ABD'nin eski başkanı Donald Trump, birçok soruşturmadan sağ çıktı. Şimdi, cezai soruşturmalar çeşitli cephelerde ilerlerken, eski başkan potansiyel tanıdık taktiklerini kullanıyor. Üst üste üçüncü başkanlık kampanyasını yürüten Trump, Manhattan bölge savcısının yetişkin film yıldızına sus payı ödemesindeki rolüne ilişkin soruşturması kapsamında bu hafta içinde bir iddianameyle karşı karşıya kalabilir. Cuma günü Trump'ın avukatı Evan Corcoran, özel danışman Jack Smith'in Mar-a-Lago'daki gizli belgelerin kullanımına ilişkin soruşturması kapsamında Washington'daki federal büyük jüri önünde üç saatten fazla bir süre geçirdi.
Trump'ın en yakın danışmanlarından bazıları, Smith'in 2020 seçimlerini geçersiz kılma çabalarına ilişkin ayrı bir soruşturmada ifade vermeye çağrıldı. Georgia'da Trump ve müttefiklerinin Ocak ayında eyaletin başkanlık sonuçlarını geçersiz kılma çabalarını soruşturan bir bölge savcısı da suçlama kararlarının yakın olduğunu söyledi.
Mevcut ve eski yardımcıları ile hukuk danışmanlarına göre Trump bu soruşturmalara karşı koymak için, savcılara saldırmanın, davaları geciktirmeye çalışmanın ve kendisini bir cadı avının kurbanı olarak göstermenin ötesinde koordineli bir stratejiye dair az güven veren hukuk ekibine güveniyor. Trump'ın hukuk ekibi, başkanlığı süresince olduğu gibi, çekişmelerle boğuşuyor. Ayrıca ekipte, hukuki strateji konusundaki çatışmalar nedeniyle sık sık görev değişiklikleri yaşanıyor.
Hukuk ekibindeki anlaşmazlıklar
Trump'ın avukatları perde arkasında birbirlerinin taktiklerini ve yetkinliklerini sorguladı ve çelişkili yaklaşımlar sergilediler. Bu çatışmalardan biri geçen yıl gizli belgeler davasında yaşandı ve avukatlar sorunu çözme umuduyla hükümetle uzlaşmacı mı yoksa düşmanca bir tutum mu sergilemeleri gerektiği konusunda tartıştılar. İkincisi galip geldi ve dava Trump'ı soruşturmaya devam ediyor.
Konuyla ilgili bilgi sahibi kişiler, ülkenin dört bir yanındaki farklı soruşturmalarda kendisini temsil eden avukatların çok az temas halinde olduğunu söylüyor. Trump uzun zamandır avukatları arasında çatışmayı teşvik ediyor, onları birbirlerine karşı kışkırtıyor, zaman zaman danışmanlarını arayarak hukuk ekibinin performansı hakkında ne düşündüklerini soruyor ve diğer avukatları arayarak ekibine katılmalarını ya da ekip üyelerini değiştirmelerini istiyor.
"Kaptanlık görevini kendi üstleniyor"
Trump'ın Beyaz Saray'daki eski avukatı Ty Cobb, Trump'ın eksikliğini hissettiği şeyin, farklı soruşturmalarda çalışan avukatlara liderlik edecek bir avukat olduğunu söyledi. Cobb, "Kaptanlık görevini kendi üstleniyor ve yasal olarak bu intihar anlamına geliyor. Stratejisi, eğer bir strateji varsa, tamamen tepkisel görünüyor" dedi. Beyaz Saray'dan iyi şartlarda ayrılan Cobb, Trump'ın yıllar içinde sık sık zor bir müvekkil olduğunu ve bunun da böyle bir liderlik rolünü üstlenecek bir avukat bulmanın önünde bir engel teşkil edeceğini ekledi.
Her suçlamayı reddetti
Trump karşı karşıya kaldığı her soruşturmada herhangi bir suç işlediğini reddetti. Trump'ın kampanyasını yürütenler her türlü hukuki meseleyle başa çıkabilecek donanıma sahip olduğunu söyledi. Sözcü Steven Cheung, "Bu operasyon 2016'dan beri ince ayarlarla yürütülüyor. Bu tür haber döngüleriyle başa çıkarken, bu konuda iyi olmayı öğrenirsiniz. Kampanyada önümüze çıkan her şeyle başa çıkabilecek tam spektrumlu bir müdahale operasyonumuz var" ifadelerini kullandı.
Eski başkanın avukatlarından Chris Kise, ekiplerin koordinasyon içinde olmamasının tamamen saçmalık olduğunu söyledi. Kise, "Ayrı yollar üzerinde çalışıyorsunuz ama nihayetinde herkes aynı takımda" dedi. Trump'ı düşünerek karar veren bir kişi olarak nitelendiren Kise, "Her zaman dinliyor mu, hayır. Ancak 30 yılı aşkın süredir avukatlık yapıyorum ve hiçbir zaman sürekli dinleyen bir müvekkilim olmadı" diye ekledi.
Danışmanlar, Trump'ın ekibinin soruşturmaları hukuki olmaktan çok siyasi bir mesele olarak gördüğünü söylüyor. Avukatları, soruşturmaların başkanlık kampanyası sırasında yönetilmesinin zor olduğunu düşünüyor ancak Trump için yasal sonuçları konusunda daha az endişeli görünüyorlar. Manhattan'daki davada suçlu bulunması halinde hapis cezasına çarptırılması pek olası değil. Diğer soruşturmalarda olası cezalar daha az net.
Müttefikleri, Cumhuriyetçileri eski başkanın etrafında toplayacağını umdukları bir iddianamenin potansiyel siyasi getirilerini görüyorlar. Trump son günlerde kendisini destekçileri için kuşanan bir savaşçı olarak gösteren bağış toplama e-postaları gönderdi. Yakın tarihli bir postada "Beni hapse atmak istiyorlar çünkü onlarla sizin aranızda duran tek şey benim" yazıyordu.
"En iyi savunmanın hücum olduğuna inanıyor"
Trump sosyal medya üzerinden Manhattan Bölge Savcısı Alvin Bragg'e yönelik, bazı hukuk uzmanlarına göre yargılanması halinde kendisine zarar verebilecek bir dizi saldırıda bulundu. Cuma günü gece saat 1'den hemen sonra yaptığı bir paylaşımda Bragg'i, eylemleri potansiyel ölüm ve yıkım getirebilecek yozlaşmış bir psikopat olarak nitelendirdi. Bir gün önce de Bragg'in kafasının fotoğrafının yanında beyzbol sopasıyla çekilmiş bir fotoğrafını paylaştı.
Bragg'in ofisinden bir sözcü, ofisin vakaları gerçeklere, yasalara ve kanıtlara dayanarak değerlendirdiğini söyledi. Trump on yıllardır ciddi yasal tehlikeleri savuşturmayı başararak muhaliflerini hayal kırıklığına uğrattı. Uzun süredir müttefiki olan Roger Stone "En iyi savunmanın hücum olduğuna inanıyor" dedi.
Suçlamalar, başkanlık yarışında öne çıkarıyor
Trump özel görüşmelerinde olası bir iddianame konusunda farklı görüşler dile getirdi. Kendisine yakın kişiler, suçlanma fikrinin onu tedirgin ettiğini söyledi. Ancak danışmanlarına, tartışmanın kendisini yeniden spot ışıklarının altına sokmasından memnun olduğunu ve bunun başkanlık yarışındaki diğer Cumhuriyetçileri gölgede bıraktığına inandığını da söyledi.
Cumhuriyetçilerin öfkesi arttı
Trump Cumartesi gecesi Teksas'ın Waco kentinde düzenlenen bir mitingde binlerce destekçisinin karşısına çıkarak müfettişlere ateş püskürdü ve kendisini bir kurban olarak gösterdi. Bir iddianame Trump'ı Cumhuriyetçi önseçimlerde güçlendirebilecek olsa da, tartışmalar nedeniyle küskün olan kararsız seçmenleri daha da uzaklaştırabilir. Trump 2020'de Başkan Joe Biden'a karşı kaybederken ılımlı Cumhuriyetçi seçmenlerini ve bağımsızları kaybetmişti. Kasım ayındaki ara seçimlerin ardından Trump'ın desteklediği bir dizi yüksek profilli adayın Trump'ın seçim hileleriyle ilgili yanlış iddialarını yineledikten sonra kaybetmesiyle Cumhuriyetçilerin öfkesi daha da arttı.
Trump'ın en zorlu rakibi olması muhtemel görünen Florida Valisi Ron DeSantis, New York soruşturmasını eleştirdi ama aynı zamanda gazetecilere verdiği demeçte eski başkana rüşvet üzerinden yüklendi. DeSantis, "Bir yetişkin film yıldızına, iddia edilen bir ilişki konusunda sessiz kalmasını sağlamak için sus payı olarak para ödemenin altında ne yatıyor bilmiyorum" sözlerini kullandı.
16 milyon dolar hukuki danışmanlığa gitti
Cumhuriyetçi önseçimlere girmeyi düşünen New Jersey'nin eski Valisi Chris Christie, "Hiçbir siyasi adayın 'Hey, kampanyamı geliştirmek istiyorum, hakkımda dava açılsa nasıl olur' dediğini sanmıyorum" dedi ve "Bir dava siyasi olarak yaptıklarınızdan zaman, çaba ve para çalacaktır" diye ekledi. Federal Seçim Komisyonu kayıtlarına göre Trump'ın siyasi eylem komitesi Save America, 2021 ve 2022 yıllarında 16 milyon dolardan fazla hukuki danışmanlık ücreti ödedi ve bunun yarısından fazlası çeşitli soruşturmalarda kendisini temsil eden avukatlarla bağlantılı firmalara gitti. Trump'ın resmen başkanlığa aday olmasıyla birlikte komitenin Trump'ın yasal ücretlerini ödemeye devam edip edemeyeceği yasal olarak belirsiz.
Trump Mar-a-Lago'da normal bir program sürdürüyor. Perşembe akşamı arkadaşı ve aktör Jon Voight ile yemek yedi. Geçen hafta danışmanlarıyla yaptığı görüşmelerde, DeSantis'e karşı anket avantajından bahsetti ve valiye saldırmak için yeni yollar araştırdı. Yasal operasyonu, şu ana kadar geçmişteki dağınıklık ve dramadan yoksun olan ve Susie Wiles ve Chris LaCivita adlı iki deneyimli operatör tarafından yönetilen kampanyasıyla tezat oluşturuyor.
Son yıllarda Cumhuriyetçiler, Trump'ın kendisini temsil etmesi için seçtiği avukatları hem kamuoyu önünde hem de özel olarak sık sık eleştirdiler. Aralarında Rudy Giuliani ve John Eastman'ın da bulunduğu Trump'ın avukatlarından bazıları soruşturma geçirdi. Her ikisi de yanlış yaptıklarını reddettiler.
Hukuk ekibi de tepki çekiyor
Şu anda eski başkanın ekibinde avukat ve siyasi danışman Boris Epshteyn geçen yaz Adalet Bakanlığı'nın Mar-a-Lago'daki gizli belgelerin kullanımına ilişkin soruşturmasına yardımcı olmak üzere göreve getirilen ancak sorumlulukları genişleyen, Florida'da iyi bağlantıları olan eski başsavcı Kise ve Trump'ı televizyonda savunarak dikkatleri üzerine çeken eski federal savcı Jim Trusty yer alıyor. New York'taki sus payı soruşturmasında Trump'ı, ikisi de uzun süredir New York'ta görev yapan ceza savunma avukatları Susan Necheles ve Joe Tacopina temsil ediyor.
Mahkemede Trump'ın avukatlarının stratejisi, olası suçlamaları geciktirmeye ve bunlara saldırmaya odaklandı. Zaman zaman eyalet ve federal yargıçların tepkisini çekti. Ocak ayında Florida'daki bir federal yargıç, 2016 seçimleri sırasında siyasi komplo kurulduğu iddiasıyla Mart 2022'de anlamsız bir dava açtıkları gerekçesiyle Trump ve avukatı Alina Habba'ya yaklaşık 1 milyon dolar para cezası verdi.
Trump'ın avukatlarının eylemleri de Adalet Bakanlığı'nın belge soruşturmasının merkezi bir parçası oldu. Avukatlardan biri olan Christina Bobb federal müfettişlere başka bir avukat olan Corcoran'ın Haziran ayında kendisinden bir mahkeme celbiyle talep edilen tüm kayıtları iade edildiğini onaylamasını istemeden önce Mar-a-Lago'da kapsamlı bir arama yaptığına dair güvence verdiğini söyledi. Bobb'un tasdiki, iki ay sonra FBI'ın Florida'daki yerleşkeyi araması ve yüzlerce hassas ve gizli belgeyi ele geçirmesiyle baltalandı.
Soruşturmaya aşina olan kişilere göre, savcılar Epshteyn'in Mar-a-Lago soruşturmasındaki rolünü sordular ve tanık ifadelerini etkilemeye çalışıp çalışmadığına dair sorular yönelttiler. Epshteyn ve avukatı savcıların ilgisi hakkında yorum yapmayı reddetti. Trump'ın ekibi, ABD Bölge Yargıcı Beryl Howell'ın, özel danışmanın Trump'ın belgeleri saklaması konusunda kendi avukatlarını yanılttığına dair yeterli kanıt sunduğuna hükmettiği kararına itiraz ediyor. Bir Trump sözcüsü, avukatlarına odaklanılmasının temel davalarının çok zayıf olduğunun iyi bir göstergesi olarak savundu. Cumartesi gecesi Teksas'ta yaptığı açıklamada Trump, "Başından beri cadı avı ve düzmece soruşturmalar birbirini izledi" dedi.
