İngiltere, Liz Truss'ın Muhafazakar Parti’nin kontrolünü kaybetmesinden sonra önümüzdeki hafta sonuna kadar yeni bir başbakan sahip olacak.
1922 komitesinin başkanı Sir Graham Brady, tamamlanması yalnızca bir hafta sürecek olan yıldırım hızında bir liderlik yarışması için planlar yapıyor. Komitenin bugün, dört ay içinde ikinci kez gerçekleşecek yarışın kurallarına karar vermesi planlanıyor.
Eğer kurallar bugün belirlenirse adayların kısa bir listesi Pazartesi gününe kadar kesinleşebilir. Birlik adayı çıkmazsa ve yarışmada sona iki kişi kalırsa, parti üyelerinden gelecek Cuma günü çevrimiçi bir oylamaya katılmaları istenebilir.
Olası adaylar kimler?
Ayrıca Muhafazakar Parti yönetim kurulu, yetki devrini görüşmek üzere Perşembe günü saat 16:00'da acil bir toplantı yapacak. Başbakanın istifasından birkaç dakika sonra Maliye Bakanı Jeremy Hunt, yarışa katılmayacağını söyleyen ilk kişi oldu. Daha önceki yarışta Truss’ın gerisinde kalan Riski Sunak ve Avam Kamarası Lideri Penny Mordaunt, önde gelen iki aday olarak görülüyor.
Yeni İçişleri Bakanı Grant Shapps ve dün istifa eden Suella Braverman’in de aday gösterileceği söylentiler arasında. Boris Johnson ayrıca son günlerde artan sayıda milletvekilinin eski başbakanı desteklemesiyle yarışa katılmaya karar verebilir.
Başka bir Muhafazakar liderlik yarışı olacak mı?
Muhafazakar Parti, başka bir uzun süreli liderlik yarışmasından kaçınmaya kararlı. Liz Truss, kazananın bir hafta içinde açıklanacağı bir liderlik yarışması olacağını duyurdu. Henüz yarışın kuralları bilinmese de genellikle ilk aşama milletvekillerinden destek alan adayların kısa bir listesinin oluşturulması olur. Daha sonra, son iki aday oy pusulasına konulmadan önce milletvekilleri arasında birkaç aşamada oylamalar gerçekleştirilir.
Liderlik yarışını kim kazanabilir?
Tartışılan seçeneklerden biri, Truss'ın eski rakipleri olan Rishi Sunak ve Penny Mordaunt’ın yer aldığı bir birleşmeydi. Liderlik yarışı yapılacağı açıklandığı için artık bu pek olası değil. Temmuz ayında Muhafazakar milletvekillerinin oylamasında Sunak birinci olurken, Mordaunt üçüncü oldu, yani hala önemli sayıda destek alabilirler.
Diğer adayların ise yeni atanan Bakan Jeremy Hunt ve Savunma Bakanı Ben Wallace olması bekleniyor. Sunak, henüz konuya ilişkin bir açıklamada bulunmadı ancak yarışta ön sıralarda yer aldığı yönündeki spekülasyonlar devam ediyor.
Boris Johnson tekrar başbakan olabilir mi?
Johnson'ın tekrar Başbakanlığa aday olup olmayacağı konusunda çok fazla spekülasyon yapıldı ve onu bunu yapmaktan alıkoyacak hiçbir kural yok. Johnson, Truss'ın yerine kimin geçeceğine dair son anketlere göre şu anda Rishi Sunak, Penny Mordaunt, Jeremy Hunt ve Ben Wallace'ın gerisinde kalıyor.
Yakın müttefiklerinin siyasi bir geri dönüş yapıp yapmayacağı konusunda çelişkili görüşler var. Bazıları bunun olası olmadığını söylüyor. Ancak diğerleri, biraz uzak kalıp dinlendikten sonra spot ışıkları için tekrar koşabileceğini söyledi.
Yeni lider geldiğinde genel seçim yapılması gerekiyor mu?
Yeni bir Başbakan atandığında otomatik olarak genel seçim olmaz. Yeni bir Muhafazakar Başbakan olarak görevi devraldığında, genel seçim çağrısı yapmak zorunda değiller. Bu bir sonraki genel seçimin Ocak 2025’te yapılabileceği anlamına geliyor.
Başbakan, Kralın hükümeti feshetmesini isterse genel seçim yapılabilir. Ancak İşçi Partisi genel seçime zorlayamaz. Ancak, hükümete güvensizlik önergesi sunabilir. Kabul edilirse, en olası sonuç bir seçimin tetiklenmesi olacaktır.
