Alice Callahan / New York Times
Durum hiç bu kadar net olmamıştı: Daha az pastırma ve daha çok fasulye yiyin. BMC Medicine dergisinde yayınlanan ve 37 çalışmadan elde edilen verilere dayanan bir analiz, hayvansal bazlı gıdaların (özellikle işlenmiş etlerin) daha az tüketilmesinin ve bunların yerine tam tahıllar, baklagiller ve kuruyemiş tüketmenin, kardiyovasküler hastalık ve Tip 2 diyabet riskinin azalmasıyla bağlantılı olduğunu açıkladı.
Diyet, kalp sağlığını önemli ölçüde iyileştirebilir
Harvard T.H. Chan Halk Sağlığı Okulu'nda beslenme ve epidemiyoloji alanında doçent olan Qi Sun, çalışmanın özellikle yararlı olduğunu çünkü hangi diyet değişikliklerinin daha iyi bir sağlığa sebep olacağını ayrıntılarıyla anlattığını söyledi. Örneğin, çalışma, sosisli sandviç, şarküteri veya domuz pastırması gibi işlenmiş etlerin günde bir porsiyonunu bir porsiyon tam tahıl, kuruyemiş veya fasulyeyle değiştirmenin felç, kalp krizi ve koroner kalp hastalığı da dahil olmak üzere kardiyovasküler sorun riskinin yüzde 23 ila yüzde 36 oranında azalmasıyla ilişkili olacağını tahmin etti.
Analiz, Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa ve Asya'da katılımcılara genellikle yedikleri gıdalar hakkında ayrıntılı sorular soran araştırmaların sonuçlarını birleştirdi. Araştırmacılar onları ortalama 19 yıl boyunca takip etti ve diyetleri ile sağlıkları arasındaki ilişkileri inceledi. Kalori alımı, fiziksel aktivite, sigara ve alkol kullanımı dahil sağlığı etkileyebilecek diğer faktörlere göre düzenleme yaptılar.
Almanya'nın Düsseldorf kentindeki Alman Diyabet Merkezi'nde epidemiyolog ve beslenme bilimcisi ve aynı zamanda çalışmanın baş yazarı olan Sabrina Schlesinger, “Bu tür araştırmalar, bitki bazlı gıdaların doğrudan kardiyovasküler hastalıkları veya Tip 2 diyabeti önleyip önlemediğini belirleyemiyor. Yalnızca bu tür gıdalardan daha fazla tüketmek ile bu rahatsızlıkların gelişme riskinin daha düşük olması arasında bir ilişki var” dedi.
Bununla birlikte bulguların çalışmalar arasında tutarlı olduğunu ve aynı yöne işaret eden diğer araştırmalar tarafından desteklendiğini söyledi. Çalışma, bitki bazlı süt ve yoğurt üreten Belçika merkezli bir şirketin kar amacı gütmeyen araştırma kolu olan Alpro Vakfı tarafından kısmen finanse edildi. Schlesinger, kuruluşun çalışmanın planlanması, yürütülmesi veya yorumlanmasıyla ilgilenmediğini vurguladı.
Daha fazla bitki ve daha az et neden faydalı?
Rhode Island Üniversitesi'nde beslenme alanında doçent olan Maya Vadiveloo, tam tahıllar, kuruyemişler ve baklagiller açısından zengin, kırmızı ve işlenmiş etler açısından ise daha düşük bir beslenmenin faydalarının en az 30 yıllık bilimsel kanıtlarla desteklendiğini söyledi. Sun, bu bitki bazlı gıdaların sağlıklı yağlar ve liflerle dolu olduğunu, bunların kan şekerini kontrol etmeye ve diyabet riskini azaltmaya yardımcı olabileceğini söyledi. Aynı zamanda bunlar, faydalı bitki bazlı bileşikler de içerirler. Örneğin baklagillerin iltihabı azalttığı ve antioksidan görevi gördüğü düşünülen izoflavonlar açısından zengin olduğunu belirtti. Schlesinger, kırmızı ve işlenmiş etlerin doymuş yağ, sodyum veya iltihaplanmayı artırabilecek bazı bileşikler açısından daha yüksek olabileceğini ve bunların hepsinin kronik hastalık riskine katkıda bulunabileceğini açıkladı.
Fındık, etten daha sağlıklı
Araştırma, işlenmiş etler yerine fındık yemenin yüzde 22 daha düşük Tip 2 diyabet riski ve yüzde 21 daha düşük erken ölüm riski ile ilişkili olduğunu buldu. İşlenmemiş kırmızı etin bitki bazlı gıdalarla değiştirilmesi de daha iyi sağlık sonuçlarıyla ilişkilendirildi, ancak riskteki azalma daha küçüktü ve kanıtlar daha az kesindi.
Araştırmacılar ayrıca yumurta yerine fındık tüketmenin Tip 2 diyabet, kardiyovasküler hastalık ve erken ölüm riskinin azalmasıyla bağlantılı olduğunu da buldu. Sun, bunun biraz şaşırtıcı olduğunu söyledi, çünkü çoğu araştırma günde bir ila iki yumurta yemenin sorun olmadığını gösteriyor. Ancak kafa kafaya bir karşılaştırma yapıldığında fındık tüketmenin daha sağlıklı olabileceğini söyledi. Araştırmacılar bitki bazlı süt ve yoğurtlara ya da et yerine geçen ürünlere bakmadı; Schlesinger, bu ürünlerin sağlığı nasıl etkilediğini bilmek için daha fazla çalışmaya ihtiyaç olduğunu dile getirdi.
Bitki bazlı diyete geçiş nasıl yapılır?
Schlesinger’a göre, çalışma, nispeten küçük beslenme değişimlerinin bile daha iyi sağlıkla bağlantılı olduğunu gösteriyor. Schlesingeri "Bitki bazlı bir diyetin benimsenmesi, mutlaka tüm hayvansal ürünlerin ortadan kaldırılması anlamına gelmez" diye ekledi.
Vadiveloo, daha az kırmızı et yemeye yönelik adımlar atmanın kardiyovasküler sağlık için iyi olabileceğini ve aynı zamanda çevre için de iyi olan daha dengeli, daha yüksek bir genel beslenme kalitesine sahip olunmasına yardımcı olabileceğini söyledi. Aynı zamanda bunun bazı kanser risklerinin azalmasıyla da bağlantılı olduğunu ve market alışverişinde tasarruf etmeyi sağlayabileceğini ekledi.
Vadiveloo, insanlara yapılabilir görünen küçük değişiklikleri belirlemeyi ve zaten keyif aldığı yiyeceklere odaklanmasını önerdi. Kahvaltıda genellikle domuz pastırması veya öğle yemeğinde şarküteri etli bir sandviç yenilirse, haftada birkaç gün diğer alternatifler de denenmeli. Pastırma yerine fasulye veya tavuk veya kulüp sandviçi yerine fıstık ezmesi ve jöle gibi seçenekler konulabilir. Ayrıca bazı öğünlerde, yemekteki kıymanın bir kısmını fasulyeyle değiştirmek gibi, kademeli olarak değişiklik yapabileceğinizi söyledi.
Sun, insanların bazen daha az et yerlerse yeterli protein alamayacaklarından endişelendiklerini ancak fasulye, soya peyniri ve kuruyemişlerin hepsinin yüksek kaliteli protein sağladığını vurguladı. Et tüketimini azaltarak ve bu besleyici bitki bazlı gıdaları ekleyerek yanlış bir beslenme düzeni oluşturulmayacağını ekledi.
© 2023 The New York Times Company
