Türkiye'nin güneyindeki Antakya'nın üzerinde yükselen bir dağın yamacından, gün doğumunda antik kentin geniş bir panoraması, eski halinin kabuğu olan yeri gözler önüne seriyor. Daha önce yüzlerce binanın durduğu yerde açılan delikler şimdi manzaraya hakim. Geriye kalan binalar, boş ve çatlak bir şekilde, yıkılmayı bekleyerek yerden yükseliyor.
4 milyon bina hasar gördü
Türkiye'nin güneyini ve Suriye'nin kuzeyini vuran 7.8 büyüklüğündeki depremin üzerinden bir yıl geçti. Bu depremin ardından aynı günün ilerleyen saatlerinde 7.5 büyüklüğünde bir deprem daha meydana geldi.
52 binden fazla insan hayatını kaybetti. Yüzlerce kişi hala kayıp ve Türkiye'nin güneyindeki 17 ilden 11'i afet bölgesi ilan edildi. En az 4 milyon bina hasar gördü ya da yıkıldı. En ağır hasar Hatay ilinde meydana geldi.
İnsanlar, ekonominin de harap olduğu bir yerde, satacak metal hurda ya da değerli eşya bulmak için kalanları karıştırıyor. Neredeyse tüm dükkanların yanı sıra bankalar, fırınlar ve restoranlar da ana yolların kenarlarına yerleştirilen konteynerlere taşınmış durumda. Aileler de evlerine ne zaman dönebileceklerini bilmeden çadırlarda ya da konteynırlarda yaşıyor.
Kayıplar hala aranıyor
İskenderun yakınlarında yaşayan Sema Güleç, sokakta karşılaştığı her insanda oğlunun yüzünü aradığını söyledi. Mimar olan 25 yaşındaki Batuhan deprem gecesi evindeydi. Güleç, "Kafamızda çok fazla soru var. Ona ne oldu? Yaklaşık bir yıldır hiçbir şey öğrenemedik" dedi.
Güleç, yakınlarını aramaya devam eden aileler için 10 ay önce kurulan Deprem Mağdurları ve Yakınlarını Kaybedenlerle Dayanışma Derneği'nin (DEMAK) sekreterliğini yürütüyor. Depremlerden etkilenen 11 şehirde en az 145 kişi DEMAK'a kayıp olarak kayıtlı. Çok daha fazlasından ise haber alınamıyor. Hükümet kayıplarla ilgili resmi rakamları yayınlamıyor.
Daha iyi bir barınak için bekliyorlar
Geçenlerde bir sabah, dondurucu yağmur Sevcan Türk'ün, en az 15 ailenin daha kaldığı bir arazide bulunan çadırının muşambasını ıslattı. Üç çocuk annesi Türk, atılmış yoğurt kaplarını kullanarak çadırının önüne küçük bir bahçe dikmişti. Türk yaşadıklarını, "Psikolojik durumumuz şu anda tam bir karmaşa; her küçük depremde paniğe kapılıyoruz. Depremden sonraki günlerde çok fazla ceset gördüm. Çok fazla yağma vardı; güvenliğimizden de endişe ediyorduk. Ben de biraz stres atmak için bahçeyle uğraşmaya başladım" sözleriyle anlattı.
Hükümetten konteyner bekliyorlar. Bir dağın eteğinde bulunan Türk'ün evi, depremin olduğu gece düşen kayalar nedeniyle hasar gördü. Kayınvalidesi kıl payı kurtuldu. Türk, hala çadırlarda yaşayanlara destek verilmemesinden duyduğu hayal kırıklığını şu sözlerle anlattı: Hükümetten hiç yardım alamadık. Sadece gönüllüler bize yardım etti. Antakya'da bir şehir daha inşa etmeye yetecek kadar çok bağış toplandığını görüyoruz ama biz bu yardımların hiçbirini görmedik. Süpermarketler için nakit kart yok, sadece bir ay önce gelen küçük bir hijyen kiti var.
Büyüyen moloz yığınları
Antakya'ya arabayla 20 dakika uzaklıktaki Samandağ'da inşaat işçileri hafif hasarlı binaları onarırken, diğerleri de ev ya da dükkanlar için prefabrik yapılar inşa ediyor. Bir çarşının altındaki çadır kentte kalan halk, şehirlerinin toparlanması için gereken desteği alacağından umutlu değil.
Yakınlarda bir moloz dağı yükseliyor. Şehirlerden ve köylerden gelen molozlar günün her saatinde damperli kamyonlarla buraya getiriliyor. Aktivistler ve çevreciler, yükselen tozun zehirli olabileceğinden endişe ederek devam eden dökümü protesto ediyorlar. Antakya'da ve Hatay'ın diğer bölgelerinde hükümet destekli TOKİ tarafından binlerce konut inşa ediliyor. Kent sakinleri şehrin inşasının bir 10 yıl daha bitmesini beklemiyor.
