Damien Cave / The New York Times
Yeni İşçi Partisi başbakanı Anthony Albanese, Avustralya'da cumartesi günkü seçimlerde zafer ilan etmek için sahneye çıktıktan birkaç dakika sonra iklim değişikliğini bir siyasi çatışma kaynağından ekonomik büyüme unsuruna dönüştürme sözü verdi. Albanese, tezahürat yapan destekçilerine “Birlikte iklim savaşlarını sona erdirebiliriz. Avustralya'nın yenilenebilir enerjide süper güç olma fırsatından faydalanabiliriz” diye seslendi.
İklim değişikliği öncelik olabilir
Albanese’nin zaferi ve küresel ısınmayla mücadeleyi öncelik haline getiren iki partili sistemin dışındaki adaylara oy atanlar ile Avustralya’nın iklim politikasında önemli bir değişikliğe gitme olasılığı aniden arttı.
Ülkenin bu konuda ne kadar ileri gideceği hâlâ sayılmakta olan son sayılara bağlı olacak. Ancak fosil yakıt endüstrisi Avustralya'yı son otuz yıldır yöneten muhafazakarları elinde tutuyordu.
Bu dönemi umutsuzluk içinde geçiren seçmenler, aktivistler ve bilim insanları cumartesi günkü seçimlerle yepyeni bir havaya girdi. Küresel iklim değişikliğinde geride kalmakla bilinen ve karbon emisyonlarını azaltmak için asgari 2030 hedefleri benimseyen ülke, anketlerinde çoğu Avustralyalının artık istemediğini söylediği iklim değişikliğine karşı inkar ve geciktirme yaklaşımını nihayet bir kenara attı.
Ulusal Avustralya Üniversitesi'nden ödüllü iklim bilimcisi ve yazar Joëlle Gergis, “Bu, Avustralya'nın uzun zamandır beklediği iklim seçimidir. Ülkemizin tarihinde belirleyici bir andı" diyor.
Köklü değişiklikler zor olabilir
Yine de bu değişime yol açan faktörlerin yerleşik karşı etkenler kadar güçlü ve ikna edici olup olmayacağını göreceğiz. ABD’de olduğu gibi Avustralya’da da onlarca yıllık geleneksel enerji alışkanlıklarını sona erdirmek veya en azından değiştirmek zor olacaktır.
Yalnızca son mali yılda, Avustralya federal, eyalet ve bölge hükümetleri kömür ve diğer fosil yakıt endüstrilerine yaklaşık 8.2 milyar dolar değerinde sübvansiyon sağladı. Doğal gaz ile petrol çıkarma, kömürle üretilen elektrik, kömür demiryolları, limanlar ve çoğu başarısız olsa da karbon yakalama ve depolamaya ise 39 milyar dolarlık sübvansiyon taahhüt edildi.
Gergis'in yakın tarihli makalesinde belirttiği gibi "Bu, Acil Müdahale Fonu'ndan 10 kat, Ulusal İyileşme ve Dayanıklılık Ajansı'nın bütçesinin ise 50 katından fazla". Başka bir deyişle, Avustralya gezegenin ısınmasına neden olan şirketleri desteklemek için, insanların yaydıkları sera gazlarına bağlı maliyetlerle başa çıkmalarına yardımcı olmaktan çok daha fazla para harcıyor.
Madencilik devam edebilir
Son birkaç yılda yenilenebilir enerji yatırımlarında da bir artış oldu ancak aynı ölçeğe yakın dahi değil. Albanese’in İşçi Partisi kampanyaları sırasında bu uyumsuzluğa doğrudan değinmekten kaçınmaya çabaladı.
New South Wales'in kuzeybatısındaki hareketli kasaba Singelton’daki sakinlerin yüzde 20'sinden fazlası maden sektöründe çalışıyor. Seçim gününde, muhafazakar koalisyondan ayrılan grubun parçası Ulusal Parti'nin afişlerinde “Yerel madencilik işlerini koruyun”, İşçi Partisi’nin posterlerinde ise “Canberra’ya madenci gönderin” yazıyordu. Dahası her iki partinin adayları da bölgenin madencilik geleceği konusunda iyimserdi.
Fosil ve yenilenebilir eş zamanlı mı yürütülecek?
İşçi Partisi’nden parlamentoda koltuk kazanan eski madenci Dan Repacholi, “İnsanlar kömürümüzü aldıkça biz de satmaya kesinlikle devam edeceğiz” diye konuştu. Kömür madenciliği endüstrisi bölgede oldukça büyük ancak yenilenebilir kaynaklara, özellikle de hidrojene yapılan özel yatırımlar da artıyor. Repacholi "Bu endüstrilerin her ikisi de yukarı doğru hareket edecek ve burada büyük bir ekonomik patlama yaşayacağız" dedi.
Albanese kampanya sırasında kendisini iki tarafa da hitap eden bir aday olarak konumlandırdı. Büyük ölçüde Singleton gibi mavi yakalı bölgeleri elinde tutmak için yeni kömür madenlerinin yanı sıra yenilenebilir enerji kaynaklarına da destek sözü verdi.
Yeşiller’den baskı artacak
Ancak şimdi iklim konusunda daha hızlı ilerlemek için daha fazla baskı altında olacak. Muhafazakar koalisyona karşı cumartesi günkü büyük darbe, İşçi Partisi’nin azınlık hükümeti kurmak için ihtiyaç duyulabileceği Avustralyalı Yeşiller için de temel bir atılımdı. Yeşiller'in lideri Adam Bandt, partisinin herhangi bir anlaşmadaki önceliğinin yeni kömür ve doğal gaz projelerinin yasaklanması olduğunu belirtti.
Avustralya 2030 karbon emisyonu azaltma hedefini 2005 seviyelerinin yüzde 43 altına indirme olarak belirtmişti. Ancak bu hedefin yüzde 60’a çıkarılması gerektiğini savunan birkaç yeni bağımsız milletvekili de Albanese ve muhalefetine baskı yapacak.
Herkes yeniden konumlanacak
İnsanların arabalarına güç vermesini ve evlerini elektrikle ısıtmasını kolaylaştıracak politikaları savunan enerji politikası uzmanı Saul Griffith, “Siyasetin her iki tarafı da kendilerini yeniden konumlandırmak zorunda kalacak. Bu, iklim konusunda çok net bir mesaj” diyor.
Diğer birçok uzman gibi Griffith de ekonomik baskı yoluyla kendi kendine sönmesini beklediği kömür madenciliğini sona erdirmek için cesur vaatlerle ilgilenmediğini söylüyor. Yeni doğal gaz projeleri daha büyük bir sorun teşkil ediyor.
Kuzey Bölgesi'ndeki Beetaloo Havzası'nın doğal gaz sahaları için planlanan büyük çıkarma çabası, Avustralya'nın diğer gelişmiş ülkelerle eşit düzeyde emisyon azaltma hedeflerini yok etmeye yetecek kadar karbon emisyonu üretebilir. Çoğu çevreci, bağımsız kuruluş Zali Steggall’ın sunduğu gibi daha katı emisyon hedefleri belirleyecek, titiz bilim araştırmalarıyla bunlara ulaşmak için çalışıcak yasa tasarılarıyla yola çıkmayı umuyor.
İklim uzun vadeli bir oyun
Melbourne Üniversitesi'nde iklim değişikliği politikaları uzmanı Robyn Eckersley, İşçi Partisi, Yeşiller ve bağımsızların karbon vergisinin Avustralya iklim politikasında neredeyse on yıllık bir geri tepmeye neden olduğunu akılda tutarak uzun vadeli oyunu oynamaları gerektiğini söylüyor.
Tek bir sayıya veya fikre takılı kalmanın ilerlemeyi ve ivmeyi engelleyeceğini düşünüyor. Eckersley “Bir fikri ele almak ve onun etrafında birlik oluşturmak önemli. Fikrin nasıl geliştirileceği konusunda tartışmak tek şey ile hiçbir şey arasında gidip gelmekten daha iyidir” diyor.
“Orta sınıf ayaklanması”
Griffith, Avustralya'nın rekor kıran güneş enerjisi panelleri alımından yararlanarak iklim değişikliğinin gerektirdiği enerji geçişi için küresel bir model olma şansı olduğunu söyledi. Avustralya'daki her 4 evden 1'inde güneş panelleri var. Bu rakam diğer tüm büyük ekonomileri geride bırakıyor. Panellerin ürettiği elektriğin maliyeti ise geleneksel şebekeye oranla beşte bir daha ucuz.
Griffith "İklimle ilgili gerçek eylem toplum tarafından yönetilmeli" diyor. Seçim sonuçlarının cesaret verici olduğunu, sorunun daha geniş bir seçmen yelpazesinde yankı bulduğunu savundu. Griffith “Daha az bölücü bir noktadan, merkezden geliyor. Bu bir orta sınıf ayaklanması ve bu nedenle iklim eylemi partizanca değil" diye konuştu.
© 2022 The New York Times Company
