Lola Fadulu / The New York Times
“Yaya dostu” olma amacı taşıyan New York sokakları, 2024’te araç trafiği, bisikletler ve diğer motorlu araçların artışıyla birlikte yayalar için giderek daha tehlikeli hale geldi. Şehir istatistiklerine göre, son yıllarda trafikte ölüm oranlarını azaltma çabaları sekteye uğradı.
2024’te yaya ölümlerinde yaklaşık yüzde 18’lik bir artış yaşandı. 30 Aralık itibarıyla, 2023’teki 101 ölümden 119’a yükselen bu rakam, New York’un yürünebilirlik iddiasını zedeledi. Örneğin, Temmuz ayında Harlem’de bir sürücünün kırmızı ışık ihlali nedeniyle 51 yaşındaki bir adam hayatını kaybederken, Ekim ayında Brooklyn’de bir kavşakta bekleyen 49 yaşındaki Felix Mendez, bir sürücünün çarpması sonucu öldü. Noel Günü’nde ise Manhattan’da bir taksi, aralarında 9 yaşında bir çocuğun da bulunduğu altı yayaya çarptı.
Ulaşım Alternatifleri örgütünden Philip Miatkowski, yaya ölümlerindeki artışın endişe verici olduğunu vurguladı ve “Her New Yorklu aslında bir yayadır; bu şehir ABD’nin en yürünebilir şehridir ve New Yorkluların büyük çoğunluğu günlük seyahatlerini yaya olarak yapar” dedi.
İsveç’ten esinlenen program
Eski Belediye Başkanı Bill de Blasio, 2014 yılında trafik kazalarını azaltmayı hedefleyen Vision Zero Hareket Planı’nı başlattı. İsveç’ten esinlenerek geliştirilen bu program, trafik kazalarını önlenebilir olarak değerlendiriyor.
Programın ilk yıllarında trafik kazalarında ölümler önemli ölçüde azaldı. 2018’de Vision Zero döneminin en düşük seviyesi olan 206 ölüm kaydedildi. Ancak sonraki beş yılda, ölümler yıllık ortalama 250 seviyelerine geri döndü. 2024’te toplam trafik kazası ölümleri, 30 Aralık itibarıyla, bir önceki yılın aynı dönemindeki 263’ten 251’e düştü.
Şehir yetkilileri, Vision Zero’nun başladığı döneme kıyasla ölümlerin hala önemli ölçüde düşük olduğunu belirtti. Şehir Ulaştırma Departmanı Sözcüsü Vincent Barone, 2024’teki ölümlerin pandemi öncesi seviyelere göre daha düşük olduğunu ve sokak güvenliği çalışmalarının hızla devam ettiğini söyledi.
2024 yılında New York Eyalet Valisi Kathy Hochul, “Sammy Yasası” olarak bilinen ve şehrin hız sınırını çoğu sokakta saatte 20 mile düşürmesine olanak tanıyan yasayı imzaladı. Yasa, 2013 yılında Brooklyn’de bir minibüsün çarpması sonucu hayatını kaybeden Sammy Cohen Eckstein adına çıkarıldı.
Belediye Başkanı Eric Adams’ın yönetimi, 2022’den bu yana trafik ölümlerinin %8 oranında azaldığını duyurdu. E-bike ve diğer motorlu iki tekerlekli araçların dahil olduğu kazalar %25 oranında azalırken, yaşlı yaya ölümleri %17 düştü. Şehir ayrıca 2023’te 32 mil bisiklet yolu ekledi ve daha fazla genişletti; son üç yılda 1,4 milyon metrekarelik yaya alanı oluşturdu.
Ancak Adams yönetimi, otobüs ve bisiklet yolları oluşturma konusundaki yavaşlığı nedeniyle eleştiriliyor. Belediye Başkanı, görev süresi bitene kadar 300 mil korumalı bisiklet yolu yapmayı vaat etmişti.
Çözüm önerileri neler?
New York Üniversitesi Rudin Ulaşım Merkezi Direktörü Sarah Kaufman, Vision Zero’nun, büyük kamusal alan düzenlemeleri olmadan sınırlı bir etki gösterdiğini belirtti. Kaufman, yaya geçişleri için sinyalizasyonların iyileştirilmesi, hız yapan ya da kırmızı ışık ihlali yapan sürücülere daha sert cezalar uygulanması gibi adımların atılması gerektiğini söyledi.
Riders Alliance adlı toplu taşıma savunuculuğu örgütünden Danny Pearlstein ise, otobüs yolları, kaldırımları genişletme, yükseltilmiş yaya geçitleri ve geniş dönüşleri zorlaştıran beton ayırıcılar gibi çözümlerin hızla uygulanması gerektiğini ifade etti.
Kaufman, Pazar günü başlaması planlanan sıkışıklık ücretlendirme (congestion pricing) programının yaya güvenliği için kritik olduğunu belirterek, yoğun saatlerde yaya erişimini artırmak ve korumalı bisiklet yolları eklemek gibi çözümler önerdi. İstatistiklere göre yaya ölümleri genellikle öğleden sonra 15:00 ile akşam 21:00 saatleri arasında meydana geliyor.
New York, yaya güvenliğini artırmak için büyük bir çaba gösterse de, trafik kazalarındaki bu artış, daha hızlı ve kapsamlı çözümlerin gerektiğini ortaya koyuyor.
© 2025 The New York Times Company
