John Ismay / The New York Times
Pazartesi sabahı, zırhlı araçlar ve askerler Rusya'nın 1945'te İkinci Dünya Savaşı'nda Almanya'ya karşı kazandığı zaferi kutlamak için Moskova'da geçit töreni gerçekleştirdi. Ancak Rus ordusunun bir unsuru bariz şekilde eksikti: Savaş uçakları. Yetkililer havalanmamalarını kötü hava koşullarına bağlasa da Rus uçakları, pilotları ve havadan karaya silahları Ukrayna'ya karşı savaşta büyük ölçüde düşük performans gösterdi.
Rus hava kuvvetleri modern değil
Bu uçakların törende yer almaması, Devlet Başkanı Vladimir Putin'in yetenekli bir modern hava kuvveti inşa etmeyi başaramadığının altını çizdi. Bu sırada Rus uçak mürettebatı, Moskova’nın işgalin 75. gününde dahi imha edemediği Ukrayna uçaksavar füzelerinden kaçarken işgal bölgesine rastgele bombalar atıyor.
Üst düzey bir Savunma Bakanlığı yetkilisi pazartesi günü düzenlediği brifingde, Rus savaş uçaklarının genellikle her gün 200 ila 300 sorti uçtuğunu ancak birliklerine karşı jet saldırılarına devam eden Ukrayna üzerinde hava üstünlüğü sağlayamadığını söyledi.
Rusya önemli silahlarını harcıyor
Savaş üçüncü ayına girerken, Rusya seyir füzeleri, kısa ve orta menzilli balistik füzeler gibi isabet kabiliyeti en yüksek olan silahlarının çoğunu çoktan harcadı. Pentagon 2 mayısta, Rusya işgaline başladığında beri bu silahları 2 bin 125'ten fazla kez ateşlediğini söyledi. İngiltere savunma bakanı Ben Wallace pazartesi günü yaptığı konuşmada, savaşın ikinci haftasından sonra Rusların silah kullanımının keskin bir şekilde düştüğünü söyledi.
Rusya'nın eksiklikleri hakkında kamuoyu önünde konuşma yetkisi olmayan üst düzey ABD'li yetkili, Rusların güdümlü mühimmatlarının çoğunu harcadığını ve Mariupol’da bir sürü güdümsüz bomba kullandığını söyledi.
Rusya Batı’nın gerisinde
Güdümlü veya güdümsüz olsun, Rusların havadan atılan mühimmatları ABD ve NATO için 11 Eylül öncesinde kaldı. Batılı ordular artık lazerler veya GPS uydu sinyalleriyle bombalarını hedeflerine yönlendiren bir teknoloji kullanıyor. Yetkili ayrıca, Rusya'nın Ukrayna'yı işgal etmesinden sonra uygulanan yaptırımların ve ihracat kısıtlamalarının, Moskova'nın güdümlü silahlar yapmak için ihtiyaç duyduğu elektronik bileşenlere erişimini sınırladığını, Putin'in ordusunu modern hava mühimmatıyla yeniden donatma yeteneğini etkilediğini söyledi.
Sabit hedefleri vurabiliyorlar
Rusya, lazer veya uydu güdümlü bombalarla Ukrayna birlikleri ve hareketli araçları hızlı bir şekilde hedefleyemiyor. Büyük ölçüde yalnızca askeri binaları veya sivil nüfus merkezleri gibi sabit hedefleri vurabiliyor. ABD yetkilileri göre bunları da güdümsüz top mermileri, havadan atılan füzeler ve büyük güdümlü balistik füzelerle gerçekleştiriyor. Ancak bu denemelerin genellikle başarısız olduğunun da altını çizdi.
ABD ve Rusya bomba teknolojileri
Rus savaş uçakları halen ABD'nin II. Dünya Savaşı’nda kullandığı bombalardan bile daha az gelişmiş güdümsüz bombalara bel bağlıyor. NATO tarafından kullanılan standart Amerikan Mark-80 serisi bombalar ise farklı görevler için kolayca yeniden yapılandırılabiliyor.
Mark-80’ler dövme çelik gövdeye sahipken, Rus muadili bombalar birbirine kaynaklıdır. Üst düzey bir istihbarat yetkilisi, Rus tasarımının doğruluk yerine ucuz seri üretimi tercih ettiğini, bu yüzden bombaların uçuştan önce çok daha az montaj gerektirdiğini söyledi. Yani bu bombalar nispeten eğitimsiz Rus kuvvetleri tarafından kullanım için daha çekici bir seçenek haline getiriyor.
Rusların güdümlü mühimmatı
ABD’li yetkili Rusya'nın kullandığı güdümlü mühimmatın, Rus ve Belarus hava sahasındaki Tu-95 Bear ve Tu-160 Blackjack bombardıman uçakların ateşlediği Kh-101 seyir füzeleri, Toçka ve İskander gibi yerden fırlatılan kısa ve orta menzilli balistik füzeleri ve denizdeki savaş gemilerinden ateşlenen az sayıda Kalibr seyir füzeleri ile sınırlı olduğunu söyledi. Savunma İstihbarat Teşkilatı'nın bir raporuna göre bu füzelerin çoğu yalnızca son 10 yılda fırlatıldı. Pentagon ise 1970'lerin sonlarında Tomahawk adlı ilk geniş alanlara ulaşabilen seyir füzesini test ediyordu.
Rusya neden güdümsüz bomba kullanıyor?
Rusya'nın Ukrayna hava sahası üzerindeki savaş uçakları için güdümsüz bombalara güvenmesi, işgalin 24 Şubat'ta başlamasından bu yana hükümet ve sivil silah analistleri arasında kafa karışıklığına neden oldu. Rusya sadece üç yıl önce Suriye’deki hastanelere saldırdığında lazer ve uydu güdümlü silahlara sahip olduğunu göstermişti. Ancak Savunma Bakanlığı'nın kıdemli bir analisti, Rusya'nın Suriye ve Ukrayna’ya karşı gerçekleştirdiği hava saldırıları arasındaki çok büyük farklar olduğunu söyledi. Rus savaş uçakları Suriye'de rahatça uçabiliyor ve güdümlü bomba atmadan önce istedikleri kadar hedeflerinin üzerinde oyalanabiliyordu. Ukrayna jetleri ve karadan havaya füzeleri ise bunu imkansız kılıyor.
Ruslar İHA’yı ihmal etti
Savunma Bakanlığı yetkilileri ayrıca, Rusya'nın hedefleme sorununun gözetleme İHA’larına yeterince yatırım yapmamasıyla ilgili olduğunu söylüyor. Şu ana kadar sadece iki silahsız Rus İHA görüldü: Forpost ve Orlan. Öte yandan Ukrayna, Rus birliklerini ve araçlarını Türkiye'den satın aldığı TB2 İHA’larla vuruyor.
Savunma Bakanlığı yetkilisi röportajda, "Suriye, Rusların oldukça uzun süredir geliştirmekte olduğu bu yeni sistemlerin birçoğunu gerçek dünyada değerlendirmesi için fırsat sundu. Ancak geniş ölçekte bir şey yapmaya zorlanmadılar. Bu yüzden bu deneyimi Ukrayna’ya uyarlamaya çalıştığınızda sistemi gerçekten zorluyorsunuz ve bazı sorunları görüyorsunuz” diye konuştu.
© 2022 The New York Times Company
