Stressiz hayat yok, yönetmeyi öğrenmek gerek

20 yıl önce kemik kanseri tedavim bitip dönerken ‘Hayatımda artık hiç stres olmamalı değil mi?’ diye sordum doktoruma. Amerikalı doktorum dedi ki ’Öyle bir hayat yok. Stres hep olacak ve sen hep yöneteceksin’. Gerçekten öyle oldu. Zamanla stresi yönetmeyi öğrendim.Çünkü kaçmaya çalışmak çare değil, yakalanıyorsunuz. Hayatımda birçok üzücü an yaşadım. Ama birçok da güzellik vardı. Ben hep güzelliklerden beslenmeyi seçtim. Size zaman zaman bu konuda yazıyorum. Bu hafta ise stresin hayatımıza etkilerinden bahsetmek istiyorum. Vücudumuza ne yaptığını bilin ve sonra bununla baş etmeyi öğrenin diye. Stres kelimesi, sıkmak, daraltmak anlamına gelen Latince ‘stringere’ sözcüğünden türetilmiştir. Zorlu ya da rahatsız edici bir durum karşısında kişinin hissettiği duygusal ve fiziksel gerilim halidir. Potansiyel bir zorluk olarak algıladığımız ya da üstesinden gelemeyeceğimizi düşündüğümüz bir tehditle karşılaştığımızda stres yaşarız. Bu düşünce korku ve kaygı gibi bilinçsiz fizyolojik tepkilerin yanı sıra bazı kasıtlı davranışlara da yol açar. Bütün stres nedenleri negatif değildir. Hayatın bazı mutlu anları (doğum, evlilik, yıldönümleri, düğün) inanılmaz stresli olabilir. Hüsran ve kayıplarımıza olduğu kadar sevgi ve sevincimizde de gözyaşı dökebiliriz. Buna pozitif stres deniyor. Büyümemiz, uyum sağlamamız ve yaşamlarımızda yaratıcı çözümler bulmamız için bizi zorluyor. Örneğin düğün neşeli bir olaydır. Fakat hazırlık aşamasındaki planlama, organizasyon ve detaylar aşırı derecede kaygı ve gerginliğe sebep olabilir. Negatif stres travma, kayıplar ve diğer üzücü olaylar sonucunda oluşur ve aşırı reaksiyon, kafa karışıklığı, konsantrasyon düşüklüğü ve kaygı görülür. Bu durumda elimizden gelenin en iyisini yapamayız, kendimizi rahatsız, dikkatimiz dağınık ve sinirli hissederiz. Bizi hemen veya doğrudan etkilemeyen ancak kaygı, üzüntü, korku ve diğer stresli duyguları tetikleyen bir stres kategorisi daha var. Örneğin bir uçak kazası haberi sizi derinden etkileyebilir. Fakat reaksiyonlarınız, siz ya da sevdiğiniz biri tehlike altındayken olduğundan daha hafif ve daha az ciddidir. Son yıllarda stres, bir dizi tıbbi problemde suçlu görünüyor, tek başına hastalığa sebep olmayabilir ama bizi birçok hastalığa daha duyarlı hale getiren, vücuttaki moleküler değişiklikleri tetikliyor.