Mark Landler, Stephen Castle / New York Times
İngiltere’de sandık başına giden seçmenlerin birçoğu Muhafazakar hükümetten bunalmış durumda. Ancak Muhafazakarların yerine gelecek herhangi bir ismin de ülkeyi saran sorunları çözebileceğine inanmıyor. Analistlere göre bu kuşkular haklı. Anketlerin gösterdiği gibi İşçi Partisi Parlamento'da güçlü bir çoğunluk elde etse bile, durgun ekonomiden yozlaşmış Ulusal Sağlık Hizmeti (NHS)'ne kadar bir dizi sorunla karşı karşıya kalacak ve bunları düzeltmek için çoğu imkana sahip olamayacak.
Manchester Üniversitesi'nde siyaset bilimi profesörü olan Robert Ford, İşçi Partisi lideri Keir Starmer'ın bir ‘harabe’ devralacağını söyledi. Beş yıldan kısa bir süre önce Muhafazakârları ezici bir çoğunlukla iktidara getiren seçmenler de Starmer'a işleri yoluna koyması için fazla şans vermeyecektir. Ford “Mesaj daha net olamazdı: Değişimi sağlamalısınız, yoksa bitersiniz. İnsanlar sabırlı olmayacak” dedi.
Siyasi bir dönüm noktası
Seçim, ülke için siyasi bir dönüm noktası olarak şekilleniyor. Seçimlerin Muhafazakar Parti’nin 14 yıllık iktidarını sonlandırması ve 2019’da Muhafazakarlar karşısında 1935'ten bu yana en ağır yenilgiyi alan İşçi Partisi’ni liderliğe getirmesi muhtemel. Siyasi durumun tersine dönmesi 2016’da AB’den ayrılma yönünde oy kullanmasından bu yana Britanya’yı saran kargaşanın bir göstergesi. Brexit, Muhafazakar Parti'yi parçaladı, koronavirüs pandemisi ve hayat pahalılığı krizinin zorluklarıyla yüzleşirken giderek daha kararsız ve aşırı bir hale getirdi. İktidarın eşiğindeki İşçi Partisi, o yılların sonuçlarını yansıtan zorlu durumlarla karşı karşıya: Tükenmiş, bitkin ve değişim için çaresiz bir ülke.
Ekonominin yeniden inşası
İşçi Partisi'nin ana söylemi, ekonomiyi canlandırabileceği ve kamu hizmetlerinde derin kesintilerden, vergi artışlarından veya daha fazla borçlanmadan kaçınmak için vergilerden yeterli ekstra gelir elde edebileceğidir. Ancak, özellikle İngiltere'yi "yeşil ekonomiye" dönüştürmeye yönelik milyarlarca sterlinlik iddialı planının bu yıl hükümetin zayıf mali pozisyonuna kurban gitmesinin ardından, bunu yapmak için elindeki imkanlar sınırlı.
Bir başka seçenek de Brexit'ten bu yana İngiliz ihracatçıları zor durumda bırakan Avrupa Birliği ile ticaret kısıtlamalarını hafifletmek olabilir. Ancak Starmer, Avrupa'dan gelen insanlara Britanya'da yaşama ve çalışma özgürlüğü tanımak anlamına geleceği için bloğun tek geniş ekonomik pazarına ya da bloğun gümrük tarifeleri ve vergiler konusundaki bazı kurallarını kabul etmek anlamına gelen Gümrük Birliği'ne yeniden katılmayı reddetti. Analistler, bir İşçi Partisi hükümetinin İngiliz gıda ihracatçılarına yardımcı olacak yeni bir hayvan ve bitki ticareti anlaşması gibi daha sınırlı anlaşmalar yapmasının mümkün olabileceğini söylese de bunlar ekonomiye sadece küçük bir destek sağlayacaktır. Bu da İşçi Partisi'nin bir diğer önemli hedefine bağlı: daha fazla konut inşa etmek ve bayındırlık projelerinin yapımını hızlandırmak için İngiltere'nin planlama sistemini elden geçirmek.
İşçi Partisi'nin kırsal kesimin hangi bölümlerinin müteahhitlere kapalı kalacağını gözden geçirmesi ve kentsel alanlarda konut inşası için hedefleri yeniden belirlemesi bekleniyor. Ekonomistler, planlama kurallarının yeniden yazılmasının bir inşaat patlamasına yol açabileceğini, ancak bunun yeşil alanların korunmasını isteyen seçmenleri üzeceğini söylüyor. Bütçe baskısı, İşçi Partisi'nin aylar süren tedavi sıralamasını kısaltamayan NHS’yi yenileme çabalarını da zorlaştıracak. İşçi Partisi, NHS çalışanlarını mesai saatleri dışında daha fazla randevu almaya ikna ederek 40 bin ek randevu planlamayı vadetti.
Göçmenliğin ele alınması
NHS'de ve ekonominin genelinde yaşanan işgücü sıkıntısı nedeniyle göçle mücadele İşçi Partisi için bir başka zorluk. Britanya'nın sınırlarını kontrol etmek Brexit referandumunun ana temalarından biriydi, ancak net yasal göç (gelenlerden gidenlerin çıkarılmasıyla elde edilen sayı) o zamandan bu yana yaklaşık üç kat artarak 2022'de neredeyse 750.000'e ulaştı ve ardından biraz geriledi. İşçi Partisi, Muhafazakar hükümet tarafından getirilen ve öğrencilerin İngiltere'ye akraba getirme hakkını kısıtlayan değişikliklerden ve Ukrayna, Hong Kong ve Afganistan'dan gelen mülteci sayısındaki azalmadan faydalanacaktır. Sonuç olarak, net göçün artık düşmesi bekleniyor. Ancak bu durum karşısında İşçi Partisi'nin, açık iş pozisyonlarını doldurmak üzere Britanya'dan daha fazla kişiyi eğitme ve işverenleri yurt dışında işçi aramaktan caydırma vaadini yerine getirmek için çok çalışması gerekecek.
Küçük teknelerle İngiltere kıyılarına gelen sığınmacı akınını engellemek ise daha da zor olacaktır. Starmer, bazı sığınmacıların Ruanda'ya tek yönlü uçuşlara tabi tutulduğu masraflı politikayı sonlandırma sözü verdi. İşçi Partisi bunun yerine insan kaçakçılığı yapan çeteleri çökertmeye çalışacak ve kıta Avrupa'sındaki yetkililerle iş birliğini güçlendirecek. Yine de İngiltere, küçük tekneleri durdurmalarına yardımcı olmak için Fransızlara milyonlarca sterlin verdi, ancak sadece kısmi bir başarı elde etti. Fransa'da devam etmekte olan seçimlerde aşırı sağcı, göçmen karşıtı partilerin çarpıcı kazanımlar elde etmesiyle daha iyi bir iş birliği için ne kadar alan olacağı da belirsizliğini koruyor.
Belirsiz bir müttefikle yüzleşmek
Herhangi bir İngiliz lider, ABD'de giderek daha da bulanıklaşan bir siyasi ortamla karşı karşıya kalacaktır. Başkan Joe Biden'ın yaklaşan seçimlerde aday olup olamayacağına ilişkin sorular, Cumhuriyetçi rakibi Donald Trump'ın başkanlığı yeniden ele geçirme ihtimalini artırdı. İşçi Partisi'nin en üst düzey dış politika yetkilisi David Lammy, aralarında Senatör JD Vance’in de bulunduğu Trump'ın müttefikleriyle ilişkileri geliştirmeye çalıştı. Ancak Lammy'nin Amerika Birleşik Devletleri'ndeki en önemli özelliği eski Başkan Barack Obama ile olan yakın ilişkisi. İkili Harvard Hukuk Fakültesi'ne gitmiş ve Lammy ilk başkanlık yarışı sırasında Obama için kampanya yürütmüştü. Starmer'ın Amerika Birleşik Devletleri ile bağları o kadar derin değil. Trump hakkında eleştirel açıklamalar yaptığı bir geçmişi olmasa da, 61 yaşındaki eski bir başsavcının, birçok ceza davasında sanık olan 78 yaşındaki bir adamla güçlü bir ilişki geliştireceğini düşündürecek çok az şey var. Ancak Starmer beklenmedik bir başka kaynaktan destek aldı: Rupert Murdoch. Londra'daki etkili tabloid gazetesi The Sun, 2005'ten bu yana ilk kez bir seçimde İşçi Partisi'ni destekledi.
© 2024 The New York Times Company
