Ukrayna kriziyle birlikte Çin-Rusya ilişkileri de daha büyük hararetle tartışılır oldu. Time dergisinde Charlie Campbell’ın kaleme aldığı yazı krizin Çin açısından ne anlama geldiğine dair dikkat çekici noktalara değiniyor. Campbell’a göre kriz Batı’nın hiç istemediği bir şeye, Rusya-Çin yakınlaşmasına vesile olabilir.
Çin ikili oynuyor: Bir yandan kurallara dayalı uluslararası nizamı, yani Ukrayna’yı, diğer yandan Putin’in tek adama dayalı realpolitik anlayışını, yani Rusya’yı destekliyor. ABD konusunda ise Rusya ile hemfikir. Kış Olimpiyatları’nın açılış töreni sonrası bir araya gelen Şi ve Putin ortak bir basın açıklaması yaparak ABD’nin hem Avrupa hem de Asya-Pasifik üzerindeki “negatif” etkisini eleştirmişti.
Ticari ilişkiler de süreç için önemli. Çin’in Rusya’dan petrol alması, olası Batı yaptırımlarının Rusya üzerindeki etkisini hafifletebilir. 2014’te Kırım’ın ilhakından sonra da Çin devlet bankaları, Batı’nın yaptırım uyguladığı Rus bankalarına kredi vermişti.
Pekin sınır değişikliğine karşı
Ama her şey güllük gülistanlık değil. Pekin haritaların değişmesine sıcak bakmıyor. Mesela 2014’teki Kırım ilhakı Çin tarafından resmen tanınmadı. Aslında Çin jeopolitik konularda tam bir pragmatist. Çin’in korkusu Kiev’e Kremlin yanlısı bir hükümet gelmesi değil, Ukrayna’nın kaosa sürüklenmesi. Ukrayna’nın en büyük ticaret ortağı olan Çin, aynı zamanda Kiev’den stratejik öneme sahip askeri donanım alıyor.
Ukrayna’daki savaş Çin üzerindeki dikkati dağıtabilir. Şi dünyanın bir yanda ABD ve Avrupa, diğer yanda Rusya ve Çin olmak üzere iki zıt kutba ayrılma ihtimalini canlı tutuyor.
Şi’nin bir diğer ana gündemi ise 1945-49’taki iç savaş sonrası ülkeden ayrılan özerk Tayvan’ı geri almak. Aslında iki durum birbirinden farklı. Ukrayna ABD’nin ne müttefiki ne de stratejik ortağı; halbuki Washington uluslararası anlaşma uyarınca Tayvan’a ihtiyaç duyduğu silahları satmakla yükümlü. Ukrayna’da karmaşık bir kara harekatı söz konusu; Tayvan savaşı ise donanmalar ve füzelerle yapılabilir.
Öte yandan Ukrayna olayı Şi’ye Batı yaptırımları konusunda fikir verebilir. Rusya’nın 1.7 trilyon dolarlık ekonomisi, Çin’in onda biri bile değil. Batılılar Kremlin’e dahi anlamlı ekonomik yaptırımlar uygulayamıyorsa, Çin’i Tayvan hayalinden vazgeçirmeye de yetmeyecektir.
