Meme kanserinde efsaneler ve gerçekler

Ekim ‘meme kanseri farkındalık ayı’ydı. Özellikle kadınlara erken tanı, kendi kendine muayene, yıllık kontrollerin aksatılmaması gerektiğiyle ilgili bilgilendirme yapılıyor. Çünkü meme kanseri, kadınlarda kanserlerden ölümlerin birinci nedeni. Hep güncel bir hastalık olduğundan bu konuyla ilgili bir dolu da efsane var. Bunlardan birkaçını ve efsanelerin ardındaki gerçekleri anlatmak istiyorum. EFSANE: Ailemde meme kanseri yok ve ben de olmayacağım. GERÇEK: Meme kanseri tanısı konan kadınların yüzde 75’inde bilinen bir aile öyküsü yoktur. En büyük risk faktörleri kadın olmak ve yaşlanmaktır. Zamanla sağlıklı meme hücreleri kendi başlarına mutasyonlar geliştirebilir ve sonunda kanser hücrelerine dönüşebilir. Yine de ailede güçlü bir meme kanseri hikayesi gözardı edilemeyecek kadar önemlidir ve bunu doktorunuzla mutlaka paylaşmalısınız. EFSANE: Sağlıklı bir kiloyu koruyorsanız, düzenli egzersiz yapıyorsanız, sağlıklı besleniyor ve alkolü sınırlandırıyorsanız meme kanseri konusunda endişelenmenize gerek yok. GERÇEK: Bu davranışlar meme kanseri riskini azaltsa da tamamen ortadan kaldırmaz. Kontrollerimizi aksatmamak ve zamanı gelince görüntüleme yöntemlerine başvurmak önemli. EFSANE: Sütyen giymek meme kanserine neden olur. GERÇEK: Sütyenlerin meme kanserine neden olduğuna dair hiçbir kanıt yok. İddia, sütyen giymenin (özellikle balenli olanlar) memeden lenf sıvısının akışını engelleyerek dokuda toksik maddelerin birikmesine neden olacağıydı. Ancak bu teori desteklenmedi. EFSANE: Koltuk altı terlemeyi önleyici kullanmak meme kanserine neden olabilir. GERÇEK: Koltuk altı terlemeyi önleyiciler ile meme kanseri arasında bir bağlantı bulunamamıştır ancak bunların güvenirliliği halen araştırılmaktadır. Özellikle alüminyum ve diğer kimyasalları içerenlerin lenf bezlerine emilip meme hücrelerine girerek kanser riskini artırdığına dair söylentiler var. Diğer bir teori ise, ter önleyicilerin koltuk altı terlemesini durdurarak toksik maddelerin salınımını engellemesi ve kansere neden olabileceğidir. Ama bunların hiçbiri kanıtlanmış değil. EFSANE : Çok şeker tüketmek meme kanserine neden olur. GERÇEK: Diyetteki şekerin meme kanserine yol açtığıyla ilgili bir veri yok. Fakat kanser hücrelerinin şekeri normal hücrelere göre çok hızlı tükettiğini biliyoruz. EFSANE : Yıllık mamografiler meme kanserini asla atlamaz. GERÇEK: Mamografi nadiren meme kanserini kaçırabilir. Ya da gerçek negatif bir mamogramdan sonra kanser gelişebilir. O nedenle göğüslerinizdeki bir değişikliği hemen fark etmeniz, meme kontrolü yapmanız ve her yıl doktorunuza fizik muayene için başvurmanız elzemdir. EFSANE: Meme kanseri her zaman ele gelen bir yumruya neden olur. GERÇEK: Meme kanseri, özellikle ilk ortaya çıktığında kitle formunda olmayabilir. Halk arasında başka bilgiler de dolaşır. Kitle ağrılıysa kanser değildir ya da pürüzsüz ve hareketliyse iyi huyludur gibi. Bunlara itibar etmeyip, bir doktora gidilmelidir. EFSANE : Erken evre meme kanseri asla tekrarlamaz. GERÇEK : Erken evre meme kanserinin bile geri dönme ihtimali vardır. Başka bir inanış ise ilk 5 sene geçtiğinde tehlikeyi atlattığınızdır. En büyük risk ilk 2 ila 5 yıl arasında olsa da daha sonrasında nüks görülebilir. O yüzden olaya ‘Tedavim oldu ve bitti’ morali ile bakmakla birlikte kontrollerimizi aksatmayalım. EFSANE : Tüm hastalar aynı şekilde tedavi ediliyor. GERÇEK : Artık neredeyse bütün kanser tedavileri kişiselleştirildi. Tümörün patolojik ve genetik özellikleriyle hastanın kondüsyonu birlikte ele alınıyor. Meme kanserinde çok spesifik özelliklere bakılıp tedavi planı yapılıyor. Bu hem meme kanserinde hem de diğer kanserlerde ‘total cure’ dediğimiz tam iyileşme hedefine bizi götürüyor.  Bir kadın için meme kaybetmek, hiç yaşanmasını istemediğimiz bir duygu. Elbette günümüzde plastik cerrahi sayesinde travmalarımız azalıyor ve ben de onlardan biriyim. Yine de önemli olan erken tanı. Erken tanı sayesinde bazen cerrahi ve kemoterapiye gerek bile duyulmuyor. Vücudumuzu çok iyi tanımak, iyi beslenmek, egzersiz yapmak ve iyi uyumak sağlıklı olmanın kuralları ama ne yazık ki bazen yetmiyor ve bu konuda da altın anahtar yıllık muayene ve görüntülemeler. Lütfen kontrollerinizi önemseyin.