatışma tohumları ektikçe Araştırma ve Analiz Kanadı'nın en büyük odak noktası haline geldi. Ancak kanadın ajanları büyük Hint elçiliklerine yayılmış durumda ve Hindistan'ın küresel hırsları arttıkça daha geniş bir istihbarat toplama aygıtına olan ihtiyacı da arttı.
Yine de Paramesha-Chaya, Kanada'da üslenen Sih aşırılık yanlılarından kaynaklanan tehdidin Hindistan'ın yabancı topraklarda hedefli suikastlar gerçekleştirmesine yetecek kadar önemli olduğu konusunda şüpheliydi.
“Kanada ve Amerika Birleşik Devletleri'nde Khalistan hareketine liderlik eden Sihleri ortadan kaldırmak için ulusal kaynakları kullanmanın Modi için hiç de siyasi bir tehdit olmadığını söyledi. “Hareket Hindistan için bir ulusal güvenlik tehdidi oluşturacak kadar büyümedi” diye ekledi. Yine de Modi, seçim kampanyasında Sih aşırılık yanlılarının yarattığı potansiyel tehdidi büyütüyor.
Hindistan, geçen yıl Adalet Bakanlığı'nın bir Hindistan vatandaşını hem ABD hem de Kanada pasaportuna sahip olan Halistan yanlısı bir grubun genel danışmanının öldürülmesini ayarlamaya çalışmakla suçladığı benzer bir davada ABD ile işbirliği yapıyor. Hintli yetkililer ABD soruşturmasıyla işbirliği yaptıklarını söylediler.
Avukat Gurpatwant Singh Pannun, 17 Eylül'de New York Güney Bölgesi'nde Hindistan hükümeti ve Doval ile Araştırma ve Analiz Kanadı'nın eski başkanı Samant Goel'in de aralarında bulunduğu diğer yetkililer aleyhine dava açtı. Adalet için Sihleri temsil eden ve Hindistan tarafından terörist olarak etiketlenen Pannun, hayatından endişe etmeye devam ettiğini söyledi. Ayrıca sanıklardan tazminat talebinde bulundu.
Aynı ayın ilerleyen günlerinde Doval, Hindistan liderinin ABD ziyareti sırasında Başkan Joe Biden ile Modi arasında yapılan bir görüşmede hazır bulunmamış ve bu da yokluğunun dava ile ilgili olabileceği spekülasyonlarına yol açmıştı. Ancak Hintli yetkililer Doval'ın görüşmenin yapıldığı sırada ülke içindeki meselelerle ilgilendiğini söyledi.
Hindistan'da medya kuruluşları ve yorumcular neredeyse aynı görüşü paylaşıyor: Trudeau'nun Hindistan'a karşı eylemleri tamamen iç politikadan kaynaklanıyor. Trudeau uzun zamandır Kanada nüfusunun yaklaşık %2'sini oluşturan Kanadalı Sihlere ilgi gösteriyor. Ve Sihler, başbakanın iktidarı elinde tutmak için desteğine güvendiği büyüyen bir siyasi güç haline geldi.
© 2024 The New York Times Company
