Çalışanların aldıkları ücretin karşılığından fazla mesai ve emek harcamak istemediği, bunun için kariyer hedeflerinden vazgeçerek mevcut işlerine “rölantide” devam ettiği yeni eğilimi anlatan sessiz istifa (quiet quitting) dalgasının bir de rakibi var: Fat FIRE.
Baştaki “fat” dolgun demek. FIRE da İngilizcedeki “finansal bağımsızlık, erken emeklilik” sözcüklerinin baş harflerinden oluşuyor.
Bu akım iyi bir bütçeyle, gerekirse bugünkü harcamalardan önemli kısıtlamalar yaparak genç yaşta iş hayatından çekilmek isteyenler tarafından benimseniyor. Ancak “genç yaşta parayı bulmaktan” farklı. Genellikle belirli bir maaşlı işte çalışırken yeterli zaman ayırarak ve doğru planlamayla kazancınızı artırmayı, örneğin düşük maliyetli, düşük riskli endeks fonları gibi yatırım araçlarına yatırım yaparak geleceğinizi güvence altına almayı anlatıyor.
Yılda 100 bin dolar
ABD’de bir de bu emeklilik dönemi için bir limit belirlenmiş: Yıllık 100 bin dolar. Bir başka hesaplama yolu ise bugünkü yıllık harcamalarınızı 25 ile çarparak ortaya çıkan miktara ulaşınca işten ayrılmak.
Akımın kökeni Trinity Üniversitesi’nden üç profesörün 1998’de yazdığı ve American Association of Individual Investors Journal’da yayınlanan emeklilik tasarrufları makalesi.
İyi bir yaşam-iş dengesi kurmaya çalışanların sessiz istifasının aksine burada özel hayatınızdan iş lehine fedakarlık yapıp erkenden bütünüyle çekilmek var.
Konuyu sayfalarına taşıyan Fortune dergisinin konuştuğu 33 yaşındaki startup çalışanı Joshua, bu görüşü benimsediğini çünkü hayatı ıskalamak istemediğini anlatıyor.
Bugün dolar üzerinden dokuz basamaklı bir değere ulaşan startup’ta haftanın altı günü neredeyse on yıl çalıştıktan sonra 2 milyon dolarlık likit sermaye, 10 milyon dolarlık likit olmayan hisse senedi opsiyonunu biriktirmiş, birkaç da gayrimenkul yatırımı yapmış.
Tasarrufunun büyük kısmı, girişiminin yakın tarihli bir hisse satışından gelen Joshua “oldukça mütevazı bir hayat” yaşadığını söylüyor. Yeni kıyafet almıyor, fırsat buldukça uzun vadeli yatırımlara para koyuyor, sürekli çalıştığı için çok az tatil yapıyor ve pek hobisi de yok. Evlenmemiş.
Çevrimiçi forum subreddit r/fatFIRE, yatırımları tartışan, ipuçlarını paylaşan ve FatFIRED alma hikayelerini anlatan insanlarla dolu. Likit ve likit olmayan yatırımlarda milyonlarca dolar biriktirdikten sonra 30’lu veya 40’lı yaşlarında emekli oldukları günü anlatıyorlar. İçlerinden birinin sloganı “Hayatın geçer akçesi zamandır, para değil.”
University College London’dan Prof. Alex Bryson’a göre sessiz istifacılar da erken istifacılar da aynı şeyleir istiyor ve bu istekleriyle maaşlı iş arasındaki bağlantıyı sorguluyorlar: “FatFIRE yapabilenler böyle pozisyonda olacak kadar şanslı olan, gelirlerini erkenden maksimum gelirlere çıkaracak değerli becerilere veya fırsatlara sahip olan kişilerin oluşturduğu bir alt küme ve çoğu insan asla bu konumda değil.”
Ayrıca FatFIRE’ın getirdiği sorunlar da var. Bunlardan biri tükenmişlik riski. Geleneksel çalışmanın insanlara sunduğu sosyal yapıyı ortadan kaldırmanın da akıl sağlığı üzerinde olumsuz etkisi olabiliyor.
