‘Ondan bir şey çıkmaz’ denenden mucize yaratmak

27 Ocak Bugün yeni yılın ilk YouTube videosunu yükledim. Bu bir yemek değil, bu sene ne yapacağımı anlatan bir video. Havalı ismiyle 2022 manifestosu. 2022 benim için “Artan Mutfağı” senesi olacak. Yani elimizde kalanları değerlendirmeyi, ziyan etmemeyi, bunları artırıp çoğaltmayı, dönüştürüp değer katmayı hedefliyorum. Yemeğimize bir de buradan bakmanın altını çizmek istiyorum. Bütün bunları yaparken de ilham vermek istiyorum. Yaratıcılığın sonu yok. Sadece çerçevenin dışından da bakabilmek lazım. Klasik değerlendirmelerin yanı sıra, bu nasıl olur da “artar”? Yani çoğalır, değer kazanır? Zaten hep gözetirim Evet, ben bunu zaten yapıyorum, öyle pişiriyorum. Evimde kendimize veya Cooks Grove’da personel yemeği pişirirken hep ‘elimde ne var, nasıl dönüştürüp yeni bir numara çıkarabilirim’in peşindeyim. İtiraf etmeliyim, seviyorum bunu. ‘Hadi canım, ondan bir şey çıkmaz’ denen bir sürü malzemeyi veya kalmış bi’ gıdımcık yemekleri dönüştürüp mucizeler yaratmaya hastayım. Bunun yarattığı meydan okuma hali beni acayip kamçılıyor. ‘En olmaz denilenden bir nefaset çıkarabilirim’ beni bayağı güdüyor. Becerince yaşadığım özgüven patlamasını anlatamam. Ayrıca bu, meydan okumanın yanı sıra, ekonomik olarak da çok geçerli. Annelerimizin, anneannelerin hep yaptığını yapmaya devam ediyorum. Ve evet, her gün sofraya 6+ kişi oturuyorsan, çok da önemli. İmkanlar neyse, az ya da çok, harcamak esas olmamalı. Yettirmek, yaratmak, az olanı kâfi kılmak gerekiyor. Sistem de bunu körüklüyor Bir de inancım şu: Bu dünyayı sömürüyoruz. Tüm kaynaklarını tüketiyoruz. Hep daha fazlasını hemen şimdi istiyoruz. Sanırım insan olarak doğamızda da var ama sistem son 30 yıldır bunu iyice körüklüyor. “Hep yenisini almalıyız, bizde de olmalı, en pahalısı en makbul” gibi inanışlar hüküm sürüyor. Bu gıda konusunda da böyle. Gittikçe daha fazla dışarıda yemek yeniyor. Toprağımızda yetişmeyen, dünyanın öbür ucundan geldiği için karbon ayak izi hesaplanamayacak kadar saçma olan malzemenin peşinden koşuyoruz. Mevsimsellik, yerellik herkesin dilinde ama kış günü gittiğin bütün lokantalar domates kullanıyor; evlerde “aa, domatessiz kahvaltı olmaz” denip mevsimsiz hıyar gibi domatesler tam gaz tüketilmeye devam ediyor. Peki ya sera gazı n’olucak? Karbon ayak izi? Kaybedilen topraklar? Tükenen su kaynakları? Kendimizden başlayalım Sürdürülebilirlik konuşuluyor, atıksız mutfak deniyor ama hayatlarımıza ne kadar uyguluyoruz? Kendi evimizi, kendi kapımızın önünü temizlemeye ne dersiniz? Her ne yapacaksak en temel noktadan başlamak lazım, kendi yaşamlarımızdan. Yaşamın tam ortasında da mutfak var. Benim mutfağım “Artan Mutfağı”. Büyüdüğüm evde öyle gördüm, öyle devam ediyorum. Yıllarca lokantamı bile böyle götürdüm. Tabii ki “sıfır” atık iddiasında değilim, o kadarını beceremiyorum ama elimdekini sonuna kadar değerlendirmek istiyorum. Alırken, düşünüp alma taraftarıyım. Pörsüyen sebzelerin bile ne sonuçlar verebileceğini biliyorum. Bir et alıyorsam, ondan birkaç formda beslenebilmeyi önemsiyorum. Sanayi tipi ürün yerine küçük üreticinin üretimini tercih ediyorum. Mutfağımda plastik yerine cam kullanmayı seviyorum. Streç filme uyuz oluyorum. Elimdeki malzemeyi dibine kadar değerlendiriyorum. İmkanlarım elveriyor, kompost yapıyorum. Tavuklarımın ne yediğine bakıyorum, köpeğime hazır mama vermiyorum, kendim kadar hayvanlara da kimyasal yüklememek için maksimum dikkat ediyorum. Esas olan ‘atmamaktır’ Hayatın devamı için "atmamak" esas. Bunu üstüme düşen görev biliyorum. Ama dedim ya, bir yandan da acayip heyecan verici buluyorum. Kalan bir yemekten, bilinen klasik uygulamaların dışında bir şeyler çıkarabildiğim zaman resmen gaza geliyorum. Bugün bildiğimiz, bayıldığımız pek çok yemeğin kökünde bu yettirme, kafi kılma, artanı değerlendirme var. Kadınbudu köfte veya yayla çorbası nasıl çıktı sanıyoruz? Büyük ihtimalle elde pilav kaldı, oradan yüründü. Şimdi ben de kendime meydan okuyorum, sizi de davet ediyorum: Kalanı dönüştüreceğimiz, yeniden değerlenmenin zirve yapacağı, hiçbir şeyin çöpe gitmeyeceği bir sene olsun 2022. Hadi “Artan Mutfağı”na!

Şemsa Denizsel

Diğer Yazarlar

Toksik maskülenlik yerini pozitif maskülenliğe bırakıyor

Higgs'in 13.8 milyar yıllık öyküsü

Siber iktidar mücadelesi

Stagflasyona yol açacak borç krizi kapıda

Çeşme Marina ve Plaj Dokuzbuçuk

‘Ondan bir şey çıkmaz’ denenden mucize yaratmak