Steven Lee Myers / The New York Times
ABD'de son haftalarda isimleri ülkeye yakın haberlere odaklandıklarını düşündüren bir avuç web sitesi ortaya çıktı: D.C. Weekly, New York News Daily, Chicago Chronicle ve daha yeni bir kardeş yayın olan Miami Chronicle. Aslında bunlar yerel haber kuruluşları bile değil. Araştırmacılar ve hükümet yetkilileri, bunların gerçek haber kuruluşlarını taklit ederek Kremlin propagandasını suç, siyaset ve kültürle ilgili tuhaf haberlerin arasına serpiştirmek için tasarlanmış Rus girişimleri olduğunu söylüyor.
Dezenformasyon ağının temeli olabilir
Rusya uzun zamandır ABD'deki kamusal söylemi etkilemenin yollarını ararken, şu ana kadar en az beş tane olan sahte haber kuruluşları, Amerikalı okuyucuları kandırmak için yeni platformlar bulma çabalarındaki yeni bir adımı temsil ediyor. Araştırmacılar ve yetkililer, bu sitelerin Kasım ayındaki ABD başkanlık seçimleri öncesinde dezenformasyon yaymak üzere hazırlanmış bir çevrimiçi ağın temelleri olabileceğini belirtiyor.
Rusya'nın sinsi dezenformasyon çabalarını ortaya çıkaran Clemson Üniversitesi Medya Adli Tıp Merkezi'nin eş direktörü Patrick Warren, yapay zeka ve diğer dijital araçlardaki gelişmelerin "bunu yapmayı daha da kolaylaştırdığını ve yaptıkları içeriği daha da hedefli hale getirdiğini" söyledi. Miami Chronicle'ın web sitesi ilk olarak 26 Şubat'ta yayınlandı. Sloganı yanlış bir şekilde "1937'den beri Florida Haberleri" sunduğunu iddia ediyor.
Site geçen hafta ABD Dışişleri Bakanlığı'nın siyasi işlerden sorumlu müsteşarı Victoria Nuland'ın Rus muhalif Aleksey Navalni'nin ölümünden sonra ABD'nin Rusya'nın muhalefetine verdiği desteğin değişmesini tartıştığı sızdırılmış bir ses kaydı hakkında bir haber yayınladı. İstihbarat konularını tartışmak için isimlerini vermek istemeyen yetkililere göre kayıt sahte.
Prigojin'den sonra dümene kim geçti?
Uzman ve yetkililere göre bu kampanya, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in eski ortağı olan ve troller üreten İnternet Araştırma Ajansı ile Donald Trump ve Hillary Clinton arasındaki 2016 başkanlık seçimlerine müdahale eden Yevgeni Prigojin tarafından bir zamanlar kontrol edilen medya imparatorluğunun kalıntılarını içeriyor gibi görünüyor. Prigojin, Rus ordusuna karşı kısa süreli bir askeri ayaklanmaya liderlik ettikten sonra Ağustos ayında Moskova dışında bir uçak kazasında öldü ancak operasyonlarının devam etmesi Kremlin'in dünya çapındaki bilgi savaşlarına verdiği önemin altını çiziyor. Dümene tam olarak kimin geçtiği belli değil.
"Bu ağa Putin'in çok ihtiyacı var"
Warren'ın Clemson'daki ortağı Darren Linvill, "Putin bu ağın dağılmasına izin verirse tam bir aptallık olur. Prigojin ağına her zamankinden daha fazla ihtiyacı var" dedi. Clemson'daki araştırmacılar Aralık ayında yayınladıkları bir raporda D.C. Weekly sitesinin arkasındaki Rus bağlantılarını ifşa ettiler. Bu ifşaatın ardından Ekim ayında kurulan Clear Story News adlı bir başka sitede de Rus söylemleri yer almaya başladı. O zamandan beri yeni yayın organları ortaya çıktı.
Alan adlarını izleyen İnternet Tahsisli Sayılar ve İsimler Kurumu'na göre Chicago Chronicle ve New York News Daily'nin web sitelerinin her ikisi de 18 Ocak'ta oluşturuldu. Tüm yayın organları sitelerini oluşturmak için aynı WordPress yazılımını kullanıyor ve sonuç olarak benzer tasarımlara sahipler. Bu kuruluşlar, Amerikan medyasının geçmiş dönemlerini çağrıştıran logo ve isimlere sahip olup, özgünlük görüntüsü yaratma çabası içindeler. Chicago Chronicle 1895'ten 1907'ye kadar faaliyet gösterdikten sonra, bugün zor durumdaki gazeteler gibi karlı olmadığı için kapandı.
Siteler ayrıca önemli son dakika haberlerini düzenli olarak güncelleyerek ilk bakışta güncellik izlenimi yaratıyorlar. Yüksek Mahkeme'nin Trump'ın Colorado'daki önseçimlerde seçilme yeterliliğine ilişkin kararıyla ilgili bir makale, karardan birkaç saat sonra Miami Chronicle'ın sitesinde yer aldı. Diğer yönlerden, web siteleri kötü inşa edilmiş, hatta bazı kısımları eksik. Örneğin Miami Chronicle'ın "Hakkında" sayfası, Latince temelli sahte metin olan Lorem ipsum ile dolu. Sitedeki bazı resimler orijinal Rusça dosya isimlerine sahip. Sitelerin hiçbiri çalışanlarının iletişim bilgilerini yayınlamıyor.
"Sayfalar inandırıcı görünmek için var"
Linvill'e göre amaç, dikkatli bir okuyucuyu sitenin derinliklerine daldırmak ya da abone yapmak değil. Bunun yerine amaç, sosyal medyada dezenformasyonu yayan paylaşımlara güvenilirlik havası katmak. Kremlin daha öncede küçük haber kuruluşları aracılığıyla internette yer alan iddiaları aklama yöntemini kullanıyordu. Bu haberler yine internette yayılıyor ve Rusya'nın devlet haber ajansları ve televizyon ağları da dahil olmak üzere daha fazla haber kuruluşunda yer alıyor. Linvill, "Sayfa, sıradan bir okuyucuyu gerçek, ABD markalı bir makale okuduğuna inandıracak kadar gerçekçi görünmek için var" dedi.
Clemson'ın çalışmasına göre D.C. Weekly Ağustos ayından itibaren bir dizi Kremlin haberi yayınladı. Bunlardan biri, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy'nin eşinin Eylül ayında Birleşmiş Milletler'e yaptığı ziyaret sırasında New York'taki Cartier mağazasından 1,1 milyon dolardan fazla değerde mücevher satın aldığına dair yalan bir iddiayı içeriyordu. Site 17 gazeteciden oluşan bir kadroya sahip olduğunu iddia ediyor, ancak bu kadronun uydurma olduğu anlaşılıyor. Jessica Devlin adlı bu haberin yazarının biyografisinde profil resmi olarak, Nazilere karşı savaşan Yahudi kadınlarla ilgili çok satan bir kitabın yazarı olan Judy Batalion'un bir fotoğrafı kullanılmış. Batalion, kendisine konuyla ilgili ulaşılana kadar siteyi ya da yazarı hiç duymadığını söyledi.
Sitelerde yer alan diğer makaleler ise Reuters ve Fox News gibi gerçek haber kuruluşlarından ya da RT gibi Rus devlet medyasının İngilizce haber ajanslarından alınmış gibi görünüyor. Linvill ve Warren'ın araştırmasına göre, bazı hikayeler dikkatsizce OpenAI'ın sohbet robotlarından birinin talimatlarını ya da yanıtlarını içeriyor.
Makaleler genellikle X, Facebook ve Telegram'ın yanı sıra Reddit, Gab ve Truth Social gibi çeşitli platformlarda yüzlerce gönderide yer alıyor, ancak tam erişimi ölçmek zor. Birlikte ele alındığında, teorik olarak binlerce, hatta milyonlarca okuyucuya ulaşabilirler. Linvill, "Bu kesinlikle seçim döngüsünde göreceğimiz türden bir müdahalenin başlangıcı. Ucuz, yüksek hedefli ve açıkça etkili" diye konuştu.
© 2024 The New York Times Company
