Jeremy W. Peters / The New York Times
Elon Musk'ın Twitter'ı 40 milyar dolardan fazla bir fiyata satın almayı teklif etmesinin iyi mi yoksa kötü mü olduğu konusunda, her seferinde 280 karakterden oluşan görüşler ortaya çıktı. Muhafazakarlar bunu ifade özgürlüğü için bir zafer olarak alkışladılar. Liberaller ise Musk'ın dediği gibi sosyal ağın içerikleri denetimini ortadan kaldırırsa yanlış bilginin hızla yayılacağından endişe ediyorlardı. Ama kimsenin kesin olarak söyleyemediği şey, esrarengiz milyarderin nasıl bir siyaset felsefesine bağlı olduğuydu.
Musk’ın esrarengiz siyaset görüşü
Güney Afrika'da doğan ve yalnızca 2002'de Amerikan vatandaşı olan 50 yaşındaki Musk bu ülkenin ikili, sol-sağ siyasi çerçevesine tam olarak uymayan görüşler ifade ediyor. Siyasetinin ne kadar paradoksal ve rastgele olabileceğini yakalayamasa da Musk sık sık liberter olarak tanımlanıyor. Faşist olarak adlandırdığı Covid-19 karantinalarından, hiç katılmadığını söylediği göçmenlik kısıtlamalarına kadar; günün en alakalı ve bölücü sorunları hakkında görüş belirtme sıkıntısı yok.
Yorumlarında tutarlılık yok
Çoğu zaman ticari çıkarlarıyla örtüşmeleri dışında, kamuya açıklamalarının çeşitliliğinde veya bol Twitter yorumlarında pek fazla tutarlılık yok. Twitter'ı satın almak için yaptığı teklife yönelik yoğun partizan tepkisine rağmen şeffaf olmayan siyaseti, şirketi nasıl yöneteceği konusundaki coşku ve korkunun haklı olup olmadığını söylemeyi zorlaştırıyor.
Çevrecilerle alay etti
Federal sübvansiyonlara karşı çıktı ancak şirketleri milyarlarca dolarlık vergi indirimlerinden ve federal, eyalet, yerel yönetimlerden gelen diğer teşviklerden yararlandı. Biden hükümetinin sendika işçileri tarafından üretilen elektrikli araçlar için vergi indirimi önerisini eleştirerek sendikalaşmaya şiddetle karşı çıktı. Hükümet, Paris İklim Anlaşması'ndan çekildikten sonra eski Başkan Donald Trump'ın iş konseylerinden ayrılan elektrikli otomobil üreticisi Tesla'nın kurucu ortağı. Ancak son zamanlarda elektrikli arabalar ve güneş enerjisi alanındaki işlerine yardımcı olmayacak olsa da, yerel petrol ve gaz üretiminde acil bir artış çağrısında bulunan çevrecilerle alay etti.
Eleştirileri kaldıramıyor
ABD Anayasası Birinci Değişikliği’nin büyük bir hayranı. Ancak kendisine karşı açılan bir karalama davasındaki gazeteciyi ifade vermeye zorlamaya çalıştı ve eleştirilere sık sık aşırı tepkiler verdi. Dört yıl önce Sovyetler Birliği'nin propaganda yayınına garip bir selam vererek, muhabirlerin güvenilirliğini değerlendirmek amacıyla bir internet sitesi oluşturmak için plan yaptı ve projeye Pravda adını verdi. (Bundan pek bir şey çıkmadı) Bir risk sermayedarı Tesla etkinliğinden şikayet etmesinin ardından Musk’ın yeni Tesla siparişini iptal ettiğini uzun uzadıya yazdı.
Demokrasi ve ifade özgürlüğü
Musk, California'da yaşarken siyasi kaydının bağımsız olduğunu söyledi. California’dan iş ortamının çok elverişsiz hale geldiği için Teksas'a gitmişti. Kendisini siyasi olarak ılımlı olarak nitelendirdi ancak “Her konuda ılımlı olduğum anlamına gelmez” dedi. Yorum talebine yanıt vermedi.
Twitter'ın içeriği sansürleme şekliyle ilgili endişeleri, sosyal medya şirketlerinin gerçeğin kötü hakemleri olduğunu düşünmesi ve konuşma polisliği yapmamaları gerektiğini savunması muhafazakar aktivistlerin ve politikacıların endişelerini yansıtıyor. Musk'la yakın çalışan bir kişi, Musk'ın işleyen bir demokraside herkesin "İstediği aptalca şeyi" söyleme hakkının olduğuna dair kesin inancı olduğunu söyledi. Musk'ın güvenini sarsmamak için anonim olarak konuşan bu kişi, soğuk bir şekilde ekledi: Kimi zaman bunu yapıyor.
İki partiye de bağış yapıyor
Musk, Twitter'ın sahibi olursa içerik izleme ve sansürleme programını kaldıracağını söyledi. Muhafazakarlar mutluydu. Fox News'den Tucker Carlson "Elon Musk son umudumuz gibi görünüyor" dedi. Normalde kamuoyunda bu kadar açık sözlü ve varlıklı kişilerin, siyasi kampanya finansmanı açıklamalarında isimleri söylendiği için politik eğilimlerini ayırt etmek kolaydır. Ancak Musk'ın siyasi bağışları, büyük ölçüde muhafazakar Cumhuriyetçileri destekleyen Charles Koch ve Peter Thiel gibi diğer milyarderlerin veya son yıllarda liberal amaçlara yüz milyonlarca dolar bağışlayan George Soros'unkiyle karşılaştırıldığında önemsiz kalıyor.
Eşit bir şekilde dağıtılıyor
Musk, bir seferde yalnızca birkaç bin dolar verme eğiliminde. Örneğin, Thiel’in Ohio'daki J.D. Vance gibi adayları desteklemek için bu yıl verdiği on milyonlarca dolar gibi bir miktar değil. Aynı zamanda Musk’ın bağışları her iki siyasi partideki adaylara oldukça eşit bir şekilde dağıtılıyor. Hillary Clinton ve eski Başkan Barack Obama da dahil olmak üzere Demokrat Parti'deki sadık kişilere bağışta bulundu. Ama Temsilciler Meclisi Cumhuriyetçi lideri Kevin McCarthy’e ve Cumhuriyetçi Ulusal Komite'ye olan çekler de yazdı.
İdeolojik değil, pragmatik
Burada da eylemleri ideolojik değil, pragmatik olarak düşünen birinin hareketlerini yansıtıyor gibi görünüyor. Bağışlarının çoğu, Tesla'nın Teksas ve California gibi üretim operasyonlarına sahip olduğu eyaletlerdeki politikacılara yönlendirildi. Hem Cumhuriyetçi Vali Greg Abbott'a hem de Demokrat Vali Gavin Newsom'a destek verdi. Politikacıların görüşlerini kendisiyle uyumlu olarak nitelendirme girişimlerini geri çevirdi. Twitter'da aksini gösteren bol miktarda kanıt olmasına rağmen siyaseti başkalarına bırakmayı tercih ettiğini söylüyor.
“Hükümetlerin iradesi halka nadiren dayatılmalı”
Abbott geçen yıl Musk'ın desteğini öne sürerek, Teksas'ta prosedürü fiilen yasa dışı olan katı bir kürtaj karşıtı yasayı savunduğunda "Elon sürekli olarak bana Teksas eyaletindeki sosyal politikalardan hoşlandığını söylüyor" dedi. Musk ise geri adım atarak, “Genel olarak, hükümetin iradesini halka nadiren dayatması gerektiğine ve bunu yaparken de onların toplam mutluluğunu en üst düzeye çıkarmayı hedeflemesi gerektiğine inanıyorum. Bununla birlikte, siyasetten uzak durmayı tercih ederim” dedi.
"Biden hala uyuyor"
Eğer durum buysa, çoğu zaman kendini tutamıyor gibi görünüyor. Aynı fikirde olmadığı bir tavır sergileyen ya da görünüşte onu hafife almış gibi görünen siyasi figürlere sataşıyor. Senatör Elizabeth Warren'ın Musk’ın daha fazla gelir vergisi ödemesi gerektiğini söyledikten sonra; iş adamının verdiği yanıt "Lütfen beni menajere ispiyonlamayın Senatör Karen" oldu. Musk'ın Twitter hayranlarından biri, geçen sonbaharda özel bir uzay uçuşunun başarıyla tamamlanması sonrası Başkan Joe Biden’ın SpaceX'i tebrik etmediğini belirtti. Musk bunun üzerine Trump'ın alaycı takma adı "Uykulu Joe"ya bir gönderme yaptı. Twitter’da ”Hala uyuyor" yazdı. Birkaç gün sonra Biden hükümetini çok dost canlısı olmamakla eleştirdi ve işçi sendikaları tarafından kontrol edildiği iddiasında bulundu. Bu yorumlar, siyasetten uzak durmayı tercih ettiği konusundaki ısrarından sadece birkaç hafta sonra geldi.
Karantina ve Musk’ın tepkisi
Musk’ı, Tesla'nın California'daki üretim operasyonlarını engelleyen ve onu geçen yıl şirketin genel merkezini Teksas'a taşıma kararına yaklaştıran coronavirüs kısıtlamaları kadar öfkelendiren az sorun var. Ancak bu hareket oldukça sembolikti çünkü Tesla'nın ana üretim tesisi hala San Francisco Körfez Bölgesi banliyösü Fremont, California'da ve Palo Alto'da büyük bir ofisi var.
Pandemi boyunca, Musk'ın sivri çıkışları, eyalet ve yerel yönetimlerin evde kalma emirleri üzerine yaptığı saldırılarla çarpıcı biçimde alevlendi. Başlangıçta, Fremont'taki Tesla fabrikasını kapatan yerel yönetmeliklere meydan okudu. Kapanmaları insanları zorla evlerine hapsetmek olarak nitelendirdi ve Twitter'a özgürlükçü bir çağrı yayınladı: "AMERİKA’YI ŞİMDİ ÖZGÜR BIRAKIN.” Kapanmalar yumuşamadan önce Alameda İlçesi’ni dava etmekle tehdit etti.
İnsanlığa olan inancımı azalttı
Musk 2020 sonbaharında The New York Times'a katkıda bulunan köşe yazarı Kara Swisher ile yaptığı röportajda, pandeminin birçok Amerikalıda mantıksız korkular yarattığına olan inancından dolayı duyduğu üzüntüyü dile getirdi. “Tüm bunlar insanlığa olan inancımı azalttı" dedi. Aynı zamanda ülkenin sinirleri altı aydır sonu görünmeyen bir salgınla yıpranırken, sosyal medya şirketleri Covid-19 ve cumhurbaşkanlığı seçimleri hakkında yanlış bilgilerin yayılmasını sınırlamak için daha etkin adımlar atma baskısı altına girdi.
Sosyal medya ve 2020 seçimleri
2020 seçiminden sonra yeni içerik denetleme politikaları Musk'ın 82 milyon takipçisi olduğu Twitter'daki kullanıcıları etkilemeye başladığında, sosyal medya şirketini keyfi sansürle suçlayan birçok muhafazakarın ve eski başkanın müttefiklerinin yanında yer aldı. Covid-19, aşılar ve seçmen sahtekarlığı hakkında dezenformasyon yayan birçok hesap askıya alındı veya kapatıldı.
Sandy Hook katliamını reddeden bir komplo teorisyeni Alex Jones ve takipçilerini 6 Ocak'ta Amerika Kongre Binası’na yürümek için Twitter'ı kullanan Trump gibi insanlar yasaklandı. Eski başkanının destekçileri, Trump’ın Twitter'a olası dönüşünü alkışladılar. Teksas'tan Cumhuriyetçi kongre üyesi Troy Nehls "Twitter'ı Yeniden Harika Hale Getirin" tweetini attı. Kendi sosyal medya girişimi Truth Social'ın tanıtımını yapan Trump, geçen hafta geri döneceğini düşünmediğini söyledi.
İspanyol kanal Americano Media'ya verdiği bir röportajda “Twitter çok sıkıcı hale geldi. iyi seslerinin çoğundan kurtuldular" diye şikayet etti. Ancak Musk'ın büyük ölçüde mezhebe bağlı olmayan siyaset felsefesi göz önüne alındığında, sağdakilerden bazıları daha karamsardı. Twitter’da ünlü olan Ann Coulter, milyarder girişimcinin kendisini çoğunlukla apolitik olarak sergilediğini ve kendini tanıtmaya çalıştığını söyledi.
© 2022 The New York Times Company
