Vücudun en büyük organı olan cilt potansiyel olarak zararlı maddelere karşı bir bariyer görevi görürken aynı zamanda vücut sıcaklığının düzenlenmesine de yardımcı olur. Ancak cilt her ne kadar güçlü olursa olsun özellikle güneşten gelen zararlı ışınlara karşı hassastır. Ciltteki hasarın ortaya çıkması yıllar alabilir ve sonucu ölümcül olabilir. Harvard Tıp Fakültesi onkoloğu Catherine Pisano "Hangi yaşta olursanız olun ya da hasarın boyutu ne olursa olsun, cildinize bakmak için hiçbir zaman geç değildir. Cildinizi korumaya şimdi başlayın" dedi.
Güneş hasarı ne sıklıkla görülür?
NYU Grossman Tıp Fakültesi'nden Doçent Mary L. Stevenson "Güneş hasarı son derece yaygın görülür. İki farklı dalga boyundaki ışınlar cilt hasarına yol açar" dedi. Pisano, Ultraviyole A'nın (UVA) cildin daha erken yaşlanmasına yol açtığını, ancak Ultraviyole B'nin (UVB) normal hücreleri prekanseröz veya kanserli hücrelere dönüştüren DNA hasarına neden olabileceğini söyledi. Pisano "Hasarın ortaya çıkması yıllar sürdüğünden, 20'li yaşlarınızda ortaya çıkan güneş yanıkları 50'li yaşlarınızda cilt kanserine dönüşebilir" dedi.
Harvard Tıp Fakültesi'nde dermatoloji doçenti olan Shadi Kourosh, çevresel faktörlerin de cildi etkilediğini söyledi. Kourosh, "Cilt kanserine katkıda bulunan görünür ışık, kızılötesi (ısı) radyasyon ve kirlilik gibi diğer faktörlerin rolü ile ilgili daha fazla şey öğreniyoruz. Duman ve orman yangınları nedeniyle havadaki kirleticilerin aslında cilt bariyerini aşındırabildiğine ve DNA hasarına neden olabileceğine dair kanıtlar var" dedi.
Cilt kanseri ne kadar yaygın?
Sadece Amerika'da her gün 9.500 kişiye cilt kanseri vakası konuluyor ki bu da onu ülkenin en yaygın kanser türü yapıyor. Stevenson "Bazal hücreli karsinom en yaygın olanıdır, bunu skuamöz hücreli karsinom ve melanom takip ediyor" dedi. Skuamöz ve bazal hücreli kanserler cildin en dış tabakasında meydana geliyor. Melanom melanosit olarak bilinen hücrelerden kaynaklanan bu kanser cildin en derin katmanlarına geçip ölümcül hale gelebilir.
Cilt kanserini nasıl önlersiniz?
Dermatolog Jeremy Brauer, "Cilt kanseri riskini gerçekten ortadan kaldırmazsınız. Ancak güneşten korunarak riski azaltabilirsiniz. Bunlar arasında UVA/UVB geniş spektrumlu güneş kreminin uygun şekilde uygulanması, şapka ve güneş gözlüğü de dahil olmak üzere [ultraviyole koruma faktörlü] giysilerin giyilmesi, gölgede kalmak ve açık hava etkinliklerini mümkün olduğunca sabah 10'dan önce veya akşam 4'ten sonra planlamak yer alıyor" dedi.
Güneş hasarlı cildin tedavisi var mı?
Stevenson, birden fazla cilt kanseri veya aktinik keratoz adı verilen kanser öncesi lezyon öyküsü olan kişilere topikal kremler reçete edilebildiğini söyledi. Bu kremler kanser öncesi hücreleri tedavi etmeye ve azaltmaya yardımcı olabilir. Bir başka yöntem ise cilde uygulanan ve daha sonra ışıkla aktive edilen bir çözeltiyle gerçekleştirilen fotodinamik terapi (PDT). Bu tedaviler DNA hasarına karşı güçlü bir bağışıklık sistemi tepkisi yaratarak hasarlı hücrelerin kansere dönüşme riskini azaltıyor. Bu tedaviler birkaç kez tekrarlanarak yapılıyor. Fraksiyonel yüzey yenileme (veya Fraxel) olarak bilinen bir lazer tedavisi, kanser öncesi değişiklikleri azaltabilir ve bazı kanserlerin gelişme riskini azaltabilir.
Ne zaman doktora görünmek gerekir?
Pisano, "Dört ila altı hafta içinde geçmeyen her türlü sivilce, böcek ısırığı veya kırmızı şişlik ve kaşıntılı, ağrılı, kanayan veya boyutu artan her şey bir dermatoloğa gösterilmelidir" dedi.
Melanomu tespit etmenin yolları
Cildinizde gördüğünü bir lekenin melanom olup olmadığını anlamanın yolları şöyle:
- Ciltteki bir lekenin yarısının diğer yarısıyla eşleşmemesi.
- Kenarları pürüzlü ve düzensizdir.
- Lekenin rengi kahverengi, siyah, gri, kırmızı veya beyaz tonlarında düzensizdir.
- Leke 6mm'den daha büyüktür.
- Leke yeni çıkmış veya sürekli büyüyordur.
